PMLE: nooit meer zomaar genieten van de zon

Je kent het wel. De zon schijnt uitbundig en je gaat er buiten even lekker voor zitten. Heerlijk die warme zonnestralen op je huid. Voor veel mensen is dit vanzelfsprekend, maar niet voor mensen die lijden aan een bepaalde vorm van zonneallergie, namelijk Polymorfe lichteruptie (PMLE). Hun huid reageert anders op de zon of (zonlicht). Er ontstaan blaasjes en huiduitslag. Dit jeukt en de huid voelt branderig aan. Patiënten met PMLE moeten zich altijd goed insmeren als ze in de zon komen. Om de huid langzaam aan zonlicht te laten wennen, kunnen ze kiezen voor een UVB lichttherapie, ook wel lichtgewenning genoemd.

• Heerlijk, die zon
• Wat is zonneallergie
• UVA en UVB
• Wie kunnen het krijgen
• Huidreactie
• Waar komt het voor
• Overige weetjes
• Hoe diagnose stellen
• Huidbiopt
• Huidaandoeningen die lijken op PMLE
• Ziektes
• Medicijnen
• Plantensoorten
• Behandeling van PMLE
• Gaat het over
• Tips om zonneallergie te voorkomen
• Speciale UV-kleding
• Lichttherapie
• Behandeling met UVB-lichttherapie
• Duur behandeling
• Mag een zwangere in de cabine
• Wat moet je dragen
• Moet het ieder jaar weer
• Worden de kosten door de zorgverzekeraar vergoed
• Hoe werkt de lichtcabine
• Zijn er bijwerkingen
• Waar moet je op letten tijdens de behandeling met UVB-lichttherapie

Heerlijk, die zon

Niets is heerlijker dan op een zonnige dag even te genieten van het zonnetje. Je kunt even lekker ontspannen, je vitamine D-gehalte op peil houden en last but not least, je krijgt er ook nog een gezond kleurtje van. Helaas is het in het zonnetje zitten niet voor iedereen weggelegd. De huid van sommige mensen reageert erg sterk op het zonlicht. Er is dan sprake van zonneallergie.

Wat is zonneallergie

Zonneallergie is een huidreactie op de zon, maar kan ook ontstaan door de zonnebank en tl- of gloeilampen. Dit is niet zomaar een reactie, maar een sterke reactie op normale blootstelling aan een lichtbron. Er zijn verschillende vormen van zonne-allergie, maar de meest voorkomende allergie is PMLE. De afkorting PMLE staat voor polymorfe lichteruptie, waarbij polymorf staat voor in verscheidene uitingsvormen voorkomend en eruptie staat voor huiduitslag.

UVA en UVB

PMLE ontstaat als de huid is blootgesteld aan UV-licht (ultraviolet licht). Dit wordt weer onderverdeeld in UVA- en UVB-licht, waarbij UVA-licht vaak de uitlokker van PMLE is, maar het kan net zo goed door UVB-licht ontstaan. Ontstaat het door UVA-licht dan krijgt men al een huidreactie:

• bij het verblijven in de schaduw
• als er sprake is van lichtbewolkt weer
• achter de ramen
• ondanks het gebruiken van zonbeschermende middelen, zoals zonnebrandcrème of bedekkende kleding

Wie kunnen het krijgen

PMLE komt voor bij zowel mannen als vrouwen. Meestal ontstaat het bij mensen met een licht huidtype (type 1 en type 2). Waarom de een het wel krijgt en de ander niet, is niet bekend. Het kan plotseling ontstaan, zonder dat er eerder sprake is geweest van een huidreactie. Het begint vaak al op jongere leeftijd, maar dat hoeft natuurlijk niet. Het is niet gebonden aan een bepaalde leeftijd.

Huidreactie

De huid reageert op de zon of een lichtbron en daardoor ontstaan er huidreacties. Dit hoeft niet eens te gebeuren bij overmatige blootstelling aan de zon, maar kan al ontstaan bij een matige blootstelling. De huidreacties bestaan uit een rode huid, een huid met rode jeukende bultjes, gezwollen en/of schilferige huid of blaasjes op de huid.

Waar komt het voor

De uitslag komt voor op of in:

• het gezicht (ogen, mond, oren, wangen)
• de nek
• de (onder)armen
• Huidreactie PMLE gezicht / Bron: ©ottergraafjes
  de ellebogen
• de handruggen
• de (onder)benen

Het kan zelfs gebeuren dat de reactie zichtbaar wordt op een stuk huid dat niet eens blootgesteld is aan een lichtbron.

Overige weetjes

Zoals al eerder vermeld kunnen zowel mannen als vrouwen het krijgen. Verder kan het plotseling ontstaan, zonder dat er eerder sprake is geweest van een huidreactie.

• het is niet gebonden aan een bepaalde leeftijd.
• vaak begint het al op jongere leeftijd, maar dat hoeft natuurlijk niet.

Hoe diagnose stellen

De diagnose van PMLE kan worden gesteld aan de hand van de huiduitslag. In sommige gevallen komt iemand pas bij de dermatoloog als de huiduitslag alweer een stuk beter is. Dan kan er soms worden overgegaan tot een huidbiopt.

Huidbiopt

Bij een huidbiopt wordt een stukje van de huid weggesneden en door een patholoog onderzocht. De uitslag is na ongeveer drie weken bekend. Voordat het stukje huid kan worden weggesneden, wordt de huid als eerste ontsmet. Daarna wordt de huid met een verdovingsmiddel verdoofd. Dit doet geen pijn, maar voelt een beetje branderig. De huid is in principe direct verdoofd, zodat het stukje huid kan worden weggesneden.

Huidaandoeningen die lijken op PMLE

Er zijn huidaandoeningen die erg op PMLE lijken. Deze huidaandoeningen kunnen het gevolg van een ziekte zijn, maar kunnen ook ontstaan door het gebruik van bepaalde medicijnen, bepaalde soort zalfjes en het gebruik van cosmetica. Vandaar dat de huisarts ook vraagt of je onlangs andere cosmetica of zalf (bodylotion) hebt gebruikt. Ook kunnen huidreacties ontstaan door in contact te komen met bepaalde plantensoorten.

Ziektes

Er zijn ziektes waarbij het ziektebeeld erg op dat van PMLE lijkt. Deze ziektes zijn:

• Lupus erythematodes
• Porfyrie

Medicijnen

Daarnaast kunnen bepaalde medicijnen een huidreactie veroorzaken, waardoor het sterk lijkt op PMLE. Dit kan het geval zijn bij een antibiotica uit de tetracyclines- en/of doxyxcycline-groep, zoals doxycycline, minocycline en tigecycline. Ook kan het geneesmiddel sulfonylureum, dat wordt voorgeschreven bij diabetes, huidreacties veroorzaken. Maar ook plaspillen bestaande uit furosemide en ibuprofen kunnen huidreacties tot gevolg hebben.

Plantensoorten

Sommige plantensoorten kunnen soortgelijke huidreacties geven, waardoor het lijkt dat iemand PMLE heeft. Als men na aanraking van bepaalde plantensoorten in de zon komt, kunnen er blaasjes ontstaan die weer zouden kunnen horen bij PMLE, terwijl juist deze blaasjes door aanraking met de plant worden veroorzaakt. Dit is het geval bij:

• bereklauw
• peterselie
• Sint Janskruid
• dille
• selderij
• pastinaak
• engelwortel

Behandeling van PMLE

Een veelvoorkomende behandeling bij PMLE is lichtgewenning. Dit wordt trouwens ook wel lichthardening genoemd. Dit moet al gebeuren voordat de zon erg krachtig is, dus vaak in het voorjaar. Dit kan op verschillende soorten manieren. Bij een lichte vorm van PMLE volstaat gewenning aan de natuurlijke zon, uiteraard moet je je wel met een goede beschermende factor insmeren van minimaal SPF 30, maar SPF 50 is nog beter. Dit geldt te allen tijden voor iemand met PMLE. Onbeschermd de zon in gaan is niet verstandig (eigenlijk voor niemand).

Is de PMLE hardnekkiger, dan kan er gekozen worden voor lichttherapie. Treedt PMLE op in een periode dat lichtgewenning geen zin meer heeft (zomer) dan kunnen bepaalde medicatie voor verlichting zorgen. Dit is het geval met crèmes tegen zonneallergie. Ook wil koelzalf voor verlichting zorgen, zodat het brandende gevoel uit de huid trekt. Bij ernstige gevallen van PMLE kunnen er gedurende zes maanden medicijnen tegen malaria worden voorgeschreven.

Gaat het over

In het algemeen gaat PMLE niet over en zal iemand die er last van heeft ieder jaar zo rond het voorjaar weer klachten ondervinden. Zodra de huid weer aan het zonlicht is gewend, kunnen de klachten verdwijnen, maar dat is helaas niet bij iedereen het geval. In het najaar en winter krijgt onze huid vaak veel minder zonlicht te verduren en is daardoor in het voorjaar niet aan zonlicht gewend, oftewel gehard.

Tips om zonneallergie te voorkomen

Er zijn wel een aantal dingen waarop je kunt letten om eventueel zonneallergie te voorkomen.

• Vermijdt de zon tussen 11.00 en 15.00 uur.
• Kun je op die momenten de zon echt niet vermijden, zorg er dan voor dat je je goed insmeert (SPF 30/SPF 50)
• Het is beter om in beweging te blijven dan om stil te zitten/liggen in de zon.
• Zorg ervoor dat je huid droog is.
• Draag een pet of een hoed met brede rand, zodat het gezicht en de nek beschermd worden.
• Draag kleding met lange mouwen en pijpen. Hoe dikker de kleding, hoe betere bescherming. (maar tijdens ontzettend warm weer is dat natuurlijk geen pretje). Als je last van zonneallergie hebt, zou je denken dat natte kleding fijn zou zijn. Dat voelt misschien wel prettig aan, maar is niet verstandig. Natte kleding laat de zon juist meer door dan droge kleding.
• Pas ook op de zon tijdens de wintersport, want sneeuw reflecteert de zon. Dit is trouwens ook het geval met zand, dus pas goed op tijdens een strandvakantie. Gras en water zorgen juist voor een mindere reflectie.
• Je zou denken dat zitten onder een parasol je huid tegen UVA-stralen beschermd, maar dat is dus niet waar. Ook daar dringen de UVA-stralen door in je huid.
• Ben je op vakantie in de bergen (hooggebergte)? Daar is de kracht van de UVB-stralen sterk, dus draag beschermende kleding of smeer je goed in.

Speciale UV-kleding

Wil je beschermende kleding dragen? Dan kun je kiezen voor UV-kleding. Het Amerikaanse merk Coolibar verkoopt diverse uv-kleding. De kleding is ook in Nederland te koop. Hun assortiment bestaat onder andere uit:

• zwemkleding voor baby, kinderen en volwassenen
• beschermende hoedjes, petjes, sjaals
• beschermende kleding voor baby, kinderen, dames en heren

Lichttherapie

Lichttherapie wordt bij verschillende soorten aandoeningen gebruikt. Het wordt ook wel UVB-therapie of UVB-fototherapie genoemd. Mensen die last hebben van slaapproblemen of een depressie, kunnen baat hebben bij lichttherapie. Maar lichttherapie wordt ook veel gebruikt bij diverse huidaandoeningen, zoals PMLE. Ook wordt het gebruikt bij de volgende huidaandoeningen:

• psoriasis
• eczeem
• acne
• vitiligo

Behandeling met UVB-lichttherapie

De behandeling van UVB-lichttherapie vindt plaats in een speciale lichtcabine. De afdeling Dermatologie heeft vaak zo'n cabine staan en is onderdeel van de lichtafdeling. Voor ieder persoon wordt een eigen belichtingsprogramma opgesteld. Dit heeft te maken met het huidtype.

Duur behandeling

De duur van de behandeling wordt steeds iets opgevoerd. In het begin sta je er kort in, bijvoorbeeld slechts 7 seconden. Uiteindelijk is het de bedoeling om maximaal 10 tot 15 minuten in de cabine te staan. Het beste resultaat wordt behaald bij een sessie van twee à drie keer per week. In totaal zijn ongeveer 30 sessie voldoende.

Mag een zwangere in de cabine

Iemand die zwanger is, kan gewoon gebruik maken van de lichtcabine.

Wat moet je dragen

Vrouwen kunnen zonder ondergoed in de cabine. Mannen moeten altijd een slip dragen in verband met kans op verbranding. In sommige gevallen heeft de dermatoloog besloten om bepaalde delen van de huid af te dekken. Indien dit nodig is, is de assistente daarvan op de hoogte. Je moet het beschermende brilletje iedere keer dragen om je ogen te beschermen.

Moet het ieder jaar weer

Patiënten met PMLE kiezen er in het algemeen voor om ieder jaar de lichthardingstherapie te volgen.

Worden de kosten door de zorgverzekeraar vergoed

De behandeling wordt door de dermatoloog voorgeschreven en wordt volledig door de zorgverzekeraar vergoed.

Hoe werkt de lichtcabine

De deskundige heeft het apparaat ingesteld op jouw huidtype.

• Aan de buitenkant van de cabine verschijnt in het display jouw gegevens. Deze gegevens moet je bevestigen voordat je in de cabine stapt.
• Dan kleedt je je uit (dit kan ook al voordat je de gegevens hebt bevestigd) en pakt het speciale beschermende brilletje.
• Je stapt in de cabine en doet het brilletje vast op. Dan ga je zodanig staan dat het licht overal op je lichaam kan schijnen. Het is belangrijk om iedere keer op dezelfde manier in de cabine te staan, dus benen en armen wijd. De handen kun je op de twee stangen laten rusten die vlakbij de deur zitten.
• Om het apparaat in werking te laten treden, druk je op de in de cabine aanwezige startknop.
• Het op jouw huidtype afgestelde programma start. De timer telt af en als de tijd voorbij is, klinkt er een piepsignaal.
• Dan open je de deuren en kleed je je om.
• De sessie is voorbij.

Zijn er bijwerkingen

Er kunnen bijwerkingen voorkomen. Deze kunnen bestaan uit een rode huid, jeuk of een andere vorm van huiduitslag. Dit moet wel worden doorgegeven aan de assistente. Daarnaast kan ook een droge, branderige huid voorkomen. Een fijne bijkomstigheid van een behandeling met lichttherapie is dat je er meer energie van krijgt.

Waar moet je op letten tijdens de behandeling met UVB-lichttherapie

Bij een behandeling met UVB-lichttherapie zijn er een aantal zaken waar je rekening mee moet houden:

• Als je je grieperig voelt of koorts hebt, kun je het beste even contact opnemen en horen of het verstandig is om die dag voor een sessie te komen. Het kan namelijk gebeuren dat de huid sterker dan normaal op de behandeling reageert, met alle gevolgen van dien.
• Gebruik je een antibiotica- of een penicillinekuur, dan moet je ook even contact met de afdeling opnemen. Het kan namelijk zo zijn dat juist die antibiotica of penicilline huidreacties uitlokt.
• Zorg ervoor dat 24 uur voor de behandeling en 24 uur na de behandeling de huid niet overmatig blootstelt aan zonlicht.
• Het is beter om tijdens de behandelingstermijn niet onder een zonnebank te gaan. Overleg dit met de assistente.