Chronische diarree: Oorzaken van aanhoudende losse stoelgang
Bij diarree ervaart een patiënt losse, waterige stoelgang. Meestal ontstaat diarree acuut en verdwijnt deze na enkele dagen zonder complicaties. Chronische diarree is echter een veelvoorkomend probleem dat tot 5% van de bevolking op een bepaald moment in het leven treft. Bij chronische diarree houden de klachten minimaal vier weken aan. De oorzaak kan variëren van infecties en inflammatoire darmaandoeningen tot medicatie en alcoholmisbruik. Onbehandeld kan deze toestand leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, dus het is cruciaal om de oorzaak te identificeren en zo snel mogelijk aan te pakken. In de meeste gevallen kunnen medicijnen en veranderingen in de levensstijl de onderliggende oorzaak en de diarree verlichten.
Oorzaken van chronische diarree
Alcoholmisbruik kan chronische diarree veroorzaken /
Bron: Jarmoluk, Pixabay
Alcohol en cafeïne
Het consumeren van grote hoeveelheden alcohol (
alcoholmisbruik) of
cafeïnehoudende dranken zoals koffie en cola kan leiden tot losse en waterige ontlasting. Symptomen verdwijnen meestal wanneer de patiënt stopt met het consumeren van deze stoffen of deze in gematigde hoeveelheden gebruikt.
Alvleesklierontsteking
Pancreatitis (
alvleesklierontsteking) kan soms resulteren in aanhoudende
diarree. Deze aandoening kan ook gepaard gaan met buikpijn en andere spijsverteringsklachten.
Coeliakie
Coeliakie, een auto-immuunziekte veroorzaakt door de inname van gluten, kan chronische diarree veroorzaken. Het lichaam reageert op gluten met ontsteking in de dunne darm, wat leidt tot waterige ontlasting en andere darmproblemen.
Dikkedarmkanker
Hoewel zeldzaam, kan
dikkedarmkanker chronische diarree veroorzaken. Naast aanhoudende waterige stoelgang kunnen andere symptomen zoals
bloederige ontlasting en
gewichtsverlies optreden.
Hormonale aandoeningen
Hormonale stoornissen, zoals een
overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) en diabetes mellitus (
suikerziekte), kunnen leiden tot aanhoudende losse stoelgang.
Infecties
Parasieten en bacteriën kunnen infecties veroorzaken die het maag-darmkanaal aantasten, zoals
salmonella,
shigellose, of
buikgriep. Vaak voorkomende symptomen zijn
buikpijn,
buikkrampen, diarree,
misselijkheid,
braken en soms ook
koorts. Onbehandelde infecties kunnen leiden tot langdurige diarree.
Inflammatoire darmaandoeningen
Enkele ontstekingsaandoeningen van de darmen, zoals
colitis ulcerosa en de
ziekte van Crohn, veroorzaken vaak losse, waterige stoelgang. Deze aandoeningen kunnen ook gepaard gaan met bloed in de ontlasting,
vermoeidheid, koorts, misselijkheid,
maagpijn,
maagkrampen en buikpijn. Genezing is meestal niet mogelijk, maar medicatie en veranderingen in de levensstijl kunnen de symptomen vaak onder controle houden.
Sommige medicijnen kunnen aanhoudende waterige ontlasting veroorzaken /
Bron: Stevepb, Pixabay
Medicatie
Sommige
medicijnen hebben diarree als bijwerking. Dit symptoom verdwijnt meestal wanneer de patiënt stopt met het gebruik van deze medicijnen. In sommige gevallen kan medicatie echter langdurige diarree veroorzaken. Bekende boosdoeners zijn onder andere bepaalde
NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen),
antibiotica,
protonpompremmers en
antacida (beiden
maagzuurremmers),
antidepressiva,
laxeermiddelen en ontlastingsverzachters,
chemotherapie (medicijnen voor de
behandeling van kanker) en bepaalde
kruidengeneesmiddelen (die natuurlijke laxeermiddelen bevatten).
Medische oorzaken
Chirurgische ingrepen zoals
cholecystectomie (verwijdering van de galblaas), complicaties van operaties, en
radiotherapie kunnen ook leiden tot chronische diarree.
Prikkelbaredarmsyndroom
Diarree,
obstipatie, een
opgeblazen gevoel, misselijkheid en buikpijn zijn symptomen van het
prikkelbaredarmsyndroom. Deze aandoening kan chronisch zijn, maar veroorzaakt geen schade aan de dikke darm. Artsen stellen de diagnose prikkelbaredarmsyndroom als andere oorzaken van chronische diarree zijn uitgesloten en symptomen overeenkomen met de aandoening.
Tumoren
Enkele zeldzame tumoren, zoals
carcinoïde tumoren (die serotonine afscheiden), kunnen hormonen produceren die diarree veroorzaken. Dit kan leiden tot aanhoudende waterige stoelgang bij patiënten met deze tumoren.
Voeding
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de spijsvertering versnellen, wat leidt tot aanhoudende losse ontlasting. Voorbeelden zijn melk en kunstmatige zoetstoffen zoals sorbitol en fructose. Ook kruidenthee, zoals Senna, bevat mogelijk natuurlijke laxeermiddelen. In zeldzame gevallen kunnen
voedselallergieën de oorzaak zijn van chronische waterige ontlasting.
Geassocieerde symptomen
Symptomen die vaak gepaard gaan met aanhoudende, waterige ontlasting zijn onder andere:
- buikkrampen
- opgeblazen gevoel
- verhoogde frequentie van stoelgang
- gewichtsverlies
- koorts
- maagpijn
- misselijkheid
- rectale bloedingen
Patiënten met chronische diarree kunnen ook regelmatig de drang hebben om hun darmen te legen. Soms wordt diarree afgewisseld met constipatie of zeer smalle ontlasting (potloodontlasting).
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek
Een grondig
medisch vraaggesprek en lichamelijk onderzoek zijn vaak voldoende om de oorzaak van chronische diarree te achterhalen. Belangrijke informatie over voeding, medicatie, eerdere operaties of radiotherapie helpt de arts bij het vaststellen van de oorzaak.
Bloedonderzoek kan nodig zijn om de oorzaak van diarree te achterhalen /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay
Diagnostisch onderzoek
Indien alarmsymptomen aanwezig zijn, er geen duidelijke oorzaak is of als er meerdere mogelijke diagnoses zijn, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn. Deze kunnen bestaan uit een
bloedonderzoek, een
ontlastingsonderzoek, een
colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm),
beeldvormende onderzoeken (zoals een
CT-scan en
echografie van de buik), histologie en fysiologische testen. Niet alle onderzoeken zijn noodzakelijk voor elke patiënt.
Behandeling van aanhoudende losse stoelgang
Zelfzorg
Patiënten moeten stoppen met het consumeren van voedingsmiddelen die diarree verergeren. Het bijhouden van een voedingsdagboek kan helpen om te identificeren welke voedingsmiddelen de symptomen beïnvloeden. Sommige patiënten moeten bepaalde groenten of fruit elimineren, terwijl anderen geen gluten, kunstmatige zoetstoffen of zuivelproducten moeten consumeren.
Andere leefstijladviezen zijn:
- een vezelarm dieet volgen
- geen alcohol of cafeïne drinken
- heldere vloeistoffen drinken om uitdroging te voorkomen
- kleine maaltijden eten om overeten te vermijden
Zelfzorgmedicijnen zoals bismut (Pepto-Bismol) en
loperamide (Imodium) kunnen de passage van ontlasting vertragen. Deze medicijnen moeten echter alleen op korte termijn worden gebruikt. Het is raadzaam om bij chronische diarree eerst een arts te raadplegen voordat deze medicijnen worden gebruikt.
Professionele medische behandeling
Bij chronische diarree veroorzaakt door een specifieke onderliggende aandoening, kunnen medicijnen de oorzaak verlichten. Artsen kunnen
corticosteroïden of andere immunosuppressiva voorschrijven voor aandoeningen zoals colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn, pancreatitis of coeliakie. Antidiarreïca kunnen de symptomen bij sommige patiënten tijdelijk verlichten, maar zijn niet aanbevolen voor langdurig gebruik. Bij bacteriële of parasitaire infecties kunnen antibiotica worden voorgeschreven.
Codeïne-houdende medicijnen kunnen de tijd die ontlasting nodig heeft om door het spijsverteringskanaal te gaan verlengen, maar moeten vanwege het risico op
medicatieverslaving alleen op korte termijn worden gebruikt.
Prognose van aanhoudend darmprobleem
De prognose van chronische diarree hangt af van de oorzaak. Meestal kan een inflammatoire darmaandoening, infectie of ander spijsverteringsprobleem worden behandeld, wat leidt tot een vermindering van de diarree of normalisatie van de ontlasting. Ook kunnen klachten verminderd worden door veranderingen in de levensstijl als de diarree door voeding wordt veroorzaakt. Het is belangrijk om een arts te bezoeken indien diarree langer dan twee weken aanhoudt, vooral bij zuigelingen, ouderen of patiënten met een
zwak immuunsysteem. Tijdige behandeling kan snel verlichting bieden.
Complicaties van aanhoudende waterige ontlasting
Irritatie
Chronische diarree kan leiden tot irritatie van de dikke darm of het rectum, wat kan resulteren in fragiel weefsel en bloedingen.
Uitdroging
Uitdroging is de belangrijkste complicatie van chronische diarree, omdat patiënten veel vocht verliezen zonder dit adequaat aan te vullen. Veelvoorkomende symptomen van uitdroging zijn
donkere urine,
extreme dorst,
duizeligheid,
bevingen, braken, koorts en vermoeidheid. Het is belangrijk om water, bouillon en ongezoete, cafeïnevrije thee te drinken om uitdroging te voorkomen.
Goede handhygiëne is cruciaal ter preventie van diarree /
Bron: Gentle07, Pixabay
Preventie van diarree die langer dan vier weken aanhoudt
Hoewel sommige medische aandoeningen die leiden tot aanhoudende waterige ontlasting moeilijk te voorkomen zijn, kunnen de volgende stappen helpen om het risico op een darminfectie te verminderen:
- de handen wassen na toiletbezoek, het verwisselen van een luier of het verzorgen van een zieke (goede handhygiëne)
- de handen wassen na het hanteren van voedsel
- fruit en groenten goed wassen voor consumptie
- keukenoppervlakken regelmatig reinigen om besmetting te voorkomen
- drinken uit een schone waterbron of het water filteren
- vlees grondig koken
- vlees goed schoonmaken voordat het gekookt wordt
Lees verder