Bacteriële gastro-enteritis: Buikgriep door bacteriën

Bacteriële gastro-enteritis: Buikgriep door bacteriën Gastro-enteritis is letterlijk vertaald een maagdarmontsteking, in de volksmond bekend als “buikgriep”. Een bacteriële gastro-enteritis houdt in dat deze ontsteking veroorzaaktis door bacteriën. Een voedselinfectie of voedselvergiftiging zijn de meest voorkomende oorzaken van een bacteriële gastro-enteritis. Diarree, misselijkheid en overgeven zijn typische kenmerken van een buikgriep. Voldoende blijven drinken, lichte maaltijden en vrij verkrijgbare medicijnen zijn de beste behandelingsmethoden voor bacteriële gastro-enteritis. Onbehandelde gastro-enteritis leidt in zeldzame gevallen tot complicaties, die af en toe ernstig zijn. In ontwikkelde landen is de prognose van buikgriep echter zeer goed.

Oorzaken: Voedselinfectie of voedselvergiftiging

Bij gastro-enteritis treedt gelijktijdig gastritis (maagslijmvliesontsteking) en enteritis (darmontsteking op). Dit is het gevolg van een voedselinfectie of een voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel).

Voedselinfectie

Bij een voedselinfectie is het niet altijd zichtbaar dat het voedsel aangetast is door bacteriën. De incubatietijd (de tijd tussen het oplopen van de infectie en het krijgen van de symptomen) bedraagt gemiddeld twaalf uur.

Voedselvergiftiging

Bacteriële gastro-enteritis (maagdarminfectie veroorzaakt door bacteriën) treft één persoon of een groep personen die hetzelfde voedsel hebben gegeten. Hierbij bevindt de door de bacterie geproduceerde toxine zich in het voedsel. Dit komt geregeld voor na picknicks of na het eten in schoolkantines, op grote sociale bijeenkomsten, op jeugdkampen of in restaurants. De incubatietijd bedraagt zes uur.

Besmetting met bacteriën

De meest gemaakte fouten waarbij bacteriën in het eten terecht komen zijn:
  • De handen niet goed wassen bij het bereiden van de voeding
  • Bevroren of gekoelde voedingsmiddelen die niet op de juiste temperatuur bewaard zijn of niet goed opgewarmd zijn
  • De voeding bereiden met kookgerei, snijplanken, of ander gereedschap dat onrein is
  • Rauwe groente- of fruitsappen en zuivelproducten drinken
  • Rauwe groenten eten of groenten die niet goed zijn gewassen
  • Rauwe vis of oesters eten
  • Te lang in de koelkast laten liggen van zuivel of voedsel met mayonaise (zoals koolsalade of aardappelsalade)
  • Vlees of eieren onvoldoende verwarmen
  • Water gebruiken uit een zwemput of beek of onbehandeld water gebruiken

Door voedsel overgedragen bacteriën

In diverse voedingsproducten komen mogelijk veel verschillende bacteriën terecht die leiden tot bacteriële gastro-enteritis.
  • Alfalfa: enterohemorragische E. coli en Salmonella
  • Eieren: Salmonella
  • Gebakken rijst: Bacillus
  • Gevogelte: Campylobacter
  • Groenten: Aeromonas en C perfringens
  • Oesters: Plesiomonas, Vibrio en calicivirus
  • Rundergehakt: enterohemorragische E. coli
  • Varkensvlees: C. perfringens en Y enterocolitica
  • Vla, mayonaise: Staphylococcus
  • Vlees: C. perfringens en Salmonella, Aeromonas, Campylobacter en Staphylococcus
  • Zeevruchten: Aeromonas, Plesiomonas, Vibrio en astrovirus
  • Zuivel: Campylobacter, Salmonella, Listeria en Staphylococcus

Bron: Food-borne bacteria, geraadpleegd op 19 oktober 2016

Symptomen: Steeds diarree

De milde tot ernstige symptomen zijn afhankelijk van het soort bacterie die de ziekte veroorzaakt. Alle vormen van voedselvergiftiging veroorzaken diarree. Andere symptomen zijn onder meer:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts onderzoekt de patiënt op tekenen van voedselvergiftiging. Deze veroorzaken mogelijk maagpijn en tekenen van uitdroging. Verder hoort hij via auscultatie (onderzoek met zijn stethoscoop) mogelijk nog darmrommelen (borborygmi) wanneer hij luistert naar de darmgeluiden. Rond de anus is mogelijk een rode huiduitslag te zien. Ondervoeding (bij chronische bacteriële gastro-enteritis) en uitdroging zijn daarnaast op te sporen bij een lichamelijk onderzoek.

Diagnostisch onderzoek

De arts laat een ontlastings- en/of voedselmonster onderzoeken door het laboratorium om te kijken welke kiem de oorzaak is van de klachten. Deze onderzoeken onthullen echter niet altijd de oorzaak van de diarree. Daarom bekijkt de arts ook het aantal witte bloedcellen in de ontlasting. Zijn deze hoog, dan wijst dit op de aanwezigheid van een infectie.

Differentiële diagnose

Het klinisch beeld van een buikgriep lijkt sterk op volgende ziekten:

Voldoende vocht innemen bij buikgriep voorkomt uitdroging / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayVoldoende vocht innemen bij buikgriep voorkomt uitdroging / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay

Behandeling: Vocht, voeding en medicijnen

Vocht

De patiënt moet voldoende vocht drinken om uitdroging te voorkomen. Vooral kinderen drogen snel uit. Indien het drinken van voldoende vocht niet lukt omwille van chronische diarree, misselijkheid en/of braken, dan is het mogelijk dat de patiënt intraveneus (via een ader) vocht toegediend krijgt.

Voeding

Voedingsproducten met zout en kalium (banaan, vruchtensap) zijn verder aangewezen. Afgeraden zijn vezelrijke voedingsmiddelen, fruit en zuivel. Veel kleine porties eten is overigens aanbevolen bij buikgriep. Bananen, rijst, appelmoes en toast zijn de voedingsproducten die een patiënt met gastro-enteritis mag consumeren. Ook het zo snel mogelijk introduceren van mager vlees en heldere vloeistoffen is nodig.

Medicijnen

Patiënten die een diureticum (vocht afdrijvend geneesmiddel: plaspil) nemen, overleggen met de arts wat ze best doen bij gastro-enteritis. Sommige patiënten krijgen namelijk van de arts het advies om hiermee tijdelijk te stoppen. Uiteraard bespreekt de patiënt met buikgriep steeds zijn medicatiegebruik met de arts en stopt hij niet zonder overleg met deze medicatie. Antibiotica is medicatie die de arts in sommige gevallen inzet om bacteriële gastro-enteritis te behandelen. Dit is vooral nuttig bij zeer ernstige diarree of bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Voorts zijn vrij verkrijgbare medicijnen tegen diarree beschikbaar. Vooral probiotica zijn hiervoor inzetbaar. Heeft de patiënt echter bloed bij de ontlasting, koorts of ernstige diarree, dan overlegt hij met de arts of hij deze medicijnen moet nemen. Ook bij kinderen met buikgriep is het raadzaam om contact op te nemen met een arts.

Complicaties bacteriële gastro-enteritis

In ernstigere gevallen is gastro-enteritis levensbedreigend door een shock als gevolg van elektrolytenverlies en uitdroging (dehydratie). Bepaalde zeldzame van E. coli-bacteriën veroorzaken voorts ernstige anemie (bloedarmoede), gastro-intestinale bloedingen of nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie).

Andere complicaties zijn afhankelijk van de bacterie die buikgriep veroorzaakt.
  • Aeromonas caviae: Darminvaginatie, gramnegatieve sepsis, en hemolytisch-uremisch syndroom (uremie), eiwitten in de urine, purpura (wat grotere onderhuidse bloedingen), bloedingen (o.a. in de hersenen))
  • Bacillus: leverfalen (zeer zelden) en rhabdomyolyse (afbraak spieren, gewrichten en urinewegen) (zeer zelden)
  • Campylobacter: Bacteriëmie, meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek), cholecystitis (ontsteking van galblaas met buikpijn, koorts en misselijkheid), een urineweginfectie, pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier met buikpijn en spijsverteringsproblemen), en het syndroom van Reiter (reactieve artritis: ziekte met symptomen aan huid, maag, darmen en ogen)
  • Clostridium difficile: Chronische diarree, toxisch megacolon, en ileus (gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen)
  • Clostridium perfringens serotype C: Enteritis necroticans (acute necrotiserende enteritis, leidend tot ulceraties (verzweringen) en soms perforaties (doorboringen)
  • Enterohemorragische E. coli O157: H7: hemolytisch-uremisch syndroom, trombocytopenie (een tekort aan bloedplaatjes), anemie (een tekort aan rode bloedcellen), bewustzijnsverlies, convulsies)
  • Enterohemorragische E. coli: Hemorragische colitis (dikkedarmontsteking met bloedingen)
  • Listeria: Bacteriëmie en meningitis (ontsteking van hersen- of ruggenmergsvliezenà
  • Plesiomonas: Septikemie (bloedvergiftiging)
  • Salmonella: Koorts, bacteriëmie, meningitis, osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg), myocarditis (ontsteking van de hartspier) en het Reiter-syndroom
  • Shigella: Aanvallen, het hemolytisch-uremisch syndroom, een darmperforatie (gat in darm) en het Reiter-syndroom
  • Vibrio: Snelle uitdroging
  • Yersinia enterocolitica: Appendicitis (ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm), een darmperforatie, darminvaginatie, peritonitis (een buikvliesontsteking), een toxisch megacolon, cholangitis (ontsteking van galwegen met koorts, buikpijn en geelzucht), bacteriëmie en het Reiter-syndroom

Prognose buikgriep

De patiënt herstelt meestal binnen enkele dagen volledig van een bacteriële gastro-enteritis. In geïndustrialiseerde landen komt een overlijden door een bacteriële gastro-enteritis nauwelijks voor. In ontwikkelingslanden komen jaarlijks echter miljoenen patiënten te overlijden aan bacteriële gastro-enteritis als gevolg van ondervoeding en uitdroging.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Maagdarmcatarre: ontsteking van het maag-en darmslijmvliesMaagdarmcatarre: ontsteking van het maag-en darmslijmvliesMaagdarmcatarre wordt ook wel gastro-enteritis genoemd. Het is een ontsteking van het maag-darmslijmvlies. Bekende vorme…
Buikpijn en diarree, geen eetlust, overgeven, moe, hoofdpijnBuikpijn en diarree, geen eetlust, overgeven, moe, hoofdpijnBuikpijn met misselijkheid, overgeven, diarree en gebrek aan eetlust duidt vaak op een maag-darminfectie, veroorzaakt do…
Darm ontstekingEnteritis is een ontsteking van de darmen, meestal vooral de dunne darm. Meestal gaat dit gepaard met buikpijn, buikkram…
Buikgriep: symptomen, preventie en behandelingBuikgriep: symptomen, preventie en behandelingBuikgriep (gastro-enteritis) is een verzamelnaam voor maag-darmontstekingen. Een bekende veroorzaker van buikgriep is he…

Gele stukjes uit je keel, de zogeheten amandelsteentjesGele stukjes uit je keel, de zogeheten amandelsteentjesVeel mensen hebben regelmatig last van een slechte adem. Een slechte adem kan vele oorzaken hebben, maar als je weleens…
BERA-test: Onderzoek voor opsporen zenuw- of gehoorschadeBERA-test: Onderzoek voor opsporen zenuw- of gehoorschadeBERA staat voor “brainstem evoked response audiometry”. Hierbij meet de arts - meestal een audioloog (oorarts) - de hers…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mufidpwt, Pixabay
  • Bacterial gastroenteritis, https://medlineplus.gov/ency/article/000254.htm, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Bacterial Gastroenteritis: Causes, Treatment, and Prevention – Healthline, http://www.healthline.com/health/bacterial-gastroenteritis, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/176400-clinical-presentation#showall, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/176400-differential-diagnoses#showall, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Hygiëne & EHBO, Docente: Ann Eyskens, Departement Handelswetenschappen en Bedrijfskunde, Thomas More Turnhout, 3 Bachelor Office Management, Medical Management Assistant, Academiejaar 2013-2014, digitale cursus dus paginanummer onbekend, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Overview, http://emedicine.medscape.com/article/176400-overview#showall, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • What is Bacterial Gastroenteritis?, http://www.healthhype.com/what-is-bacterial-gastroenteritis-pathophysiology-and-treatment.html, geraadpleegd op 19 oktober 2016
  • Afbeelding bron 1: Clker Free Vector Images, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-06-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.