Kersen: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van de kers

Kersen zijn niet alleen lekker, ze zijn ook erg gezond en caloriearm. Er zitten ongeveer 114 kilocalorieën in 1 schaaltje (200 gram) kersen. Er zijn zoete en zure kersenrassen. Pas sinds het einde van de 18e eeuw werd er onderscheid gemaakt tussen zoete en zure kersen. Zoete kersen koop je op de fruitafdeling van de supermarkt en de zure varianten worden vaak verpakt in blik of ingevroren. Zure kersen zijn voornamelijk geschikt voor verwerking. Kersen zijn echte vitaminebommen, ze zijn rijk aan vitamine C en B-vitamines waaronder foliumzuur. De kleine, bolvormige vrucht is sappig, fruitig en verfrissend. De kleine vruchten zijn de perfecte snack voor tussendoor en onderweg. Of het nu aan een recreatieplas is, tijdens een fietstocht of achter de televisie.

• Wat zijn kersen?
• Zoete en zure kersen
• Bladverliezen boom
• Bloei en oogsttijd
• Kleur
• Oorsprong van de kersenboom
• Voedingswaarde van de kers
• Mineralen
• Vitaminen
• Antioxidanten
• Plantensterolen
• Vezels
• Gezondheidsvoordelen van de kers
• Kersen kopen
• Bewaren en houdbaarheid
• Bereiding
• Allergie en intolerantie
• Recept voor een kersencompote

Wat zijn kersen?

Zoete en zure kersen

De kers is een steenvrucht en behoort tot het geslacht Prunus uit de rozenfamilie. Ze zijn onder te verdelen in zoete kersen (Prunus avium) en zure kersen of morellen (Prunus cerasum). Pas sinds het einde van de 18e eeuw wordt er onderscheid gemaakt tussen zoete en zure kersen. De zoete kers komt oorspronkelijk uit het gebied rond de Zwarte Zee. Het populaire steenfruit is nu wijdverspreid. Hoewel zoete kersen wereldwijd worden geteeld in gematigde klimaten, komt 80 procent van de hele oogst uit Europa.

De zure kers komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa en West-Azië. Zure kersen zijn qua klimaat en bodemgesteldheid minder veeleisend dan zoete kersen; ze gedijen ook in schaduwrijke gebieden. Ze worden gekweekt op het noordelijk halfrond. De smaak van de zure kers ontvouwt zich vooral tijdens het koken en daarom is de zure kers meer geschikt voor de bereiding van compote, sappen, jam, cakes en voor inblikken dan voor verse consumptie.

De zoete kers is afgeleid van de gewone vogelkers (Prunus padus), een boom uit de rozenfamilie (Rosaceae) die van nature voorkomt in de Benelux.

Bladverliezen boom

De kers behoort tot de rozenfamilie. Het is een steenvrucht, ook wel steenfruit, een verzamelnaam voor diverse vruchten met een harde pit in het hart. De kers is een bladverliezende boom die wel 20 meter hoog kan worden. Zijn stam is dik, zijn kroon breed en gewelfd. De takken staan ​​ver uit elkaar. De 15 cm lange bladeren zijn ovaal en aan de rand gezaagd. Er zijn twee tot drie nectarklieren op de bladstelen. Ze scheiden zoet sap af dat de boom beschermt tegen bladschade. De kers bloeit van april tot mei, de bloeitijd is maximaal een week. Het kleurenspectrum van de bloemen varieert van wit tot geelachtig tot donkerpaars.

Bloei en oogsttijd

Vanaf april staan ​​de kersenbomen in volle bloei. Ze betoveren het landschap met hun prachtige aanblik en kondigen de lente aan met hun bloesems. In juni vangt het kersenseizoen aan. In Nederland zijn veel kersentelers. Kersen zijn hier te lande vanaf medio juni tot en met augustus goed beschikbaar.

Kleur

Afhankelijk van de variëteit variëren de vruchten van lichtgeel tot rood tot donkerrood en (bijna) zwart. Kersenboom ‘Donissens Gold’ geeft gele kersen. Deze kers wordt door zijn gele kleur minder snel gegeten door vogels en dat is goed voor de oogst.

Oorsprong van de kersenboom

De wilde kers bestond al (volgens de dominante tijdrekening) in het Neolithicum in Azië en het gematigde klimaat van Europa. De gekweekte kers die we tegenwoordig kennen, bevond zich oorspronkelijk in het gebied rond de Zwarte Zee. De Romeinse generaal en politicus Lucius Licinius Lucullus nam 74 voor Christus een aantal planten mee van de havenstad Kerasous, die nu Giresun heet en in Turkije ligt, naar Italië. Bovendien introduceerde de Romein fazanten en perzikbomen in Italië. Van daaruit verspreidde de kers zich naar Noord-Europa. Het woord 'kers' gaat ook terug naar de stad 'Kerasous'. In veel Europese talen verwijzen de uitdrukkingen voor kersen naar het woord 'Kerasous'. Anno 2024 wordt de kers in alle gematigde klimaten over de hele wereld gekweekt.

Voedingswaarde van de kers

Kersen hebben een uitstekende voedingswaarde.

Mineralen

De kers bevat tal van mineralen zoals kalium, calcium, magnesium, fosfor en ijzer. Het bevat ook koper, mangaan en zink, wat nodig is bij de opbouw van eiwitten en daarmee voor de groei en vernieuwing van weefsel.

Vitaminen

Kersen bevatten vitamine B1, B2, B6 en vitamine C. Kersen zijn ook leveranciers van foliumzuur. Deze vitamine is in het bijzonder belangrijk voor zwangere vrouwen (om de kans op neurale-buisdefecten bij het ongeboren kind te verkleinen) en onmisbaar voor celdeling en bloedvorming. D

Antioxidanten

Kersen zijn een goede bron van antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen. Een antioxidant is een chemische verbinding die oxidatie tegengaat. Oxidatie is een chemisch proces waarbij vrije radicalen kunnen ontstaan: agressieve stoffen die schade kunnen geven aan cellen en weefsels. Door deze oxidatie te voorkomen beschermen ze je cellen tegen zogenaamde oxidatieve stress, die wordt geassocieerd met het verouderingsproces en sommige ziekten. Antioxidanten kunnen door het lichaam zelf worden geproduceerd of door voedsel, zoals kersen, worden ingenomen.

Plantensterolen

Fytosterolen, ook wel plantensterolen genoemd, komen van nature voor in kersen. Deze helpen het 'slechte' cholesterol (LDL) te verlagen, het risico op kanker te verlagen en het immuunsysteem te stimuleren.

Vezels

Voedingsmiddelen rijk aan vezels zorgen voor een goede darmwerking. Kersen zijn een rijke bron van vezels. Ongeveer tien kersen zullen het lichaam voorzien van 1,5 gram vezels. Voor volwassenen geldt het advies om zo'n 30 tot 40 gram voedingsvezels per dag binnen te krijgen.

Gezondheidsvoordelen van de kers

Zowel zure kersen als zoete kersen zijn te beschouwen als gezond fruit. Ze leveren relatief weinig calorieën, terwijl ze waardevolle mineralen bevatten, zij het in kleinere hoeveelheden, en vitaminen. Er zit ongeveer 10 milligram vitamine C in 100 gram kersen. Vitamine C is in de eerste plaats belangrijk voor een goede weerstand. Kersen bevatten veel kalium, een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Vooral op de bloeddruk kan kalium mineraal een positief effect hebben.

Kersen bevorderen de spijsvertering, ze hebben een laxerend effect. Overmatige consumptie van kersen kan diarree veroorzaken. Kersen zijn ook diuretisch. Ze helpen urinezuur uit te scheiden, jicht te voorkomen en een aanval van jicht te te vertragen. Kersen helpen tevens de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Anthocyanen vormen ook een belangrijk bestanddeel van kersen. De anthocyanen vormen een zeer grote groep van kleurstoffen in rood-blauwe planten. Anthocyanen beschermen tegen ontstekingen, diverse ziekten en vroegtijdige veroudering. Zelfs reumatische klachten kunnen door de anthocyaninen worden verlicht. Deze natuurlijke kleuren komen vooral veel voor in de zure kersen.

Er zit ook quercetine in kersen. Dit is een van de krachtigste natuurlijke antioxidanten. Deze uit planten afkomstige flavonol heeft tevens een cholesterolverlagend effect en is histamineremming, een stof die allergische reacties kan veroorzaken.

Kersen kopen

Kersen smaken het lekkerst als ze vers uit de boom worden geplukt. Je kunt ze vaak ook kopen bij de boer of fruitteler. Koop je het steenfruit liever in winkels, dan doe je dat het beste pas als het seizoen is begonnen. Anders bestaat het risico van kersen met een waterige smaak. De stevige vorm van de kersen is een belangrijk kwaliteitscriterium, terwijl de kleur daarentegen niet altijd een goede kwaliteit aangeeft. Donkere kersen hebben meestal een zoete smaak. Dit kan echter ook het geval zijn bij lichte variëteiten.

De bereiding van de kersen is geen probleem. Het ontpitten van de vrucht gaat relatief snel. Er kan een puntmes of een kersenontpitter worden gebruikt, wat het werk veel gemakkelijker maakt. Een ontpitter is een keukenapparaat voor het sneller ontpitten van kleinere steenvruchten, waaronder pruim, mirabel en kers. Het werkingsprincipe is altijd hetzelfde: het fruit wordt in een houder geplaatst en een stok duwt de pit van boven uit het fruit.

Bewaren en houdbaarheid

Kersen worden rijp geoogst. Omdat ze na het plukken niet rijpen, zijn ze bederfelijk. Fruit met steeltjes blijft langer vers. In de regel kunnen ze twee tot drie dagen in de koelkast worden bewaard. Het is het beste om ze losjes uit te spreiden om drukpunten te voorkomen

Zoete kersen mogen niet onder stromend water worden gewassen, omdat je dan de vruchten kan beschadigen. Het is raadzaam om de kersen net voor het eten voorzichtig in een kom met koud water te wassen. Om het aroma te behouden, mag de stengel niet worden verwijderd voor het wassen.

Gebutste of zachte kersen zijn niet geschikt voor consumptie en ook niet voor verdere verwerking. Je kunt kersen (met of zonder pit) ook invriezen.

Bereiding

Of je de voorkeur geeft aan zure kersen of zoete kersen, hangt af van je persoonlijke smaak. Zoete kersen zijn bijzonder geschikt als tussendoortje. Ze kunnen ook worden gebruikt voor ijs en fruitsalades. Zure kersen zijn daarentegen ideaal voor taarten en cakes. Hetzelfde geldt voor kersenjam, omdat de zure kersen meer aromatisch zijn en dus meer smaak hebben.

Allergie en intolerantie

Sommige mensen kunnen allergische reacties krijgen na het eten van kersen. Kruisallergieën tussen kersen, perziken en appels zijn ook mogelijk.

Recept voor een kersencompote

Een kersencompote kun je goed gebruiken voor op een vlaai of ter decoratie van een andere taart. Het past natuurlijk ook zeer goed op een boterham of door de vanillevla. Of met ijs, of als beleg op toast of pannenkoeken.

Wat he je nodig?

• 500 g kersen
• 100 g suiker
• 2 el citroensap
• 1 tl vanille-extract

Hoe te bereiden?

• Was en ontpit de kersen.
• Snijd ze in kleine stukjes.
• Doe de kersen, suiker en citroensap in een pan.
• Breng ze aan de kook, laat sudderen en kook afgedekt gedurende ongeveer 15 minuten. In ieder geval totdat de kersen zacht zijn en de suiker is opgelost.
• Haal de pan van het vuur.
• Doe de vanille-extract door de compote.
• Laat het afkoelen en bewaar de compote in de koelkast.

Lees verder

• Quercetine: gezondheidsvoordelen en quercetine in voeding
• Lychee: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde lychees
• Kiwi: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van kiwi's
• Kiwano: gezondheidsvoordelen en bereiding van kiwano's
• Mango: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van mango's