Slijm in de ontlasting: Oorzaken van slijmerige stoelgang

Het lichaam produceert dagelijks tussen de 1 en 1,5 liter slijm, een plakkerige, slijmerige, geleiachtige vloeistof. Dit slijm speelt een essentiële rol bij het vergemakkelijken van de passage van ontlasting door de darmen. Normaal gesproken is er slechts een kleine hoeveelheid slijm aanwezig bij de stoelgang, maar onder bepaalde omstandigheden kan dit slijm duidelijk zichtbaar en dikker worden. Diverse factoren kunnen deze verandering in slijmproductie veroorzaken, zoals infecties, anale kloven, darmobstructies of darmaandoeningen. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak kunnen andere symptomen optreden, zoals braken, diarree en bloed bij de ontlasting. De behandeling van slijm in de ontlasting is grotendeels afhankelijk van de oorzaak. INDEX]

Functie van slijm in het lichaam

Slijm (mucus) is een cruciale substantie in ons lichaam, samengesteld uit een mengsel van water, zouten en mucine (een eiwit). Slijm vervult verschillende belangrijke functies:

• Bescherming en smering: Slijm bevochtigt en smeert de bekleding van de spijsverterings- en ademhalingssystemen, waardoor uitdroging en overmatige wrijving worden verminderd. Dit bevordert een efficiënte voortbeweging van voedsel door het spijsverteringskanaal.
• Bescherming tegen zuur: In de maag scheiden speciale cellen een krachtig en corrosief zoutzuur uit. De maag beschermt zichzelf tegen dit zuur door het afscheiden van een slijmbarrière, die als een beschermende laag fungeert. Bij een disfunctie van deze slijmbarrière kan een maagzweer ontstaan.
• Immuunfunctie: Slijm bevat belangrijke eiwitten, antilichamen en enzymen die het lichaam helpen beschermen tegen binnendringende organismen en infecties bestrijden.

Oorzaken van slijmerige ontlasting

Anaal abces of anale fistel

Een abces is een met pus gevuld gebied dat ontstaat als reactie op een infectie in het lichaam. Een anaal abces of een anale fistel (een abnormale tunnel tussen het rectum en de huid rond de anus) komt vaak voor bij patiënten met de ziekte van Crohn, vooral in de regio rond de anus. Ongeveer de helft van de patiënten ontwikkelt een fistel of een abces groot genoeg om een tunnel tussen organen te vormen, of een verbinding tussen de huid en een orgaan. Deze fistelvorming of het abces zelf kan slijm in de stoelgang veroorzaken. Abcessen en fistels vereisen medische behandeling, vaak door middel van drainage (pus afvoeren) en mogelijk antibiotica of andere medicijnen, vooral bij een inflammatoire darmaandoening.

Anale kloven en zweren

Een anale kloof is een scheur in de bekleding van de onderkant van de endeldarm, meestal veroorzaakt door chronische diarree, constipatie, moeilijke ontlasting of andere darmproblemen. Deze kloven kunnen leiden tot een pijnlijke stoelgang. Vrij verkrijgbare medicijnen kunnen de pijn verlichten, waardoor de meeste anale kloven binnen enkele dagen tot weken genezen. Anale zweren kunnen ontstaan door chemotherapie of radiotherapie, wat leidt tot een groter verlies van slijm door gastro-intestinale mucositis. Dit vereist vaak ziekenhuisbehandeling.

Bacteriële infecties

Bacteriën zoals Campylobacter, Salmonella, Shigella en Yersinia, evenals parasieten en virussen, kunnen slijm in de ontlasting veroorzaken. Deze voedsel- en darminfecties gaan vaak gepaard met symptomen zoals braken, buikpijn, diarree, koorts, krampen en misselijkheid. Ernstige gevallen kunnen leiden tot uitdroging door aanhoudend braken en diarree, wat mogelijk een ziekenhuisopname en medicatie vereist. Meestal verdwijnen de symptomen van voedselvergiftiging vanzelf met een thuisbehandeling.

Coeliakie

Coeliakie is een ernstige aandoening waarbij het lichaam slecht reageert op gluten, een eiwit dat veel voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Deze aandoening beïnvloedt het vermogen van het lichaam om voedingsstoffen te absorberen en kan leiden tot slijm in de ontlasting.

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa, een type inflammatoire darmaandoening, veroorzaakt ontstekingen in het slijmvlies van de dikke darm, wat leidt tot darmzweren. Wanneer deze zweren bloeden, kunnen ze slijm en pus produceren, wat gepaard gaat met diarree en buikpijn.

Darmobstructie

Een darmobstructie (verstopping van de darmen) gaat vaak samen met braken, darmkrampen, constipatie en gasvorming of een opgeblazen gevoel. Mogelijke oorzaken zijn fecale impactie (vastzittende droge en harde ontlasting), hernia, tumoren of de passage van niet-voedingsstoffen.

Dikkedarm- of rectumkanker

Bloed in de ontlasting is een belangrijk symptoom van dikkedarmkanker of endeldarmkanker (rectumkanker). Slijmerige ontlasting kan ook voorkomen bij deze aandoeningen.

Mucoviscidose

Mucoviscidose (taaislijmziekte) is een genetische aandoening die de slijmproductie in het lichaam aantast. Deze aandoening veroorzaakt dik slijm dat zich ophoopt in de longen en het spijsverteringsstelsel, wat kan leiden tot slijm in de ontlasting. Artsen diagnosticeren deze aandoening vaak in de kindertijd, waarbij constipatie en buikpijn veel voorkomende symptomen zijn.

Ostomie

Patiënten met een stoma (bijvoorbeeld een ileostomie of colostomie) kunnen ook slijm via de endeldarm verliezen. Het rectum produceert nog steeds slijm, ook al verlaat de ontlasting het lichaam via de stoma. Het is belangrijk om dit slijm regelmatig op het toilet te lozen om ongemak en druk te voorkomen.

Prikkelbaredarmsyndroom

Bij het prikkelbaredarmsyndroom is de slijmproductie vaak verhoogd, vooral bij de diarree-dominante vorm van de aandoening. Deze darmaandoening kan leiden tot slijm in de ontlasting, samen met symptomen zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en buikkrampen. Hoewel het een chronische aandoening is, is het meestal goed te behandelen.

Proctitis (endeldarmontsteking)

Proctitis is een ontsteking van het rectum (de endeldarm, het onderste deel van het spijsverteringsstelsel vlak voor de anus). Deze ontsteking kan ontstaan door infecties, anale trauma's of inflammatoire darmaandoeningen en leidt vaak tot slijmerige ontlasting.

Uitdroging

Uitdroging (dehydratie) is een andere veelvoorkomende oorzaak van overmatig slijm in de ontlasting. Dit kan vanzelf verdwijnen, tenzij er sprake is van chronische uitdroging. In dat geval moet de arts de onderliggende oorzaak behandelen om de slijmvorming te stoppen.

Voeding: Allergie en intolerantie

Voedselallergieën, zoals een notenallergie of glutenallergie, kunnen slijmerige stoelgang veroorzaken. Andere mogelijke symptomen zijn constipatie, diarree, een huiduitslag en een opgeblazen gevoel. Patiënten met lactose-intolerantie ervaren vaak losse, slijmerige en vloeibare ontlasting na consumptie van zuivelproducten zoals melk. Dit komt door een tekort aan lactase, het enzym dat lactose afbreekt. Lactose-intolerantie kan ook groene ontlasting veroorzaken. De arts kan bepalen of een voedselallergie of voedselintolerantie de oorzaak is. Bij toenemende hoeveelheden slijm of bloed in de stoelgang na het eten van bepaalde voedingsmiddelen, is medisch advies noodzakelijk.

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische aandoening die kan leiden tot een verhoogde slijmproductie in de ontlasting, hoewel dit minder vaak voorkomt. Deze ziekte veroorzaakt ontstekingsplekken, vooral in de dunne darm (ileum), en gaat vaak gepaard met diarree, een verminderde eetlust, gewichtsverlies en bloedige ontlasting.

Geassocieerde symptomen van slijm bij de ontlasting

Andere symptomen die kunnen optreden bij slijmerige stoelgang zijn:

• Bloed in de ontlasting of etter in de stoelgang
• Braken
• Buikpijn
• Constipatie
• Diarree
• Gasvorming
• Koorts
• Maagpijn, maagkrampen of een opgeblazen gevoel
• Plotselinge veranderingen in de frequentie, consistentie of kleur van de ontlasting
• Uitdroging
• Winderigheid

Alarmsymptomen

Bij een aanzienlijke hoeveelheid slijm in de stoelgang kan er sprake zijn van een onderliggend probleem. Patiënten moeten een arts raadplegen als de slijmerige ontlasting na enkele weken niet verdwijnt of als er andere symptomen optreden in combinatie met het slijm.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts zal de patiënt vragen naar de symptomen die hij ervaart, de duur van de slijmvorming en factoren die de slijmproductie mogelijk verbeteren of verergeren. Deze informatie helpt om een beter beeld te krijgen van de mogelijke oorzaken van de veranderingen in de ontlasting. Vervolgens volgt een grondig lichamelijk onderzoek.

Diagnostisch onderzoek
Een ontlastingsonderzoek kan nodig zijn, vooral bij patiënten die recent naar het buitenland zijn gereisd en mogelijk een darminfectie hebben opgelopen. Dit onderzoek kan parasieten, bacteriën en andere ziekten in de ontlasting detecteren. Andere patiënten die mogelijk een stoelgangonderzoek nodig hebben, zijn zeer jonge en oude patiënten en degenen met een verzwakt immuunsysteem. Een stoelgangstest is ook belangrijk bij ernstige symptomen zoals koorts en uitdroging. Daarnaast is een bloedonderzoek vaak nuttig. Aanvullende onderzoeken kunnen een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm), een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) of beeldvormende onderzoeken zoals een MRI-scan, CT-scan of röntgenfoto omvatten.

Behandelingen voor slijm in de stoelgang

Medicatie en supplementen

Sommige probiotica en andere supplementen kunnen helpen bij onregelmatige stoelgang, obstipatie of diarree. Het is belangrijk om het gebruik van supplementen te bespreken met een arts, omdat ze mogelijk niet altijd geschikt zijn of kunnen interfereren met andere medicijnen. Indien bacteriën in de ontlasting worden aangetroffen, kan de arts antibiotica voorschrijven. Voldoende rust ondersteunt het herstelproces. In sommige gevallen, zoals bij de ziekte van Crohn of andere darmaandoeningen, kan langdurige medicatie noodzakelijk zijn. Chirurgie kan vereist zijn voor patiënten met anale kloven, endeldarmzweren of darmobstructies.

Voeding

Aanpassingen in het dieet kunnen noodzakelijk zijn, vooral bij patiënten met voedselallergieën. Het is belangrijk om voldoende vocht in te nemen om een gezond spijsverteringsstelsel te behouden.

Complicaties van slijm in de ontlasting

Complicaties die kunnen optreden bij overmatige slijmproductie in de stoelgang zijn onder andere:

• Ademhalingsfalen (ernstige aandoening met langzame ademhaling)
• Elektrolytenstoornissen
• Hypoxie (laag zuurstofniveau in de bloedbaan)
• Uitdroging door langdurige diarree

Preventie

• Eet een gezond dieet: Eet veel fruit, groenten en volkoren granen. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan vezels, die de spijsvertering bevorderen en kunnen helpen bij het voorkomen van slijm in de ontlasting.
• Drink voldoende water: Water helpt om de ontlasting zacht te houden en kan constipatie voorkomen, wat een oorzaak kan zijn van slijm in de ontlasting.
• Beperk stress: Stress kan het spijsverteringsstelsel beïnvloeden en leiden tot slijmproductie. Probeer stress te verminderen door middel van ontspanningstechnieken zoals yoga of meditatie.
• Vermijd triggers: Als u weet dat bepaalde voedingsmiddelen of dranken uw symptomen verergeren, vermijd ze dan. Dit kunnen bijvoorbeeld pittig voedsel, cafeïnehoudende dranken en alcohol zijn.
• Probiotica: Probiotica zijn levende bacteriën die de darmflora kunnen verbeteren. Sommige studies suggereren dat probiotica slijm in de ontlasting kunnen verminderen.
• Medicijnen: Afhankelijk van de oorzaak van het slijm in de ontlasting, kan uw arts medicijnen voorschrijven om de symptomen te behandelen.

Lees verder

• Bloed in de ontlasting: Oorzaken van bloederige stoelgang
• Ontlastingsonderzoek: Onderzoek van stoelgangsmonster
• Plakkerige poep: Oorzaken van kleverige ontlasting
• Oranje ontlasting: Oorzaken van oranjegekleurde stoelgang
• Gele ontlasting: Oorzaken van stoelgang met gele kleur