Maaggerommel (borborygmi): Oorzaken van rommelende geluiden

Maaggerommel (borborygmi) is een rommelend, grommend of gorgelend geluid dat tot stand komt door de beweging van de inhoud van het maagdarmkanaal terwijl dit door de dunne darm wordt voortbewogen (peristaltiek). Deze grommende en rommelende geluiden zijn echter niet altijd afkomstig uit de maag, omdat ze soms ook toe te wijzen zijn aan de dunne darm. De “rammelende” maag is vaak hoorbaar met het blote oor maar soms zijn deze enkel hoorbaar via een stethoscoop die de arts op de buik plaatst (auscultatie). De brommende buik is meestal niet ernstig en duidt dan bijvoorbeeld op honger of het inslikken van lucht. Soms ligt echter een aandoening aan de basis van deze buikgeluiden, zoals bijvoorbeeld coeliakie of diverticulitis. Vaak treden dan ook andere symptomen op, zoals bijvoorbeeld een gewijzigde stoelgang, buikpijn en koorts. Medisch advies is altijd nodig wanneer het maagrommelen optreedt in combinatie met andere tekenen.

• Wat is borborygmi?
• Coeliakie
• Colitis en brommende buik
• Diverticulitis en maaggerommel
• Inslikken van lucht en rommelende buikgeluiden
• Onvolledige vertering van voedsel
• Prikkelbaredarmsyndroom en grommende maag

Wat is borborygmi?

Het gerommel van het spijsverteringsstelsel komt niet alleen uit de maag. Het is namelijk net zo vaak is het te horen vanuit de dunne darm. De activiteit van de gladde spier in de wanden van de maag en dunne darm leidt tot de brommende buikgeluiden. Wanneer de spierwanden worden geactiveerd in een reeks samentrekkingen om voedsel, gas, lucht en vloeistoffen door het spijsverteringskanaal te mengen en voort te stuwen (peristaltiek), wordt een rommelend geluid geproduceerd. Deze darmgeluiden zijn meestal een normaal verschijnsel en zijn over het algemeen geen reden tot bezorgdheid, maar af en toe liggen bepaalde aandoeningen aan de basis van borborygmi.

Coeliakie

Coeliakie is een aandoening waarbij de dunne darm delen van voedsel niet kan opnemen die nodig zijn om gezond te blijven. Het consumeren van glutenbevattend voedsel is gevaarlijk voor patiënten met deze ziekte. Darmvilli (darmvlokken) helpen voedingsstoffen uit voedsel te absorberen, maar wanneer een patiënt gluten consumeert, valt het immuunsysteem deze villi aan. Bekende symptomen van coeliakie zijn onder andere een brommende buik, buikpijn, misselijkheid en een omvangrijke of stinkende ontlasting. De behandeling bestaat uit een levenslang glutenvrij dieet, en het vermijden van alles dat tarwe, gerst, rogge en mogelijk haver bevat.

Colitis en brommende buik

Colitis staat voor een zwelling en ontsteking van de dikke darm. Enkele vormen van colitis zijn infectieuze colitis (infectie met het cytomegalovirus of Cryptosporidium), necrotiserende colitis (afsterven van weefsels in de darm) en pseudomembraneuze colitis. Colitis is meestal te wijten aan een infectie (infectieuze colitis) en een gebrek aan doorbloeding. Bekende symptomen zijn een bloederige ontlasting, koude rillingen, uitdroging, diarree en koorts. Wanneer colitis resulteert uit een ontsteking of infectie, krijgt de patiënt hiervoor medicijnen voorgeschreven. Ligt een gebrek aan bloedstroom aan de basis van de dikkedarmontsteking, dan schrijft de arts antibiotica voor in combinatie met een vloeibaar dieet.

Diverticulitis en maaggerommel

Diverticulitis is een aandoening waarbij kleine uitpuilende zakjes, die meestal in de dikke darm aanwezig zijn, ontstoken of geïnfecteerd raken. Dit is vaak het gevolg van een vezelarm dieet, mogelijk door het eten van bewerkt voedsel. Diverticulitis komt vaak voor bij zestigplussers. Enkele bekende symptomen zijn een opgeblazen gevoel, koorts en misselijkheid, maar ook maaggerommel is een mogelijk teken. Als de symptomen minimaal zijn, bestaat de behandeling uit veel rust nemen, een warmtekussen gebruiken tijdens het slapen, pijnstillers nemen en/of gedurende enkele dagen alleen vloeistoffen drinken en dan langzaam opbouwen met hardere vloeistoffen en uiteindelijk vast voedsel. Patiënten met diverticulitis vermijden best voedingsmiddelen zoals bonen en erwten, grove granen en gedroogd fruit. Verder is een beperkt gebruik van koffie, thee en alcohol aanbevolen.

Honger en rammelende maag
Een harde brommende buik verschijnt mogelijk wanneer een persoon honger heeft. Het geluid van lucht die rond het lumen van de maag beweegt, is sterker als gevolg van de lege ruimte. Ongeveer twee uur nadat de maag is geleegd, zendt hij signalen naar de hersenen, die de spijsverteringsspieren vertellen om de peristaltiek te herstarten. Honger ontstaat door voedsel dat achterblijft nadat de eerste cyclus is opgeveegd, en de trillingen van de lege maag. Eetlust speelt in deze situatie een grote rol. Peristaltiek komt ongeveer elk uur terug en door de eetlust kan een persoon gedurende tien à twintig minuten hunkeren naar voedsel. Kleine maaltijden of snacks eten zijn nuttige adviezen om de brommende maaggeluiden te doen stoppen.

Inslikken van lucht en rommelende buikgeluiden

Maaggerommel kan zich verder langs het maagdarmstelsel vormen wanneer een persoon lucht inslikt tijdens het praten, eten en drinken. Dit fenomeen komt bij de meeste mensen voor. Mensen gebruiken best geen rietjes, omdat ze hierdoor meer lucht kunnen inslikken.

Onvolledige vertering van voedsel

Het onvolledig verteren van voedsel leidt tot overmatig gas in de darm. Dit resulteert mogelijk uit een onvolledige vertering van koolhydraatbevattende voedingsmiddelen, waaronder melk en andere zuivelproducten (lactose-intolerantie of het gebruik van α-glucosidaseremmers door diabetici), gluten (proteïne in tarwe, gerst en rogge (coeliakie)), fruit, groenten, bonen, peulvruchten en vezelrijke volle granen. In zeldzame gevallen wijzen overmatige buikgeluiden op een spijsverteringsziekte, vooral wanneer dit symptoom gepaard gaat met een opgeblazen gevoel in de buik, buikpijn, diarree of obstipatie. Enkele voorbeelden van ziekten die met dit symptoom kunnen worden geassocieerd, zijn carcinoïde neoplasma en coeliakie.

Prikkelbaredarmsyndroom en grommende maag

Het prikkelbaredarmsyndroom is een aandoening die het onderste darmkanaal treft. De aandoening treft vooral vrouwen en komt meestal voor tijdens de vroege volwassenheid. Er zijn veel risicofactoren zoals emotionele stress en een vezelarm dieet. Diarree en buikpijn zijn bekende klachten, maar ook een rammelende maag komt soms voor. Een regelmatige lichaamsbeweging en verbeterde slaapgewoonten verlichten de symptomen. Verder is een aangepast dieet nodig zonder dranken met cafeïne. Ook dient een patiënt grote maaltijden te vermijden. Tot slot verhogen patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom de consumptie van vezels gedurende de dag.

Lees verder

• Darmgeluiden: Geluiden in darmen tijdens spijsvertering