Cryptosporidiose: Waterige diarree en braken door parasiet

Cryptosporidiose is een hardnekkige vorm van waterige diarree die vooral voorkomt in de tropen bij kinderen onder de vijf jaar en bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Een parasiet veroorzaakt deze aandoening. Veel voorkomende symptomen omvatten diarree en braken. Meestal verdwijnt de infectie spontaan, al zijn wel enkele complicaties mogelijk. Veel drinken is nodig om uitdroging te voorkomen. Een goede hygiëne is essentieel om de verspreiding van een infectie te voorkomen. Vooral het wassen en grondig drogen van de handen is belangrijk. In ontwikkelingslanden is de prevalentie van deze aandoening hoger dan in geïndustrialiseerde landen wegens een slechte hygiëne en minder goede sanitaire voorzieningen.

• Oorzaken cryptosporidiose: Parasiet Cryptosporidium
• Risicofactoren
• Symptomen: Waterige diarree en braken door parasiet
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Veel drinken
• Preventie van cryptosporidiose
• Complicaties infectie: Uitdroging

Oorzaken cryptosporidiose: Parasiet Cryptosporidium

Cryptosporidum

Cryptosporidium is een levend organisme dat leeft in of op een ander organisme (een parasiet). Het infecteert de darmen en veroorzaakt dan cryptosporidiose. Cryptosporidium passeert vervolgens in de ontlasting van geïnfecteerde patiënten en dieren. Daarna is de bodem, het water, het voedsel, of een andere oppervlakte besmet met de besmette ontlasting.

Overdracht

Wanneer patiënten, vee of (boerderij)dieren contact hebben met deze besmette oppervlakte, gebeurt de overdracht. Dit komt frequenter voor bij jonge kinderen. Cryptosporidium hominis (C. hominis) en Cryptosporidium parvum (C. parvum) veroorzaken de meeste infecties bij patiënten. Mens-tot-mens overdracht van de infectie is mogelijk, bijvoorbeeld door het niet wassen van de handen na het verversen van de luier van een besmet kind en vervolgens de handen in de mond stoppen. Uitbraken vinden plaats binnen een huishouden of in kwekerijen bijvoorbeeld. Dier op mens overdracht is ook mogelijk. Dit is meestal het gevolg van contact met besmette dieren in boerderijen of dierentuinen of door contact met besmette dierlijke mest. De besmetting is tevens mogelijk bij het drinken van besmet water. Zwemmen in verontreinigd water (bijvoorbeeld in meren of rivieren) veroorzaakt soms ook infectie. Uitbraken zijn ook opgetreden in zwembaden want chloor doodt niet altijd de parasiet. Het eten van besmet voedsel is een minder voorkomende manier van besmetting met Cryptosporidium. Ongepasteuriseerde melk is tot slot mogelijk een bron van infectie.

Risicofactoren

De ouders van de besmette kinderen lopen meer risico op het krijgen van de infectie. Ook internationale reizigers, met inbegrip van backpackers en wandelaars die ongefilterd of onbehandeld water drinken, zijn daarnaast vaker getroffen. Kinderen die naar crèches gaan, hebben een hoge besmettingsgraad (30-60%). Ook de kinderopvangwerknemers zijn vaker aangetast. Daarnaast zijn patiënten die zijn blootgesteld aan menselijke uitwerpselen via seksueel contact en patiënten die omgaan met besmette dieren meer vatbaar voor de ziekte. Tot slot krijgen zwemmers die verontreinigd recreatiewater slikken sneller de aandoening.

Symptomen: Waterige diarree en braken door parasiet

De symptomen treden op na ongeveer drie tot veertien dagen na de besmetting, en soms duurt het nog langer vooraleer de symptomen tot uiting komen. De symptomen houden meestal ongeveer twaalf tot veertien dagen aan, maar duren soms tot een maand. Een aantal patiënten vertoont geen symptomen, maar ze besmetten mogelijk nog wel anderen. De symptomen zijn zeer ernstig bij patiënten bij wie het immuunsysteem niet goed werkt. En bij sommige patiënten verbeteren de symptomen en dan later weer op te komen zodat de infectie toch nog in het lichaam aanwezig is. De belangrijkste symptomen zijn waterige diarree met buikkrampen. Ziek zijn (braken), een verhoogde temperatuur (koorts) en verlies van eetlust zijn ook vaak voorkomende klachten.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Het opsporen van Cryptosporidiose gebeurt via een ontlastingsonderzoek. Het resultaat is mogelijk negatief bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Een biopsie van de maag of darmen is dan nodig.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen zijn de differentiële diagnoses voor cryptosporidiose. Ze vertonen symptomen die gelijkaardig zijn aan de symptomen van de infectie:

• Campylobacter-infecties
• cyclospora (voedselinfectie met diarree)
• cystoisosporiase
• Escherichia coli-infecties
• giardia (infectie van dunne darm met diarree en buikkrampen)
• salmonellose (infectie met Salmonella-bacteriën met diarree en buikpijn)
• shigellose
• virale gastro-enteritis (buikgriep veroorzaakt door een virus)

Behandeling: Veel drinken

Deze infectie behoeft in de meeste gevallen geen specifieke behandeling omdat het immuunsysteem de infectie zelf verwijdert. Voldoende drinken is echter wel belangrijk om uitdroging te voorkomen. Alcohol en cafeïne houdende dranken horen wel niet in het rijtje thuis van benodigde vloeistoffen.

Preventie van cryptosporidiose

Voorkomen van infectie

Reeds gewassen voeding of voedsel dat bereid is met onbehandeld water voorkomt de patiënt steeds. Onbehandeld leidingwater, een ijsje, ijsblokjes, salades en rauwkost en reeds geschild fruit zijn met andere woorden uitgesloten. Voorts slikt de patiënt geen water in wanneer hij zwemt in meren, rivieren of zwembaden. Bij het bezoek aan een boerderij, wast de patiënt grondig de handen en dat geldt zeker wanneer hij gaat eten.

Voorkomen van verspreiding
Cryptosporidiose is zeer besmettelijk. Dit betekent dat de patiënt de infectie gemakkelijk doorgeeft aan anderen. Het is daarom essentieel dat de patiënt strenge hygiënische maatregelen neemt wanneer hij besmet is. De handen met vloeibare zeep in stromend water wassen is de beste oplossing. Verder deelt de patiënt geen materiaal met anderen (handdoeken, dekens, washandjes, ...). Ook het reinigen met ontsmettingsmiddel van het toilet, de badkamer, deurklinken enzovoort is elke dag nodig. De patiënt vermijdt overigens ook het contact met anderen gedurende minste 48u wanneer hij last heeft van de infectie om besmetting te voorkomen. Verder gebruikt de patiënt na het verdwijnen van de infectie gedurende veertien dagen geen zwembad. Onbehandeld of ongefilterd water gebruiken is uit den boze.

Complicaties infectie: Uitdroging

Uitdroging medische term: dehydratatie) en een zoutonbalans in het lichaam zijn mogelijke complicaties. Ernstige uitdroging leidt tot een daling van de bloeddruk (hypotensie). Hierdoor gaat minder bloed naar de vitale organen. Niet-behandelde uitdroging resulteert in nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie). Sommige patiënten die ernstig uitgedroogd zijn, hebben in een ader (= intraveneus) een infuus met vocht nodig. Dit gebeurt via een ziekenhuisopname. De aandoening leidt ook tot een verminderde effectiviteit van reeds genomen medicijnen (anti-epileptica, medicatie tegen diabetes mellitus en anticonceptie). Hierover overlegt de patiënt steeds met de arts. Een besmetting van de galblaas en alvleesklier is mogelijk bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.