Cryptosporidiose: Waterige diarree en braken door parasiet

Cryptosporidiose is een hardnekkige vorm van waterige diarree, voornamelijk voorkomend in tropische gebieden bij kinderen onder de vijf jaar en bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een parasiet en kenmerkt zich door symptomen zoals diarree en braken. Meestal verdwijnt de infectie spontaan, maar complicaties zijn mogelijk. Het is essentieel om voldoende vocht binnen te krijgen om uitdroging te voorkomen. Een goede hygiëne, waaronder regelmatig handen wassen, is cruciaal om verspreiding van de infectie te voorkomen. In ontwikkelingslanden komt cryptosporidiose vaker voor dan in geïndustrialiseerde landen, voornamelijk door slechte hygiëne en beperkte sanitaire voorzieningen.

• Epidemiologie van cryptosporidiose
• Oorzaken van cryptosporidiose: De parasiet Cryptosporidium
• Risicofactoren voor cryptosporidiose
• Symptomen van cryptosporidiose: Waterige diarree en braken
• Diagnose en onderzoeken bij cryptosporidiose
• Behandeling van cryptosporidiose: Veel drinken
• Prognose van cryptosporidiose
• Complicaties van cryptosporidiose: Uitdroging en meer
• Preventie van cryptosporidiose: Hygiëne en voorzorgsmaatregelen

Epidemiologie van cryptosporidiose

Cryptosporidiose is wereldwijd verspreid, maar komt vaker voor in ontwikkelingslanden, vooral in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en beperkte toegang tot schoon water. Anno augustus 2024 zijn er wereldwijd miljoenen gevallen gerapporteerd, vooral bij jonge kinderen en immuungecompromitteerde personen. Uitbraken komen ook regelmatig voor in gemeenschappen, kinderopvangcentra, en onder reizigers naar gebieden met een hoog risico.

Oorzaken van cryptosporidiose: De parasiet Cryptosporidium

Cryptosporidiose wordt veroorzaakt door de parasiet Cryptosporidium, een eencellig organisme dat de darmen infecteert en diarree veroorzaakt. De parasiet wordt voornamelijk overgedragen via fecaal-orale route, waarbij besmetting kan optreden door contact met besmet water, voedsel, of oppervlakken.

Cryptosporidium-soorten

De meest voorkomende soorten die cryptosporidiose veroorzaken zijn Cryptosporidium hominis en Cryptosporidium parvum. Deze parasieten kunnen zowel mensen als dieren infecteren, wat bijdraagt aan de verspreiding van de ziekte.

Overdracht van cryptosporidiose

De overdracht van cryptosporidiose vindt plaats door inname van voedsel of water dat besmet is met Cryptosporidium. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door het drinken van ongefilterd water, het eten van besmet voedsel, of door zwemmen in verontreinigd water. Mens-op-mens overdracht komt vaak voor, vooral in gemeenschappen waar hygiëne een uitdaging is, zoals kinderdagverblijven en zorginstellingen.

Risicofactoren voor cryptosporidiose

Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op cryptosporidiose, waaronder:

• Kinderen onder de vijf jaar, vooral degenen die naar kinderdagverblijven gaan.
• Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals HIV-patiënten of mensen die immunosuppressiva gebruiken.
• Reizigers naar ontwikkelingslanden, vooral degenen die ongefilterd water drinken.
• Mensen die werken met dieren, zoals boeren en dierenartsen, lopen ook een verhoogd risico.
• Mensen die in contact komen met besmette oppervlakken of water, bijvoorbeeld in zwembaden of openbare wateren.

Symptomen van cryptosporidiose: Waterige diarree en braken

De symptomen van cryptosporidiose verschijnen doorgaans drie tot veertien dagen na blootstelling aan de parasiet en kunnen variëren in ernst. De infectie veroorzaakt meestal waterige diarree, die gepaard gaat met buikkrampen, braken, koorts en verlies van eetlust. De diarree kan mild tot ernstig zijn en duurt meestal twee tot vier weken. Bij immuungecompromitteerde patiënten, zoals HIV-patiënten, kunnen de symptomen veel langer aanhouden en ernstiger zijn, met een verhoogd risico op complicaties.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij cryptosporidiose zijn onder andere ernstige uitdroging, langdurige diarree die niet verbetert, en ernstige buikpijn. Deze symptomen vereisen onmiddellijke medische aandacht, vooral bij kwetsbare groepen zoals jonge kinderen en ouderen.

Diagnose en onderzoeken bij cryptosporidiose

De diagnose van cryptosporidiose wordt gesteld door het opsporen van Cryptosporidium-oöcysten in de ontlasting van de patiënt.

Diagnostische technieken

Een ontlastingsonderzoek is de meest gebruikte methode om de diagnose te bevestigen. Soms zijn meerdere ontlastingsmonsters nodig om de parasiet aan te tonen. Bij immuungecompromitteerde patiënten kan een biopsie van de darm of maag nodig zijn om de diagnose te bevestigen, vooral als ontlastingsonderzoek geen duidelijk resultaat oplevert.

Differentiële diagnose

Bij de diagnose van cryptosporidiose moeten andere infectieziekten die vergelijkbare symptomen veroorzaken worden overwogen, zoals:

• Campylobacter-infecties
• Cyclospora-infecties
• Salmonellose
• Escherichia coli-infecties
• Giardia-infecties
• Shigellose
• Virale gastro-enteritis

Behandeling van cryptosporidiose: Veel drinken

Bij de meeste patiënten verdwijnt cryptosporidiose vanzelf zonder specifieke behandeling. De belangrijkste zorg is om uitdroging te voorkomen door voldoende vloeistoffen te drinken. Het gebruik van ORS (oral rehydration solution) kan nuttig zijn om het vocht- en elektrolytenverlies te compenseren.

Medicatie

Voor immuungecompromitteerde patiënten, bij wie de symptomen ernstiger kunnen zijn en langer kunnen aanhouden, kunnen antiparasitaire middelen zoals nitazoxanide worden voorgeschreven. Deze medicijnen verkorten de duur van de symptomen en verminderen de ernst ervan.

Prognose van cryptosporidiose

De prognose van cryptosporidiose is meestal gunstig voor gezonde personen, waarbij de symptomen binnen enkele weken verdwijnen zonder blijvende schade. Bij immuungecompromitteerde patiënten is de prognose minder gunstig, en de infectie kan leiden tot chronische diarree en ernstige uitdroging, wat mogelijk dodelijk kan zijn zonder behandeling.

Complicaties van cryptosporidiose: Uitdroging en meer

Uitdroging is de meest voorkomende complicatie van cryptosporidiose, vooral bij kinderen en immuungecompromitteerde patiënten. Ernstige uitdroging kan leiden tot hypotensie, nierfalen en andere ernstige gezondheidsproblemen.

Andere mogelijke complicaties zijn onder andere een elektrolytenstoornis, gewichtsverlies en malabsorptie. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem kan cryptosporidiose leiden tot galblaas- en alvleesklierinfecties, die mogelijk chronisch worden.

Preventie van cryptosporidiose: Hygiëne en voorzorgsmaatregelen

Preventie van cryptosporidiose is voornamelijk gericht op het handhaven van goede hygiëne en het vermijden van contact met besmet water en voedsel.

Voorkomen van infectie

Het is belangrijk om alleen gezuiverd water te drinken, vooral in gebieden met een hoog risico. Vermijd ongepasteuriseerde melk, rauwe groenten en fruit, en voedsel dat is gewassen met onbehandeld water. Tijdens het zwemmen in open water moet het inslikken van water worden vermeden.

Voorkomen van verspreiding

Cryptosporidiose is zeer besmettelijk. Patiënten moeten strikt hygiënische maatregelen nemen om verspreiding te voorkomen, zoals regelmatig handen wassen met zeep en water, het dagelijks reinigen van sanitaire voorzieningen met desinfectiemiddelen, en het vermijden van gedeelde gebruiksvoorwerpen zoals handdoeken. Het wordt ook aanbevolen om tot twee weken na het verdwijnen van de symptomen geen openbare zwembaden te gebruiken.