Knorrende maag: hoe kun je een rommelende maag stoppen?

Een knorrende maag is een normaal verschijnsel dat iedereen kan treffen. Een rommelende maag wordt geassocieerd met honger, langzame of onvolledige spijsvertering, of de consumptie van bepaald voedsel. Deze grommende en rommelende geluiden komen echter niet altijd uit de maag, omdat ze ook uit de dunne darm of elders in het spijsverteringskanaal kunnen komen. Meestal is wat gerommel en geborrel in je buik volkomen normaal, maar dat maakt het niet minder vervelend wanneer je te midden van andere mensen last krijgt van een knorrende maag of bijvoorbeeld tijdens het doen van examens. Er zijn een aantal tips om een knorrende maag te stoppen.

• Een knorrende maag
• Spiercontracties
• Maag en darmen
• Rommelende en borrelende geluiden
• Symptomen van een rommelende maag
• Oorzaken
• Normale spijsverteringsgeluiden
• Slechte spijsvertering
• Obstructie
• Bacteriële overgroei
• Hoe kun je een rommelende maag stoppen?
• Langzamer eten
• Minder lucht inslikken
• Eet de juiste dingen op het juiste moment
• Vermijd bepaalde voedingsmiddelen
• Drink voldoende water
• Vermijd voedsel en drank die gas veroorzaken
• Neem kleinere porties
• Voldoende bewegen
• Prognose van maaggerommel
• Casus: Knorrende maag
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Een knorrende maag

Spiercontracties

Iedereen heeft bij tijd en wijle last van een knorrende maag. Dat is een heel normaal verschijnsel, alhoewel sommige mensen er vaker door getroffen worden dan anderen. Een rommelende of borrelende maag of rommelende darmen wordt voornamelijk veroorzaakt door contracties van de spieren van de maag en dunne darm en, in mindere mate, door samentrekkingen van de spieren van de dikke darm (colon).

Maag en darmen

De maag en darmen zijn holle organen die voornamelijk uit spieren bestaan. De spieren zijn belangrijk voor het verteren van voedsel. Verschillende acties van de spieren kunnen ervoor zorgen dat het voedsel wordt gemalen, gemengd, en verder wordt getransporteerd door de darm waarna het als ontlasting je lichaam verlaat. Er wordt vocht in de maag en darmen uitgescheiden om het voedsel te verteren. Gas verschijnt ook in de maag en darmen als gevolg van het inslikken van lucht of de productie van gassen door darmbacteriën. Dus de maag en darmen bevatten een mengsel van voedsel, vloeistof en gas dat verteerd wordt.

Rommelende en borrelende geluiden

Naarmate de spieren van de maag en darmen samentrekken en de inhoud samendrukken, beweegt de inhoud. Het is de beweging van het voedsel, de vloeistof en vooral het gas dat aanleiding geeft tot het rommelende en borrelende geluid in maag en darmen (borborygmi). Omdat voedsel, vloeistof en gas vaak na een maaltijd in de darmen aanwezig zijn, is dit tevens het moment dat je een knorrende geluiden kunt opmerken. Je kunt je er 's nachts ook meer bewust van als je in bed ligt, omdat het dan stil en rustig is.

Symptomen van een rommelende maag

Een knorrende maag is een geluid dat kan worden omschreven als:

• gorgelend
• rommelend
• grommend
• borrelend

Oorzaken

Normale spijsverteringsgeluiden

Een knorrende maag betekent niet noodzakelijkerwijs dat je honger hebt. Het spijsverteringsstelsel veroorzaakt maaggeluiden. Tijdens een proces dat peristaltiek heet, trekken maagspieren en de dunne darm samen en bewegen de inhoud naar voren door het maag-darmkanaal. Geluiden van een knorrende maag komen zowel voor wanneer de maag vol is als wanneer het leeg is. Ongeveer twee uur nadat je maag leeg is, signaleert het brein dat de spijsverteringsspieren en peristaltiek opnieuw moeten beginnen. Deze samentrekkingen en vibraties van een lege maag kunnen je hongerig maken, en het grommen kan in dit geval luider zijn omdat je maag en darmen leeg zijn, zodat het gecreëerde geluid niet gedempt wordt. Mensen die veel lucht doorslikken, meestal veroorzaakt door te snel eten of praten tijdens het eten, kunnen meer gerommel ervaren dan anderen.

Slechte spijsvertering

Een andere veel voorkomende oorzaak van een knorrende maag is een slechte spijsvertering. Fructose en kunstmatige zoetstoffen, die vaak worden aangetroffen in suikervrije kauwgom en light frisdrank, bevatten suikeralcoholen die moeilijk door de darmen kunnen worden opgenomen. Mensen met een lactose-intolerantie of coeliakie hebben ook meer kans op verhoogde maag- en darmgeluiden.

Obstructie

Hoewel deze luidruchtige gorgelgeluiden ongemakkelijk of zelfs gênant kunnen zijn, zijn ze over het algemeen een teken dat je darmen goed werken. Maaggeluiden kunnen echter ook een groter probleem signaleren. Een knorrende maag en andere darmgeluiden samen met maagkrampen, darmkrampen, buikpijn en mogelijk misselijkheid en braken kan een teken zijn van een obstructie in de darmen. Een fysieke obstructie van de darm blokkeert het transport van de voedselbrij. Dit kan komen door bijvoorbeeld een tumor. Vanwege de blokkering trekt de spier achter de blokkade sterker samen om alsnog de voedselbrij verder te persen. Dit kan aanleiding geven tot luidere darmgeluiden. Dit kan gepaard gaan met krampende buikpijn. Als de obstructie niet wordt opgeheven, raakt de spier uiteindelijk uitgeput en stopt met samentrekken. De krampen stoppen, gas en vloeistof blijven achter de obstructie en de buik zwelt op.

Bacteriële overgroei

Een andere situatie waarin borborygmi prominent aanwezig kan zijn, is een aandoening die bacteriële overgroei van de dunne darm wordt genoemd. In deze toestand nemen gasproducerende bacteriën in aantallen toe in de dunne darm en produceren abnormaal grote hoeveelheden gas. De toegenomen hoeveelheid gas (en mogelijk sterkere samentrekkingen van de darmspieren veroorzaakt door extra uitzetting van de darm door gas) geeft aanleiding tot luidere borborygmi. Bacteriële overgroei geeft vaak, maar niet altijd, aanleiding tot een verhoogde hoeveelheid winderigheid (scheten laten) en zelfs een opgeblazen gevoel of zwelling in de buik.

Hoe kun je een rommelende maag stoppen?

Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om een knorrende of rommelende maag te voorkomen of te stoppen.

Langzamer eten

Last van een knorrende maag na het eten? Langzamer eten en je eten goed kauwen, geeft je lichaam de tijd om het voedsel goed te verteren, wat een knorrende maag kan verminderen wat plaatsvindt terwijl je eten gaat door het spijsverteringsstelsel gaat.

Minder lucht inslikken

Een bijkomend voordeel van het langzaam kauwen van je voedsel is dat je minder lucht inslikt tijdens het eten. Vermijd ook praten en eten op hetzelfde moment, kauwen met je mond open en kauwgom kauwen. Overtollige lucht in je maag en darmen kan bijdragen aan het gerommel dat je hoort.

Eet de juiste dingen op het juiste moment

Als het gaat om een knorrende maag, is de grootste boosdoener waarschijnlijk honger. Als je merkt dat je regelmatig honger hebt (en een knorrende maag hebt) op een bepaald tijdstip, dan kun je ervoor kiezen om verdeeld over de dag kleinere maaltijden te eten of gezonde tussendoortjes (of een bordje havermout).

Vermijd bepaalde voedingsmiddelen

Als er bepaalde voedingsmiddelen zijn die je na de maaltijd een opgezwollen gevoel geven, dan is het waarschijnlijk tijd om afscheid te nemen van die voedingsmiddelen of ze minder vaak te eten. Veel voorkomende boosdoeners zijn vetrijk voedsel, suikerrijke voeding of voedingsmiddelen met kunstmatige zoetstoffen, zuivel, cafeïne en zelfs alcohol.

Drink voldoende water

Het drinken van een glas water kan een effectieve oplossing zijn voor een luid knorrende maag, vooral als je op dat moment niet iets kunt eten. Water helpt het spijsverteringsproces terwijl het ook de maag vult. Je kunt het beste de hele dag door goed drinken.

Vermijd voedsel en drank die gas veroorzaken

Bepaald voedsel en drinken produceren meer gas dan andere. Als het knorren van de maag wordt veroorzaakt door grote hoeveelheden gas die door het spijsverteringskanaal beweegt, kan het vermijden van deze voedingsmiddelen en dranken het probleem van een knorrende maag oplossen. Het vermijden van voedsel dat gas produceert, zoals bloemkool, uien en bonen, kan helpen om het geluid te doen stoppen. Gasproducerend voedsel en drank is onder meer:

• bonen
• bier
• spruitjes
• kool
• bloemkool
• linzen
• champignons
• uien
• erwten
• frisdrank

Neem kleinere porties

Een knorrende maag en andere geluiden kunnen meer aanwezig zijn na het eten van grote maaltijden, met name maaltijden rijk aan vetten, suikers, rood vlees en andere voedingsmiddelen die moeilijk verteerbaar kunnen zijn. Het eten van kleinere porties met meer regelmatige tussenpozen, samen met het grondig kauwen van voedsel tijdens de maaltijden, vermindert het risico van overeten.

Voldoende bewegen

Na een maaltijd wandelen komt het spijsverteringsproces ten goede door de snelheid waarmee de maag wordt geleegd te versnellen. Dit snellere ledigen van de maag kan maaggerommel verminderen. Een wandeling na de maaltijd kan ook op andere manieren de spijsvertering ten goede komen. Wandelen na het eten verlaagt ook de bloedsuikerspiegel bij mensen met diabetes type 2. Activiteiten met hoge intensiteit direct na het eten, zoals hardlopen, moeten echter worden vermeden.

Prognose van maaggerommel

De vooruitzichten voor maag- en buikgeluiden zijn afhankelijk van de ernst van het probleem. Vaak zijn de geluiden van de spijsvertering normaal en vormen ze geen reden tot bezorgdheid. Als een knorrende maag of andere buik- of darmgeluiden ongebruikelijk lijken of als ze gepaard gaan met andere symptomen, zoek dan onmiddellijk medische hulp om het risico op complicaties te verminderen.

Sporadisch kunnen bepaalde complicaties levensbedreigend zijn als ze niet tijdig en adequaat worden behandeld. Vooral darmobstructies kunnen gevaarlijk zijn. De obstructie kan leiden tot weefselsterfte als het de bloedtoevoer naar een deel van de darm afsnijdt of beperkt. Een maagperforatie of darmperforatie kan leiden tot infectie in de buikholte met dodelijke gevolgen. Andere aandoeningen vereisen mogelijk langdurige behandeling en monitoring.

Casus: Knorrende maag

Patiënt

Lisa, 28 jaar, secretaresse.

Klachten

Lisa heeft de laatste tijd regelmatig last van een knorrende maag, vooral tussen maaltijden door. Ze merkt ook dat haar maag soms knort, zelfs wanneer ze niet honger heeft. Lisa ervaart verder geen pijn of misselijkheid, maar het geluid is soms gênant op het werk.

Onderzoek

• Anamnese: Lisa heeft geen voorgeschiedenis van maag- of darmproblemen. Haar eetpatroon bestaat uit drie hoofdmaaltijden per dag, maar ze slaat soms het ontbijt over. Ze drinkt dagelijks koffie en eet vaak suikerrijke snacks. Lisa heeft geen recente ziektes of veranderingen in haar voeding opgemerkt.
• Fysiek onderzoek: Geen opvallende afwijkingen. Lisa heeft een normale buik bij palpatie en er is geen pijn of gevoeligheid in de maagstreek. Het darmgeluid is normaal en verder onderzoek is op dit moment niet nodig.

Diagnose

De arts stelt de diagnose 'knorrende maag (borborygmi)' als gevolg van onregelmatige eetgewoonten en mogelijk overmatige koffie- en suikerinname.

Behandeling

• Dieetadvies: De arts raadt Lisa aan om haar eetpatroon aan te passen door kleinere, regelmatigere maaltijden te eten en suikerrijke snacks te beperken. Meer vezelrijke voeding toevoegen kan ook helpen.
• Hydratatie: Verminderen van cafeïne-inname en meer water drinken om de maag-darmfunctie te ondersteunen.

Advies

• Voeding: Lisa moet erop letten om haar ontbijt niet over te slaan en gezonde snacks zoals fruit of noten te eten om knorrende maaggeluiden te verminderen.
• Leefstijl: Stress kan de symptomen verergeren.Ontspanningsoefeningen of korte pauzes gedurende de dag kunnen daarom nuttig zijn.

Prognose

Met aanpassingen in haar eetgewoonten en leefstijl kan Lisa haar knorrende maag verminderen. Het handhaven van een regelmatig eetpatroon en het verminderen van cafeïne kan binnen enkele dagen tot weken verbetering brengen. Verdere medische interventie is waarschijnlijk niet nodig indien de klachten verminderen.

Lees verder

• Rommelende darmen: oorzaak gerommel en geborrel in de buik
• Borrelende darmen: oorzaken van borrelingen in de darmen