Anti-emetica: Medicatie tegen braken en misselijkheid

Anti-emetica zijn geneesmiddelen die helpen bij het verlichten van symptomen zoals misselijkheid en braken. Deze medicijnen bestaan in verschillende vormen omdat ze zijn ontworpen om te functioneren in uiteenlopende situaties. Misselijkheid en braken kunnen optreden door reisziekte, na een operatie, tijdens de zwangerschap of door andere omstandigheden. Anti-emetica werken door specifieke neurotransmitters in het lichaam te blokkeren, waardoor misselijkheid en braken worden verminderd. Het is belangrijk om het gebruik van deze medicijnen te bespreken met een arts of apotheker, omdat elk geneesmiddel potentieel bijwerkingen kan veroorzaken en de arts mogelijk de onderliggende oorzaak van misselijkheid en braken moet behandelen.

• Oorzaken van misselijkheid en braken
• Soorten anti-emetica
• Buikgriep
• Kankerpatiënten
• Na een operatie
• Stoornissen met het evenwichtsorgaan
• Zwangerschap
• Bijwerkingen en complicaties van anti-emetica
• Milde bijwerkingen
• Ernstige bijwerkingen
• Natuurlijke middelen tegen misselijkheid en braakneigingen

Oorzaken van misselijkheid en braken

Misselijkheid en braken kunnen verschillende oorzaken hebben en hebben vaak een tijdelijke impact op het lichaam. Wanneer deze symptomen aanhouden, kunnen ze leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen zoals gewichtsverlies, ondervoeding, uitputting, uitdroging, metabole alkalose (te lage zuurgraad van het bloed) en hypokaliëmie (verminderd kaliumgehalte in het bloed). Chronisch braken kan ook leiden tot ernstige complicaties zoals nierproblemen, aspiratiepneumonie (longontsteking door inademen van vreemde stoffen) of bloedbraken. Verder kunnen patiënten die zich misselijk voelen en braken ervaren symptomen vertonen zoals kwijlen, bleekheid, verhoogd zweten, een hogere hartslag (tachycardie) en mogelijk diarree.

Soorten anti-emetica

Anti-emetica zijn onderverdeeld in verschillende klassen, elk gericht op specifieke oorzaken van misselijkheid en braken.

Buikgriep

Bij patiënten met gastro-enteritis (buikgriep), die vaak last hebben van misselijkheid en braken, kunnen anti-emetica nuttig zijn. Braken helpt om irriterende stoffen uit het lichaam te verwijderen, maar overmatig braken kan het spijsverteringskanaal beschadigen. Vrij verkrijgbare medicijnen zoals natriumcitraat / dextrose / fructose (Nauzene), fosforzuur (Emitrol) en bismut-subsalicylaat (Pepto-Bismol) kunnen maag- en buikklachten verzachten terwijl het lichaam de infectie bestrijdt.

Kankerpatiënten

Patiënten met kanker die chemotherapie ondergaan, ervaren vaak misselijkheid en braken. Artsen schrijven anti-emetica voor vóór en na de chemotherapie om deze symptomen te voorkomen en de levenskwaliteit te verbeteren. Dit omvat serotonine- en dopamine-receptorblokkers, NK1-receptorblokkers en corticosteroïden. Patiënten die bestralingstherapie (radiotherapie) ondergaan, kunnen ook baat hebben bij anti-emetica.

Voor kankerbehandelingen worden vaak de volgende anti-emetica voorgeschreven:

• aprepitant (Emend)
• dexamethason (DexPak)
• dolasetron (Anzemet)
• granisetron (Kytril)
• ondansetron (Zofran)
• palonosetron (Aloxi)
• prochlorperazine (Compazine)
• rolapitant (Varubi)

Na een operatie

Na een operatie onder anesthesie ervaren patiënten vaak misselijkheid en braken. Anti-emetica zoals serotoninereceptorblokkers, dopaminereceptorblokkers en sommige corticosteroïden kunnen nuttig zijn. Veelgebruikte anti-emetica na een operatie zijn:

• dexamethason (Decadron)
• droperidol (Inapsine)
• granisetron
• metoclopramide (Reglan)
• ondansetron (Zofran)

Stoornissen met het evenwichtsorgaan

Reisziekte
Bij reisziekte, ook wel bewegingsziekte genoemd, kunnen bepaalde antihistaminica en anticholinergica effectief zijn. Deze medicijnen onderdrukken de braakreflex en maken het binnenoor minder gevoelig voor beweging. Voorbeelden van anti-emetica die effectief kunnen zijn bij reisziekte zijn:

• difenhydramine (Benadryl)
• dimenhydrinate (Dramamine, Gravol)
• meclizine (Bonine)
• promethazine (Phenergan)

Andere problemen
Anti-emetica kunnen ook nuttig zijn bij aandoeningen die het binnenoor aantasten, zoals duizeligheid, migraine (met aura of eenzijdige hoofdpijn), de ziekte van Ménière (met symptomen zoals duizeligheid, oorsuizen en gehoorverlies) en labyrintitis.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap kunnen vrouwen last hebben van ochtendmisselijkheid (braken en misselijkheid). In gevallen van ernstige misselijkheid, zoals bij hyperemesis gravidarum, kunnen anti-emetica worden voorgeschreven. Deze geneesmiddelen helpen ook bij vrouwen bij wie misselijkheid en braken hun dagelijks leven beïnvloeden. Veelvoorkomende anti-emetica voor ochtendmisselijkheid zijn:

• dimenhydrinate (Dramamine)
• prochlorperazine (Compazine)
• promethazine (Pentazine)
• vitamine B6

Soms kan metoclopramide (Reglan) worden voorgeschreven aan vrouwen die niet goed reageren op andere behandelingen. Het gebruik van cannabis of marihuana tijdens de zwangerschap wordt afgeraden, omdat dit schadelijk kan zijn voor de ontwikkelende foetus.

Bijwerkingen en complicaties van anti-emetica

Hoewel anti-emetica effectief kunnen zijn bij het verlichten van misselijkheid en braken, kunnen ze ook bijwerkingen en complicaties veroorzaken.

Milde bijwerkingen

De bijwerkingen van anti-emetica kunnen variëren afhankelijk van het type medicijn:

• antihistaminica: slaperigheid, een droge mond (xerostomie)
• bismut-subsalicylaat: een donker gekleurde tong, een grijszwarte ontlasting
• cannabinoïden: veranderingen in perceptie, duizeligheid
• corticosteroïden: indigestie (maagklachten), acne, verhoogde eetlust en dorst (polydipsie)
• dopamine-antagonisten: een droge mond, vermoeidheid, constipatie, tinnitus (oorsuizen), spierspasmen, rusteloosheid
• neurokininereceptoragonisten: minder plassen (oligurie), een droge mond, brandend maagzuur
• serotonine-5-HT3-receptorantagonisten: obstipatie, een droge mond, vermoeidheid

Ernstige bijwerkingen

Wanneer ernstige symptomen optreden, moet medische hulp worden ingeroepen. Deze kunnen zijn:

• onduidelijke spraak
• verergering van misselijkheid of braken ondanks medicatie
• gehoorverlies
• psychologische problemen, zoals hallucinaties of verwardheid
• slaperigheid die het dagelijks leven beïnvloedt
• spierzwakte, spasmen of convulsies (oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in bewustzijn)
• veranderingen in de hartslag, zoals hartkloppingen of een snelle hartslag (tachycardie)

Natuurlijke middelen tegen misselijkheid en braakneigingen

Sommige patiënten kiezen voor natuurlijke remedies om misselijkheid en braakneigingen te verlichten. Gemberwortel, beschikbaar in snoepjes, drankjes en thee, kan bij sommige mensen verlichting brengen. Etherische oliën van kruiden zoals pepermunt, groene munt, citroen en gember kunnen ook nuttig zijn bij de behandeling van misselijkheid en braken.

Lees verder

• Kokhalzen: Oorzaken en behandelingen van 'droog braken'
• Misselijkheid: Oorzaken en behandeling van misselijk gevoel
• Braken (overgeven): Oorzaken, behandeling en preventie
• Projectielbraken: Explosief (heftig) braken
• Cyclisch braken syndroom: Braken zonder oorzaak