Amoebiasis: Darminfectie door parasiet met braken & buikpijn

Amoebiasis is een darminfectie veroorzaakt door de parasiet Entamoeba histolytica. De hoogste prevalentie van amoebiasis is te vinden in ontwikkelingslanden. Besmette patiënten zijn doorgaans niet ziek. Bij andere patiënten ontstaan onder andere buikpijn, een bloederige ontlasting en gewichtsverlies. De infectie verspreidt zich soms naar andere organen zoals onder andere de lever, de luchtwegen en de hersenen, met bijkomende symptomen als gevolg. De diagnose is soms heel moeilijk voor de arts omdat andere parasieten een zeer vergelijkbaar beeld geven. Medicatie en eventueel chirurgie zijn voorhanden en zijn meestal heel effectief. Indien onbehandeld leidt de ziekte echter tot levensbedreigende complicaties.

Epidemiologie darminfectie
Prevalentie van amoebiasis
Verspreiding door besmet voedsel en water
Mechanisme
Infectie van de darmwand
Parasitaire invasie en ontsteking
Oorzaken amoebiasis: Parasiet
Risicofactoren ziekte
Symptomen: Braken, buikpijn en maagpijn
Diagnose en onderzoeken
Behandeling met antibiotica
Prognose
Ondersteuning en nazorg
Complicaties in lever, longen, hersenen en andere organen
Preventie aandoening
Praktische tips voor het omgaan met amoebiasis
Volg een behandelplan met medicatie
Let op je voeding en hydratie
Beperk de verspreiding van de infectie
Zorg voor je mentale welzijn
Raadpleeg je arts voor verdere opvolging
Misvattingen rond amoebiasis
Amoebiasis komt alleen voor in tropische landen
Amoebiasis veroorzaakt altijd ernstige diarree
Amoebiasis tast alleen de darmen aan
Amoebiasis is eenvoudig te diagnosticeren met een standaard ontlastingsonderzoek
Amoebiasis verdwijnt vanzelf zonder behandeling
Een goede hygiëne voorkomt amoebiasis volledig

Epidemiologie darminfectie

Wereldwijd lijden ongeveer vijftig miljoen patiënten aan amoebiasis en jaarlijks telt de ziekte ook ongeveer 100.000 doden. De ware geschatte prevalentie van E. histolytica leunt dicht aan bij 1% wereldwijd. Entamoeba histolytica is na malaria, de tweede belangrijke oorzaak van sterfte als gevolg van een parasitaire infectie bij de mens. Symptomatische intestinale amoebiasis komt voor in alle leeftijdsgroepen. Leverabcessen door amoebiasis komen tien keer vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen. Deze aandoening komt voorts wereldwijd voor, en dan vooral in tropische gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en overvolle leefomstandigheden. Afrika, Mexico, delen van Zuid-Amerika en India hebben grote gezondheidsproblemen als gevolg van deze ziekte. Amoebische colitis is de meest voorkomende vorm van amoebiasis in Egypte, terwijl amoebische leverabcessen overheersen in Zuid-Afrika. In ontwikkelde landen treft amoebiasis voornamelijk migranten uit en reizigers naar endemische gebieden, mannen die seks hebben met mannen, en patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

Prevalentie van amoebiasis

Amoebiasis is een infectie die wordt veroorzaakt door de amoebe Entamoeba histolytica, die vooral in tropische en subtropische gebieden voorkomt. Het wordt geschat dat er wereldwijd 50 miljoen gevallen per jaar zijn, met name in ontwikkelingslanden.

Verspreiding door besmet voedsel en water

De ziekte wordt vaak overgedragen door besmet voedsel of water, waardoor het vooral voorkomt in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en onhygiënische omstandigheden.

Mechanisme

Infectie van de darmwand

Amoebiasis ontstaat wanneer de Entamoeba histolytica de darmwand binnendringt, wat leidt tot ontsteking, zweren en soms abscessen in de lever of andere organen.

Parasitaire invasie en ontsteking

De parasiet veroorzaakt celbeschadiging en ontsteking in de darmen, wat leidt tot symptomen zoals diarree, buikpijn en braken. In ernstigere gevallen kan de infectie zich naar andere organen verspreiden.

Oorzaken amoebiasis: Parasiet

Parasiet

Entamoeba histolytica, eencellige parasieten, leven in de dikke darm (colon) zonder schade aan de darm te veroorzaken. In sommige gevallen vallen deze de darmwand binnen, waardoor colitis (ontsteking van de dikke darm), acute dysenterie (infectie met bloed in diarree of ontlasting) of chronische diarree ontstaat. De infectie verspreidt zich eveneens via het bloed naar de lever. In zeldzame gevallen verspreidt de infectie zich naar de longen, de hersenen of andere organen.

Overdracht

Op plaatsen waar de infectie voorkomt, gebruiken patiënten vaak menselijke ontlasting als meststof. Zo komt dit in water en voedsel terecht. Entamoeba histolytica verspreidt zich vervolgens via dit besmette voedsel of water. De overdracht (besmetting) van de infectie gebeurt ook van persoon tot persoon, in het bijzonder door contact met de mond of het rectum van een geïnfecteerde patiënt.

Alcoholisme vormt een risicofactor voor amoebiasis / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Risicofactoren ziekte

Risicofactoren voor ernstige amoebiasis zijn onder andere:

alcoholisme
een oudere of jongere leeftijd (vooral pasgeborenen)
een recente reis naar een tropisch gebied
een zwangerschap
het gebruik van corticosteroïden om het immuunsysteem te onderdrukken
kanker
ondervoeding

Symptomen: Braken, buikpijn en maagpijn

De meeste patiënten (90%) met deze infectie vertonen geen symptomen. De incubatietijd bedraagt veelal tussen de 7 tot 28 dagen. Dit houdt in dat de symptomen van de ziekte 7 tot 28 dagen na de blootstelling aan de parasiet tot uiting komen.

Volgende symptomen treden geleidelijk op:

braken
buikkrampen en buikpijn
diarree (komt het vaakst voor)
dysenterie: Deze ziekte begint met toenemende diarree zodat de patiënt na enige dagen voortdurend bij kleine tussenpozen kleine hoeveelheden bloed (bloederige ontlasting) en slijm (slijmerige ontlasting) onder pijnlijke persingen (tenesmen) afscheidt. Deze aandoening kent soms een chronisch karakter
koorts
maagkrampen
maagpijn
onbedoeld gewichtsverlies
overmatige winderigheid
perianale zweren
rectale pijn terwijl de patiënt stoelgang maakt (tenesmen)
toxisch megacolon (zeer zelden)
vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts voert een lichamelijk onderzoek uit. De patiënt meldt alle informatie in verband met zijn medische geschiedenis, de gemaakte reizen naar het buitenland enzovoort. Tijdens het lichamelijk onderzoek identificeert de arts een leververgroting (hepatomegalie) of een gevoelige onderbuik. Een deel van de patiënten vertoont koorts. Gewichtsverlies treedt in haast de helft van de patiënten op. Verder bemerkt de arts verminderde ademgeluiden bij een auscultatie (beluistering met de stethoscoop). Bloedarmoede treedt soms ook op.

Diagnostisch onderzoek

De arts voert een bloedonderzoek uit. Ook een ontlastingsonderzoek is nodig, waarbij de arts monsters van meerdere dagen ontlasting nodig heeft. Daarnaast voert hij een sigmoïdoscopie of colonoscopie uit. Dit is een onderzoek van de binnenkant van de dikke darm. Een echografie of CT-scan onthult tot slot mogelijke letsels aan de lever of andere inwendige organen.

Differentiële diagnose

De symptomenreeks van diverse aandoeningen is gelijkaardig aan deze van amoebiasis en daarom zijn ze nuttig voor de differentiële diagnose. De arts verwart met andere woorden af en toe deze aandoeningen met de infectieziekte:

Campylobacter-infecties
cholecystitis (ontsteking van galblaas met buikpijn, koorts en misselijkheid)
diverticulitis (ontsteking van de uitstulpende zakjes op darmwand)
echinokokkose
een abdominaal abces (buikabces)
Escherichia coli-infecties
hepatitis (virale hepatitis A)
hepatocellulair adenoom (meestal goedaardige klierweefselgezwel van de lever)
ischemische colitis (darminfarct: ernstige buikpijn en koorts)
pyogenische leverabcessen (pus in lever, vaak veroorzaakt door een infectie)
salmonellose (infectie met Salmonella-bacteriën met diarree en buikpijn)
shigellose
vaatchirurgie voor arterioveneuze malformatie
virale hepatitis

Behandeling met antibiotica

Naar schatting 4 tot 10% van asymptomatische dragers ontwikkelen symptomatische infecties binnen één jaar na besmetting met de parasiet. Om deze reden is het sterk aanbevolen deze asymptomatische patiënten eveneens te behandelen. De behandeling is sterk afhankelijk van de ernst van de infectie. Een tiendaagse orale antibioticakuur bestrijdt de bacteriën. Intraveneuze medicatie in de vorm van anti-emetica is soms nodig bij het braken. Anti-diarreïca (medicijnen tegen diarree) schrijft de arts veelal niet voor omdat deze de ziektesymptomen vaak verergeren. Na een antibioticabehandeling onderzoekt de arts de ontlasting opnieuw om zeker te zijn dat de infectie verdwenen is. Af en toe is chirurgie nodig wanneer de infectie het colon is binnengedrongen.

Prognose

De resultaten zijn meestal goed met de behandeling. Bij de meeste patiënten kent de ziekte een tijdsduur van ongeveer twee weken. Wanneer de arts deze niet behandelt, komt deze gemakkelijk terug. De vooruitzichten zijn over het algemeen uitstekend, maar wanneer de patiënt helemaal geen behandeling ontvangt, leidt de ziekte af en toe tot de dood.

Ondersteuning en nazorg

Voor patiënten met amoebiasis kan nazorg belangrijk zijn, vooral bij ernstige gevallen of complicaties. Het is essentieel om regelmatig medisch advies te zoeken, met name als symptomen terugkeren of als nieuwe symptomen optreden. In veel gevallen kan de betrokkenheid van een voedingsdeskundige nuttig zijn om dieet en voedingspatronen te optimaliseren en het herstel te ondersteunen.

Complicaties in lever, longen, hersenen en andere organen

Af en toe verspreidt de parasiet zich door het bloed naar de lever, de longen, de hersenen en andere organen. Volgende symptomen treden op:

Lever

constipatie
diarree
doffe buikpijn
gewichtsverlies
hepatomegalie
hoesten
koorts
misselijkheid
winderigheid
zweren

Pijn op de borst komt voor bij amoebiasis / Bron: Pexels, Pixabay

Longen

hoesten
pijn op de borst

Hersenen

hoofdpijn
braken
epileptische aanvallen

Andere complicaties

Mogelijke andere complicaties omvatten:

Abcesvorming in de lever of de hersenen
Bijwerkingen van medicijnen, waaronder misselijkheid
Een buikvliesontsteking als gevolg van darmzweren
Een urogenitale aandoening
Pericarditis (ontsteking van het vlies rond het hart (hartzakje))

Preventie aandoening

Lokaal water zuiveren is nodig door het langer dan één minuut te koken. Het drinken van vervuild water is afgeraden. Indien mogelijk is gebotteld water tijdens het reizen daarom aanbevolen. Het eten van rauwe groenten en salades, die moeilijk te steriliseren zijn, is ten stelligste af te raden. Gekookt voedsel of zelf geschild fruit zijn een beter alternatief. Patiënten moeten voorts worden aangemoedigd om goede hygiënische praktijken te volgen, zoals regelmatig handen wassen met zeep en water, en te zorgen voor een schone omgeving om herinfectie te voorkomen. Educatie over de ziekte en preventieve maatregelen kan ook helpen bij het verminderen van de verspreiding van de infectie. Tot slot is het nodig om ongekookte groenten te wassen en te weken in azijnzuur of azijn gedurende tien tot vijftien minuten.

Praktische tips voor het omgaan met amoebiasis

Amoebiasis is een infectie die wordt veroorzaakt door de amoebe Entamoeba histolytica, die vaak de darmen aantast. De aandoening kan leiden tot symptomen zoals diarree, buikpijn en koorts. Het is belangrijk om goed op de symptomen te letten en een effectieve behandeling te zoeken. Hier volgen enkele praktische tips om je gezondheid te ondersteunen en de symptomen van amoebiasis te beheersen.

Volg een behandelplan met medicatie

Amoebiasis kan vaak effectief worden behandeld met medicijnen die door je arts worden voorgeschreven. Dit kan onder andere medicatie omvatten die de infectie bestrijdt. Zorg ervoor dat je de voorgeschreven medicatie op tijd en op de juiste manier inneemt om de infectie effectief te behandelen. Als je merkt dat de symptomen aanhouden of verergeren, is het belangrijk om contact op te nemen met je arts voor mogelijke aanpassingen in je behandelplan.

Let op je voeding en hydratie

Een gezond evenwichtig voedingspatroon is essentieel om je immuunsysteem te ondersteunen terwijl je herstelt van amoebiasis. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt om uitdroging te voorkomen, vooral als je last hebt van diarree. Vermijd voedsel dat je darmen irriteert, zoals vetrijke of gekruide maaltijden. Het kan ook helpen om licht verteerbare voedingsmiddelen te eten die je spijsvertering minder belasten, zoals rijst, gekookte groenten en mager vlees.

Beperk de verspreiding van de infectie

Amoebiasis is besmettelijk, dus het is belangrijk om hygiënische maatregelen te nemen om de infectie niet naar anderen over te dragen. Was je handen grondig met water en zeep, vooral na toiletbezoek en voor het bereiden van voedsel. Vermijd het delen van eetgerei en handdoeken. Het schoonmaken van oppervlakken met ontsmettingsmiddelen kan ook helpen om de verspreiding van de infectie te voorkomen.

Zorg voor je mentale welzijn

Het omgaan met een infectie zoals amoebiasis kan zowel fysiek als mentaal zwaar zijn. Het is belangrijk om je mentale gezondheid niet te verwaarlozen. Psychische stoornissen kunnen soms ontstaan door langdurige ziekte of ongemak, dus zorg ervoor dat je voldoende rust krijgt en steun zoekt bij familie, vrienden of een zorgverlener. Als je merkt dat je je mentaal overweldigd voelt, overweeg dan om te praten met een professional om je emoties beter te begrijpen en te verwerken.

Raadpleeg je arts voor verdere opvolging

Het is essentieel om regelmatig beeldvormende onderzoeken of andere medische tests te ondergaan om de voortgang van je herstel te volgen. Je arts kan je adviseren over de nodige vervolgafspraken om te controleren of de infectie volledig is verdwenen en om te voorkomen dat je opnieuw besmet raakt.

Misvattingen rond amoebiasis

Amoebiasis is een infectie veroorzaakt door de parasiet Entamoeba histolytica. Deze aandoening komt vooral voor in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en kan uiteenlopende symptomen geven, van milde buikklachten tot ernstige complicaties. Er bestaan echter veel misvattingen over amoebiasis, wat kan leiden tot verwarring en inadequate behandelingen.

Amoebiasis komt alleen voor in tropische landen

Hoewel amoebiasis vaker voorkomt in landen met een warm klimaat en slechte hygiënische omstandigheden, kan de infectie ook in geïndustrialiseerde landen optreden. Mensen die reizen naar risicogebieden kunnen besmet raken en de parasiet mee terugnemen. Daarnaast kan de ziekte in zeldzame gevallen via voedsel of water in niet-tropische landen worden overgedragen.

Amoebiasis veroorzaakt altijd ernstige diarree

Niet iedereen met amoebiasis ontwikkelt ernstige symptomen. Sommige besmette personen blijven symptoomloos of krijgen slechts milde buikklachten. Dit maakt het lastig om de infectie direct te herkennen en draagt bij aan de verspreiding ervan.

Amoebiasis tast alleen de darmen aan

Hoewel de infectie meestal begint in de darmen, kan de parasiet zich via de bloedbaan naar andere organen verspreiden. In sommige gevallen leidt dit tot ernstige complicaties zoals een amoebenabces in de lever. Deze vorm van de ziekte vereist vaak een intensieve behandeling.

Amoebiasis is eenvoudig te diagnosticeren met een standaard ontlastingsonderzoek

Het opsporen van Entamoeba histolytica in de ontlasting kan lastig zijn, omdat de parasiet niet altijd direct wordt aangetroffen. Soms zijn meerdere ontlastingsmonsters of aanvullende bloedonderzoeken nodig. In ernstige gevallen kunnen ook beeldvormende onderzoeken zoals een echo of CT-scan worden ingezet om abcessen op te sporen.

Amoebiasis verdwijnt vanzelf zonder behandeling

Zonder behandeling kan de parasiet in het lichaam blijven en later opnieuw klachten veroorzaken. Zelfs als de symptomen verdwijnen, kunnen dragers de infectie ongemerkt doorgeven. Een passende behandeling met specifieke medicijnen is daarom noodzakelijk om de infectie volledig te elimineren.

Een goede hygiëne voorkomt amoebiasis volledig

Goede hygiëne, zoals handen wassen en veilig drinkwater gebruiken, vermindert het risico op amoebiasis aanzienlijk, maar biedt geen absolute bescherming. Besmetting kan ook plaatsvinden via rauwe of onvoldoende verhitte voedingsmiddelen, ijsblokjes of contact met besmette oppervlakken. Vooral reizigers naar risicogebieden moeten extra voorzichtig zijn.