Darmischemie en darminfarct: Ernstige buikpijn met koorts

Een infarct kan in diverse vormen voorkomen, zoals een herseninfarct (beroerte) of een myocardinfarct (hartaanval). Een infarct is echter ook mogelijk in de darmen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Klachten van darmischemie of een darminfarct zijn onder andere ernstige buikpijn, koorts, braken en diarree. Snelle behandeling is cruciaal omdat een darminfarct net zo dodelijk kan zijn als een hartaanval. De behandeling bestaat meestal uit een operatie en medicatie voor het onderliggende probleem.

• Terminologie darminfarct en darmischemie
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Onvoldoende bloedtoevoer naar de darmen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Ernstige buikpijn en koorts
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose aandoening
• Complicaties van beperkte bloedstroom
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met darmischemie en darminfarct
• Volg een gezond voedingspatroon
• Beheer stress en vermijd overbelasting
• Volg medische adviezen en behandelingsplannen op
• Let op je lichamelijke signalen
• Ondersteun je immuunsysteem
• Zorg voor voldoende hydratatie
• Communiceer openlijk met je zorgteam
• Zorg voor je mentale gezondheid
• Pas je levensstijl aan waar nodig
• Misvattingen rond darmischemie en darminfarct
• Darmischemie en darminfarct zijn hetzelfde
• Darmischemie komt alleen voor bij ouderen
• Darmischemie is altijd te voorkomen
• De symptomen van darmischemie zijn altijd duidelijk
• Darminfarct kan altijd operatief worden verholpen
• Als de symptomen verdwijnen, is de darmischemie genezen
• Medicijnen kunnen darmischemie volledig behandelen

Terminologie darminfarct en darmischemie

Darminfarct
Een darminfarct betekent dat het weefsel in de darmen afgestorven is (weefselnecrose).

Darmischemie
Ischemie houdt in dat de bloedstroom onvoldoende is, wat een ontsteking veroorzaakt in het aangetaste weefsel. De termen ‘mesenterische ischemie’ en ‘ischemische colitis’ beschrijven darmischemie. Mesenterische ischemie verwijst naar de mesenterische arteriën die bloed naar de dunne en dikke darm voeren. Ischemische colitis is een ontsteking van de dikke darm als gevolg van beperkte bloedtoevoer.

Epidemiologie

Darmischemie en darminfarct zijn ernstige aandoeningen waarbij de bloedtoevoer naar de darmen wordt verminderd of volledig geblokkeerd, wat kan leiden tot weefselschade en necrose. De epidemiologie van darmischemie en darminfarct varieert sterk op basis van onderliggende oorzaken, zoals arteriële obstructies, vasculaire aandoeningen, en risicofactoren zoals leeftijd, cardiovasculaire gezondheid, en andere comorbiditeiten.

Prevalentie en incidentie
Darmischemie komt vaker voor bij ouderen, met een hogere incidentie in landen waar cardiovasculaire aandoeningen prevaleren. De prevalentie van darminfarct is relatief laag, maar het aantal gevallen neemt toe bij de vergrijzing van de bevolking. Studies hebben aangetoond dat bij patiënten met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten de incidentie van darminfarct significant toeneemt. Darmischemie komt vaker voor bij ouderen die lijden aan arteriosclerose of andere vasculaire aandoeningen, en bij patiënten met bepaalde risicofactoren zoals hoge bloeddruk en diabetes.

Regionale variatie en risicofactoren
Geografisch gezien is de incidentie van darmischemie en darminfarct hoger in ontwikkelde landen met een vergrijzende bevolking, vooral in gebieden waar cardiovasculaire aandoeningen veel voorkomen. Regionale variaties worden beïnvloed door toegang tot gezondheidszorg, preventieprogramma's, en de prevalentie van risicofactoren zoals roken, slechte voeding en sedentair gedrag. In landen met een minder ontwikkelde zorginfrastructuur is de prognose vaak slechter, gezien de vertraging in diagnose en behandeling.

Mechanisme

Darmischemie ontstaat wanneer de bloedtoevoer naar een of meer delen van de darmen wordt beperkt of gestopt. Dit kan worden veroorzaakt door een blokkade van de mesenteriale arteriën door embolieën, trombose, of atherosclerose. Het gebrek aan bloedtoevoer leidt tot zuurstoftekort en afbraak van darmweefsel, wat kan resulteren in darminfarct, een aandoening waarbij het darmweefsel afsterft door langdurige ischemie.

Arteriële occlusie en darmischemie
Een veelvoorkomende oorzaak van darmischemie is de occlusie van de mesenteriale arterieën door trombose of embolieën. Deze blokkades verhinderen de normale bloedcirculatie naar de darmen, wat leidt tot ischemie. Bij langdurige ischemie kunnen darmcellen schade oplopen, wat resulteert in necrose van het darmweefsel en mogelijk darminfarct. In ernstige gevallen kan dit leiden tot peritonitis en sepsis, die levensbedreigend kunnen zijn.

Vasculaire aandoeningen en darminfarct
Atherosclerose is een veelvoorkomende onderliggende oorzaak van vasculaire aandoeningen die kunnen leiden tot darminfarct. De ophoping van vetachtige stoffen in de vaatwanden leidt tot vernauwing van de bloedvaten, waardoor de bloedstroom naar de darmen wordt verminderd. Dit verhoogt het risico op ischemie en de ontwikkeling van darminfarct, vooral bij ouderen of patiënten met andere cardiovasculaire aandoeningen zoals hoge bloeddruk of hartfalen.

Oorzaken: Onvoldoende bloedtoevoer naar de darmen

De darm heeft een goede bloedtoevoer nodig. Slagaders zorgen voor zuurstofrijk bloed en voedingsstoffen aan de darmen. Aderen verwijderen zuurstofarm bloed en afvalstoffen. Als de bloedtoevoer onderbroken is, raakt het levend weefsel beschadigd. Bij verminderde bloedtoevoer ontstaat ontsteking, terwijl een volledige verstopping leidt tot afsterven van weefsel.

Adhesies
Na een buikoperatie kan littekenweefsel (adhesies) ontstaan, waardoor een deel van de darm vast komt te zitten. Adhesies beperken de bloedstroom en veroorzaken darmischemie en een darminfarct.

Cholesterol
Slagaders naar de darm kunnen vernauwd of verstopt raken door cholesterolopbouw. Dit kan leiden tot darmischemie.

Embolie
Een embolus is een prop die door de bloedstroom wordt meegevoerd en een vat kan verstoppen. Deze proppen kunnen bloedstolsels, tumorcellen, vetdruppels (vetembolie) of ziektekiemen zijn. Een embolus kan de bloedstroom volledig blokkeren.

Hernia
Een hernia is een uitstulping van het peritoneum, waarbij de darm betrokken kan zijn. Dit beperkt de bloedtoevoer van buiten het bloedvat.

Lage bloeddruk
Een reeds vernauwde slagader kan bij zeer lage bloeddruk (ernstige hypotensie) leiden tot darmischemie of een darminfarct. Dit komt vaak voor bij patiënten met andere ernstige medische problemen.

Periarteriitis nodosa
Periarteriitis nodosa is een bloedvatziekte met een gevarieerd ziektebeeld. Het leidt tot vermagering, vermoeidheid, en maag-darmklachten. Bij deze multisystemische ziekte ontstaan ischemieën en microaneurysmata, wat kan resulteren in een darminfarct.

Trombus
Een trombus is een bloedstolsel dat vastzit aan de binnenzijde van een bloedvat en leidt tot trombose. Dit kan de bloedstroom in de darm blokkeren.

Risicofactoren

De risicofactoren voor darmischemie en darminfarct zijn vergelijkbaar met die voor andere vasculaire aandoeningen. Leeftijd, het bestaan van chronische ziekten zoals diabetes, roken, en een ongezond voedingspatroon verhogen de kans op deze aandoeningen. Daarnaast spelen genetische factoren ook een rol in de vatbaarheid voor arteriële aandoeningen die kunnen leiden tot darmischemie.

Cardiovasculaire risicofactoren
Patiënten met een geschiedenis van hart- en vaatziekten, zoals arteriosclerose, hoge bloeddruk, en hartfalen, hebben een verhoogd risico op darmischemie. Deze aandoeningen veroorzaken veranderingen in de bloedvaten die de circulatie naar de darmen belemmeren, wat kan leiden tot ischemie en darminfarct. Het goed beheren van deze risicofactoren kan helpen het risico te verlagen.

Leeftijd en geslacht
Ouderen, vooral mensen boven de 60 jaar, lopen een groter risico op darmischemie en darminfarct. De veroudering van de bloedvaten verhoogt de kans op atherosclerose en andere vasculaire problemen die kunnen bijdragen aan ischemie van de darmen. Mannen lijken iets vaker getroffen te worden door deze aandoeningen dan vrouwen, vooral op jongere leeftijd, maar de verschillen nemen af naarmate de leeftijd vordert.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een hoger risico op het ontwikkelen van darmischemie en darminfarct. Dit zijn voornamelijk ouderen, patiënten met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten, en mensen die bepaalde leefstijlfactoren zoals roken en slechte voeding hebben.

Ouderen
Ouderen vormen een van de grootste risicogroepen voor darmischemie en darminfarct, vooral als ze ook andere risicofactoren zoals hoge bloeddruk, diabetes, of atherosclerose hebben. De afname van de bloedstroom naar de darmen door veroudering van de bloedvaten verhoogt de kans op ischemie en beschadiging van het darmweefsel.

Patiënten met vasculaire aandoeningen
Patiënten met vasculaire aandoeningen zoals arteriosclerose, hartfalen, of eerdere beroertes lopen een verhoogd risico op darmischemie. Deze aandoeningen veroorzaken veranderingen in de bloedcirculatie die de bloedtoevoer naar de darmen kunnen verstoren, wat leidt tot een verhoogd risico op ischemie en darminfarct.

Symptomen: Ernstige buikpijn en koorts

Symptomen van een darminfarct kunnen langzaam of plotseling optreden:

• bloed in de ontlasting
• braken
• diarree
• ernstige buikpijn zonder gevoeligheid bij aanraking (acute buik)
• koorts

Alarmsymptomen

Darmischemie en darminfarct vertonen een reeks alarmsymptomen die snel kunnen leiden tot ernstige complicaties als ze niet tijdig worden behandeld. Symptomen kunnen variëren van milde buikpijn tot ernstige gastro-intestinale bloedingen en shock.

Buikpijn en ongemak
Een van de meest voorkomende symptomen van darmischemie is plotselinge, intense buikpijn, die vaak gepaard gaat met ongemak of een gevoel van volheid. De pijn is meestal acuut van aard en kan komen en gaan, afhankelijk van de ernst van de ischemie en de mate van beschadiging van het darmweefsel.

Gastro-intestinale bloedingen
Bloedingen zijn een ander belangrijk alarmsymptoom bij darminfarct. Dit kan zich manifesteren als zwarte ontlasting of zichtbare bloeding uit het rectum. Bloedingen wijzen op necrose van het darmweefsel en kunnen leiden tot levensbedreigende complicaties zoals shock of sepsis.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Een bloedonderzoek toont vaak een hoog aantal witte bloedcellen, wat op een infectie wijst. Verder worden diverse beeldvormende onderzoeken ingezet om de schade te bepalen:

• een angiografie (radiografisch beeld van de bloedvaten)
• een CT-scan van de buik
• een Doppler-echografie van de buik

In sommige gevallen is een chirurgische ingreep nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose
De symptomen van darmischemie zijn vaak niet specifiek, wat beeldvormende onderzoeken noodzakelijk maakt om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals:

• acute buik en zwangerschap
• acute intermitterende porfyrie
• acute pancreatitis
• acute pyelonefritis
• aortadissectie
• appendicitis
• bacteriële sepsis
• Boerhaave-syndroom
• buikabces
• buikslagaderaneurysma
• cholangitis
• cholecystitis
• colonobstructie
• darmobstructie
• diverticulitis
• ectopische zwangerschap
• bacteriële longontsteking
• galblaasziekte
• galstenen
• gastrische volvulus
• gastro-intestinale perforatie
• hartaanval
• Helicobacter pylori-infectie
• hypovolemische shock
• ileus
• meervoudig orgaandisfunctie syndroom bij sepsis
• melkzuuracidose
• nierstenen
• obstructie van de galblaas
• oesofageale breuk
• pneumothorax
• septische shock
• testikeltorsie

Behandeling

Operatie
Een operatie is vaak noodzakelijk. De arts verwijdert het afgestorven darmgedeelte en verbindt de gezonde uiteinden van de darm. Soms is een colostomie of ileostomie nodig. De arts probeert tevens de verstopte slagaders naar de darm te corrigeren.

Medicijnen
Medicijnen kunnen nodig zijn om de bloedvaten te verwijden en de bloedstroom te verbeteren (vasodilatoren). Trombolytica kunnen bloedstolsels oplossen. Anticoagulantia zoals heparine voorkomen nieuwe bloedstolsels.

Prognose aandoening

Darmischemie of een darminfarct is een ernstige aandoening die zonder snelle behandeling fataal kan zijn. De prognose hangt af van de oorzaak en de snelheid van de behandeling. Vooral oudere patiënten met andere aandoeningen hebben een slechtere prognose.

Complicaties van beperkte bloedstroom

Een colostomie of ileostomie kan tijdelijk of permanent zijn. Peritonitis is een mogelijke complicatie na de operatie. Patiënten met veel afgestorven weefsel hebben moeite met het absorberen van voedingsstoffen, waardoor intraveneuze voeding nodig kan zijn. Ernstig zieke patiënten kunnen koorts en een bloedinfectie (sepsis) krijgen.

Preventie

Preventieve maatregelen om een darminfarct te voorkomen zijn onder andere:

• een gezonde en evenwichtige voeding
• snelle behandeling van een hernia
• behandeling en controle van risicofactoren zoals onregelmatige hartslag, hoge bloeddruk en hoog cholesterolgehalte
• stoppen met roken

Praktische tips voor het leven met / omgaan met darmischemie en darminfarct

Darmischemie en darminfarcten kunnen ernstige gezondheidsproblemen zijn die optreden wanneer de bloedtoevoer naar de darmen wordt verminderd of geblokkeerd. Dit kan leiden tot ernstige pijn, schade aan de darmweefsels en andere complicaties. Het omgaan met deze aandoeningen kan uitdagend zijn, maar met de juiste zorg en aanpassingen in je dagelijks leven kun je je gezondheid optimaliseren en je kwaliteit van leven verbeteren.

Volg een gezond voedingspatroon

Bij darmischemie en darminfarct is het belangrijk om goed voor je spijsverteringssysteem te zorgen. Een gezond voedingspatroon kan helpen om de darmen optimaal te laten functioneren. Kies voor vezelrijke voeding, zoals groenten, fruit en volkorenproducten, die de darmwerking bevorderen. Vermijd vetrijke en zware maaltijden, omdat deze de belasting op je darmen kunnen verhogen. Darmen spelen een cruciale rol in je algehele gezondheid, dus het is essentieel om je dieet af te stemmen op de behoeften van je darmen.

Beheer stress en vermijd overbelasting

Stress kan een negatieve invloed hebben op je spijsverteringssysteem en het risico op complicaties verhogen. Probeer manieren te vinden om stress te beheersen, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of regelmatige lichaamsbeweging. Overbelasting van je lichaam kan ook bijdragen aan het verergeren van de symptomen van darmischemie of een darminfarct, dus zorg ervoor dat je goed naar je lichaam luistert en voldoende rust neemt.

Volg medische adviezen en behandelingsplannen op

Het is cruciaal om de adviezen van je arts strikt op te volgen. Dit kan het gebruik van voorgeschreven medicatie omvatten om de bloedsomloop te verbeteren, pijn te verlichten of andere onderliggende oorzaken van darmischemie aan te pakken. Bij ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om de bloedtoevoer naar de darmen te herstellen. Zorg ervoor dat je regelmatig controles hebt en eventuele veranderingen in je symptomen snel meldt aan je arts.

Let op je lichamelijke signalen

Bij darmischemie en darminfarct kun je last krijgen van buikpijn, een opgeblazen gevoel, misselijkheid of zelfs bloed in de ontlasting. Het is belangrijk om alert te zijn op deze symptomen en tijdig medische hulp in te roepen als je veranderingen in je gezondheid opmerkt. Het vroegtijdig herkennen van complicaties kan het risico op ernstigere schade aan de darmen verminderen.

Ondersteun je immuunsysteem

Een sterk immuunsysteem is essentieel voor het herstel van je lichaam en het voorkomen van infecties, vooral na een darminfarct. Zorg voor voldoende slaap, eet een gevarieerd en evenwichtig dieet, en blijf fysiek actief binnen de mogelijkheden van je gezondheid. Overweeg ook om met je arts te praten over het gebruik van vitaminen of andere supplementen die je immuunsysteem kunnen ondersteunen.

Zorg voor voldoende hydratatie

Voldoende water drinken is belangrijk voor je algehele gezondheid en spijsvertering. Het helpt niet alleen om je darmen goed te laten functioneren, maar het voorkomt ook uitdroging, wat het herstelproces kan belemmeren. Probeer dagelijks minstens 1,5 tot 2 liter water te drinken, tenzij anders aanbevolen door je arts.

Communiceer openlijk met je zorgteam

Het is belangrijk om een goede relatie te onderhouden met je artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners. Als je pijn ervaart, veranderingen in je symptomen opmerkt of vragen hebt over je behandeling, aarzel dan niet om dit met hen te bespreken. Hoe beter je informatie kunt delen over je gezondheid, hoe beter zij je kunnen helpen met het opstellen van een behandelplan dat aansluit bij jouw behoeften.

Zorg voor je mentale gezondheid

Het omgaan met chronische aandoeningen zoals darmischemie en darminfarct kan mentaal belastend zijn. Zorg voor je geestelijke gezondheid door steun te zoeken bij vrienden, familie of een therapeut. Het omgaan met angst, stress en depressie kan het herstelproces bevorderen en je helpen beter om te gaan met de lichamelijke symptomen van je aandoening.

Pas je levensstijl aan waar nodig

Afhankelijk van de ernst van je darmproblemen, kan het nodig zijn om je dagelijkse activiteiten aan te passen. Dit kan betekenen dat je bepaalde fysieke activiteiten moet vermijden of je werkgewoonten moet veranderen. Luister naar je lichaam en overleg met je arts over welke veranderingen je kunt maken om je gezondheid te ondersteunen zonder je toestand te verergeren.

Door goed voor jezelf te zorgen, de juiste behandelingen op te volgen en je levensstijl aan te passen, kun je je gezondheid verbeteren en de impact van darmischemie en darminfarct op je leven verminderen. Wees geduldig met jezelf en blijf positief, het herstelproces kan tijd kosten, maar met de juiste aanpak kun je stappen zetten richting een gezonder leven.

Misvattingen rond darmischemie en darminfarct

Darmischemie en darminfarct zijn hetzelfde

Er wordt vaak gedacht dat darmischemie en een darminfarct één en dezelfde aandoening zijn, maar dit is niet het geval. Darmischemie verwijst naar een verminderde bloedtoevoer naar de darmen, wat kan leiden tot schade aan het darmweefsel. Een darminfarct ontstaat wanneer deze verminderde bloedtoevoer ernstiger wordt, waardoor er daadwerkelijk weefselschade of zelfs weefselsterfte optreedt. Darmischemie is dus een breder begrip en een darminfarct is een ernstige complicatie van darmischemie.

Darmischemie komt alleen voor bij ouderen

Hoewel darmischemie vaker voorkomt bij ouderen, kan het ook andere leeftijdsgroepen treffen. Risicofactoren zoals diabetes mellitus, hoge bloeddruk, hartziekten en roken kunnen bijdragen aan het ontstaan van darmischemie, ongeacht de leeftijd. De aandoening wordt vaak over het hoofd gezien, vooral bij jongere patiënten die niet bekend zijn met deze risicofactoren. Het is belangrijk om bewust te zijn van de symptomen, ongeacht je leeftijd, en om risicofactoren aan te pakken.

Darmischemie is altijd te voorkomen

Hoewel bepaalde risicofactoren zoals roken en een ongezond dieet de kans op darmischemie vergroten, kan de aandoening soms optreden zonder duidelijke oorzaak. Er zijn gevallen waarbij een plotselinge verstoring van de bloedtoevoer naar de darmen optreedt, bijvoorbeeld door een bloedstolsel of een blokkade in de bloedvaten. Het is dus niet altijd mogelijk om darmischemie volledig te voorkomen, maar een gezond levensstijl kan wel helpen om het risico te verlagen.

De symptomen van darmischemie zijn altijd duidelijk

Darmischemie wordt soms niet onmiddellijk herkend, omdat de symptomen vaak vaag zijn en in het begin mild lijken. Patiënten kunnen bijvoorbeeld last hebben van buikpijn, misselijkheid en een opgeblazen gevoel, maar deze symptomen kunnen ook wijzen op andere aandoeningen zoals maagzweren of leverproblemen. Het is belangrijk om naar het geheel van symptomen te kijken en snel medische hulp in te schakelen als de pijn verergert of niet verdwijnt.

Darminfarct kan altijd operatief worden verholpen

Hoewel een darminfarct vaak een operatie vereist om de blokkade in de bloedvaten te verwijderen, is dit niet altijd een garantie voor herstel. Soms kan het weefsel dat is afgestorven door het gebrek aan bloedtoevoer niet gerepareerd worden. In ernstige gevallen kan een darminfarct leiden tot de verwijdering van een deel van de darmen. Het herstel hangt af van de snelheid van de behandeling en de mate van schade aan het darmweefsel.

Als de symptomen verdwijnen, is de darmischemie genezen

Het verdwijnen van symptomen betekent niet noodzakelijk dat darmischemie volledig is genezen. In veel gevallen kan de bloedtoevoer naar de darmen tijdelijk verbeteren, maar zonder de onderliggende oorzaak te behandelen, kan de aandoening terugkeren. Het is belangrijk om niet alleen de symptomen te behandelen, maar ook de risicofactoren en onderliggende aandoeningen die bijdragen aan de slechte doorbloeding van de darmen.

Medicijnen kunnen darmischemie volledig behandelen

Medicijnen kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen van darmischemie en het verminderen van risicofactoren zoals hoge bloeddruk en cholesterol, maar ze kunnen de onderliggende oorzaak van de slechte doorbloeding niet altijd volledig verhelpen. In sommige gevallen is een operatie nodig om de bloedstroom naar de darmen te herstellen. Het is belangrijk om een integrale benadering te volgen, waarbij naast medicatie ook aanpassingen in levensstijl en voeding worden gemaakt.

Lees verder

• Ischemie: Tekort aan zuurstof en voedingsstoffen in bloedvat
• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek