Projectielbraken: Explosief (heftig) braken

Braken is een vervelende ervaring. Zowel kinderen, volwassen als ouderen lijden echter mogelijk aan projectielbraken (explosief braken). Bij deze bijzonder pijnlijke aandoening moet een patiënt omwille van een aandoening of omgevingsfactor plotseling heftig braken zonder dat hij vooraf misselijk is. De maaginhoud spuwt de patiënt mogelijk zelfs met grote kracht een paar meter verder uit. Projectielbraken gebeurt veelal in korte maar zeer krachtige episodes, maar veroorzaakt mogelijk wel uitdroging, ondervoeding en andere complicaties wanneer een chronische vorm van de aandoening onbehandeld blijft. De behandeling van deze onaangename ziekte is variabel en afhankelijk van de oorzaak. In de meeste gevallen verdwijnt projectielbraken wanneer de oorzaak behandeld of verdwenen is, maar sommige vormen van het explosief braken zijn moeilijk te behandelen.

• Oorzaken van projectielbraken
• Aandoeningen en zeer krachtig braken
• Cyclisch braken syndroom
• Hormonale evenwichtigheden
• Infectie
• Maag- en darmobstructie
• Nierproblemen
• Ontsteking in buik
• Psychiatrische stoornissen
• Pylorusstenose
• Verhoogde hersendruk en hersenaandoeningen
• Zwangerschap
• Andere oorzaken
• Omgevingsfactoren en heftig overgeven
• Behandeling van explosief braken
• Complicaties van heftig braken

Oorzaken van projectielbraken

Het spijsverteringsstelsel besluit dat het onmiddellijk de maagvoedingsstoffen moet verwijderen waardoor de patiënt zonder waarschuwingssignaal moet braken. Het lichaam heeft de tijd niet om zich voor te bereiden op het braken, waardoor de patiënt heel erg krachtig de inhoud van de maag uitspuwt. Enkele aandoeningen en omgevingsfactoren liggen aan de basis van het heftig braken.

Aandoeningen en zeer krachtig braken

Diverse medische aandoeningen resulteren in projectielbraken.

Cyclisch braken syndroom

Het cyclisch braken syndroom kenmerkt zich door intens braken, dat enkele uren tot dagen aanhoudt, met ook langdurige perioden zonder symptomen.

Hormonale evenwichtigheden

In een aantal omstandigheden gaan patiënten chronisch projectielbraken. Dit gebeurt door hormonale stoornissen zoals diabetes mellitus (suikerziekte), de zwangerschap, een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) en weinig activiteit van de bijnieren (ziekte van Addison).

Infectie

Veelal leidt een virale infectie tot het explosief braken, maar ook bacteriën veroorzaken mogelijk deze vervelende aandoening. Zeer veel verschillende infectievormen binnen en buiten het maagdarmkanaal leiden tot projectiel braken zoals:

• appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm)
• buikgriep
• diverticulitis
• een galblaasinfecties (cholecystitis)
• een longontsteking
• een nierinfectie
• een oorinfectie
• een verkoudheid
• hepatitis (leverontsteking)
• meningitis
• voedselvergiftiging

Koorts, zwakte, diarree en en vermoeidheid zijn enkele algemene symptomen die optreden bij de meeste infecties.

Maag- en darmobstructie

Door een verstopping aan de maag of darmen treedt projectielbraken op, meestal enkele uren na het eten van een maaltijd.

Nierproblemen

Nierfalen en nierstenen gaan gepaard met projectielbraken; hierbij is het vaak kenmerkend dat patiënten ’s morgens vroeg moeten braken.

Ontsteking in buik

Buikpijn gevolgd door projectielbraken wijst mogelijk op een ontsteking in de buik, zoals pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) of een darmobstructie.

Psychiatrische stoornissen

Braken net na het eten is mogelijk gerelateerd aan psychiatrische stoornissen zoals angst, anorexia nervosa (eetstoornis met verstoord lichaamsbeeld) of boulimie (oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag). Bij kinderen is misbruik een mogelijke oorzaak van krachtig braken. Zeer storende en onaangename beelden of geluiden leiden mogelijk eveneens tot hevig braken.

Pylorusstenose

Baby’s lijden mogelijk aan projectiel braken als gevolg van een pylorusstenose. Hierbij moeten ze plots braken na het eten doordat de spieren van de pylorus aan de onderkant van de maag voorkomen dat voedsel de dunne darm kan binnendringen. De maaguitgang is met andere woorden vernauwd, dus het voedsel bereikt de dunne darm niet en wordt weer uitgespuwd. Een operatie is de enige behandelingsoptie voor baby’s met deze aandoening.

Verhoogde hersendruk en hersenaandoeningen

Projectielbraken is geassocieerd met diverse aandoeningen aan de hersenen en een verhoogde hersendruk, zoals meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek), een hoofdletsel / hersentrauma, hersentumoren, convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), multiple sclerose en het shaken-baby-syndroom (vorm van kindermishandeling)

Zwangerschap

Vrouwen die zwangerschapsmisselijkheid ervaren, braken 's morgens vroeg mogelijk explosief, en dit vooral in het begin van de zwangerschap. Naarmate de zwangerschap vordert of de vrouw bevallen is, verdwijnt de aandoening..

Andere oorzaken

Andere oorzaken van projectielbraken zijn:

• een hartaanval (misselijkheid en braken gaan hier soms aan vooraf)
• gastro-oesofageale reflux (aandoening met symptomen van brandend maagzuur)
• hoestepisodes
• hoofdpijn
• migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• radiotherapie of chemotherapie voor de behandeling van kanker
• urineweginfecties
• voedselallergieën
• volvulus (darmknoop: verdraaiing in darm met obstipatie)

Omgevingsfactoren en heftig overgeven

Enkele omgevingsfactoren dragen bij aan de totstandkoming van explosief braken.

• alcoholisme
• medicatie: Braken resulteert mogelijk uit bepaalde medicijnen zoals chemotherapie voor kanker en anesthetica.
• drugsmisbruik: Na het nuttigen van drugs zoals marihuana of cocaïne treedt mogelijk projectielbraken op.

Behandeling van explosief braken

Kinderen en ouderen lijden sneller aan uitdrogingsverschijnselen als gevolg van het projectielbraken. Zij krijgen bijgevolg intraveneus (via een ader) vocht toegediend in het ziekenhuis. Verder herstelt de arts indien nodig de verstoorde elektrolytenbalans. Vervolgens onderzoekt de arts wat de oorzaak is van het braken en behandelt hij indien nodig het onderliggend probleem. Is het niet mogelijk om de oorzaak te bepalen of behandelen, dan zet de arts een ondersteunende behandeling in om de symptomen te verlichten. Dit gebeurt met de hulp van medicijnen (anti-emetica) zoals fenothiazines, 5-HT 3-receptorantagonisten, dopamine-receptorantagonisten, antihistaminica (behandelt allergische reacties) en anticholinergica (remt spierbewegingen). Andere stoffen die inzetbaar zijn voor de behandeling van chronisch projectielbraken omvatten benzodiazepinen (behandelt angst en slaapproblemen) en tricyclische antidepressiva. Bij patiënten die langdurig braken, zijn soms medicijnen nodig voor het verlagen van de zuurproductie, waardoor de slokdarm bescherming krijgt tegen het zure gehalte van het braken.

Complicaties van heftig braken

Door langdurig projectielbraken krijgt de patiënt te maken met gewichtsverlies, ondervoeding en uitdroging. De patiënt heeft namelijk onvoldoende voedingsstoffen in het lichaam.

Lees verder

• Braken (overgeven): Oorzaken, behandeling en preventie
• Misselijkheid: Oorzaken en behandeling van misselijk gevoel
• Kokhalzen: Oorzaken en behandelingen van 'droog braken'