Buikslagaderaneurysma: Gescheurd aneurysma met pijn in buik

Bij een buikslagaderaneurysma ontstaat een ballonachtige uitstulping (verwijding) in het onderste deel van de aorta, het grootste bloedvat dat bloed naar de buik, het bekken en de benen vervoert. De aorta loopt van het hart naar het midden van de borst en de buik. Wanneer een buikslagaderaneurysma scheurt of openbreekt, kan dit leiden tot levensbedreigende bloedingen. Bij een klein aneurysma is een nauwlettende opvolging noodzakelijk. De behandeling bestaat uit een operatie wanneer het aneurysma groot is, snel groeit of al is gescheurd. De vooruitzichten zijn minder gunstig als een groot aneurysma openbreekt.

• Synoniemen buikslagaderaneurysma
• Epidemiologie
• Leeftijd en geslacht
• Associatie met risicofactoren
• Mechanisme
• Verzwakte vaatwand
• Scheuren van het aneurysma
• Oorzaken: Vergroting van de aorta
• Risicofactoren
• Levensstijl en medische geschiedenis
• Genetische factoren
• Risicogroepen
• Oudere mannen
• Mensen met cardiovasculaire aandoeningen
• Symptomen van een gescheurd aneurysma: Pijn in de buik
• Alarmsymptomen
• Hevige buikpijn
• Symptomen van interne bloeding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Afwachten of opereren
• Prognose bij openbreken van het aneurysma
• Complicaties
• Preventie: Gezonde levensstijl en monitoring

Synoniemen buikslagaderaneurysma

Een buikslagaderaneurysma (AAA) staat ook bekend als een 'abdominaal aorta-aneurysma'.

Epidemiologie

Het buikslagaderaneurysma (AAA) is een aandoening waarbij de grote bloedvaten in de buik uitzetten, wat kan leiden tot een gescheurd aneurysma, een potentieel levensbedreigende situatie. De prevalentie is hoger bij mannen boven de 65 jaar, vooral degenen met risicofactoren zoals roken en hoge bloeddruk.

Leeftijd en geslacht

De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en de incidentie neemt toe met de leeftijd, vooral bij mannen boven de 65 jaar.

Associatie met risicofactoren

Roken, hoge bloeddruk, en een familiegeschiedenis van aneurysma's zijn belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van een buikslagaderaneurysma. Ook arteriosclerose verhoogt het risico.

Mechanisme

Het mechanisme van een buikslagaderaneurysma is een verzwakking van de vaatwand, wat leidt tot uitzetting van de slagader. Als het aneurysma groter wordt, kan het scheuren, wat leidt tot ernstige interne bloeding en pijn in de buik.

Verzwakte vaatwand

De vaatwand van de buikslagader kan door factoren zoals hoge bloeddruk, atherosclerose, of genetische aanleg verzwakken, wat de uitzetting van de slagader mogelijk maakt.

Scheuren van het aneurysma

Wanneer een aneurysma te groot wordt, kan het scheuren, wat een ernstige medische noodsituatie is. Dit veroorzaakt hevige buikpijn en kan snel leiden tot shock of overlijden zonder onmiddellijke behandeling.

Oorzaken: Vergroting van de aorta

Het precieze mechanisme achter de vorming van een aneurysma (uitstulping van een deel van een slagader) is niet volledig begrepen. Een aneurysma ontstaat meestal door een zwakte in de wand van de slagader. Bij een buikslagaderaneurysma leidt deze zwakte tot een vergroting van de aorta, die uiteindelijk kan openbreken.

Risicofactoren

Factoren die het risico op een buikslagaderaneurysma verhogen zijn onder meer:

• aderverkalking (medische term: atherosclerose). Atherosclerose ontstaat wanneer vetten en andere stoffen zich ophopen op de binnenwand van een bloedvat. blanke huidskleur hoge bloeddruk (hypertensie) infecties in de aorta trauma (zoals een auto-ongeluk) vaatziekten in de aorta genetische aanleg (familiegeschiedenis) mannelijk geslacht roken

Een buikslagaderaneurysma komt voornamelijk voor bij mannen ouder dan zestig jaar. Naarmate het aneurysma groter wordt, neemt het risico op scheuren of openbreken toe. Dit kan levensbedreigend zijn.

Levensstijl en medische geschiedenis

Roken en een ongezonde levensstijl dragen aanzienlijk bij aan het risico op het ontwikkelen van een AAA. Mensen met een geschiedenis van hart- en vaatziekten of arteriosclerose hebben een verhoogd risico.

Genetische factoren

Familieleden van mensen die een buikslagaderaneurysma hebben gehad, lopen een verhoogd risico om de aandoening te ontwikkelen, wat wijst op genetische aanleg.

Risicogroepen

De belangrijkste risicogroep voor een buikslagaderaneurysma zijn oudere mannen, vooral degenen met een geschiedenis van roken of hoge bloeddruk. Mensen met een familiegeschiedenis van aneurysma's hebben ook een verhoogd risico.

Oudere mannen

Mannen boven de 65 jaar hebben een veel hoger risico op het ontwikkelen van een AAA, vooral als ze een rokersgeschiedenis hebben.

Mensen met cardiovasculaire aandoeningen

Patiënten met hoge bloeddruk of arteriosclerose hebben een verhoogd risico, en degenen met een familiegeschiedenis van AAA zouden regelmatig gecontroleerd moeten worden op tekenen van de aandoening.

Symptomen van een gescheurd aneurysma: Pijn in de buik

Een aneurysma ontwikkelt zich vaak langzaam over vele jaren, waardoor veel patiënten asymptomatisch blijven. Symptomen verschijnen meestal plotseling als het aneurysma snel uitbreidt, scheurt of als er bloed lekt in de wand van het vat (aortadissectie).

Symptomen van een gescheurd aneurysma omvatten:

• Duizeligheid
• Acute buikpijn: plotselinge, ernstige buikpijn
• Klamme huid
• Lage bloeddruk (hypotensie)
• Shock
• Snelle hartslag (tachycardie) en een snelle pols
• Flauwvallen
• Misselijkheid en braken
• Pijn in de buik of aan de zijkant van de buik: deze pijn is diep, ernstig, plotseling, hardnekkig of constant. De pijn kan uitstralen naar de lies, billen of benen.
• Rugpijn: vaak gepaard met uitstralingspijn naar de rug
• Overmatig zweten (diaphoresis)

Bij een gescheurd aneurysma is het belangrijk om snel medische hulp te zoeken, aangezien deze aandoening levensbedreigend kan zijn. Een tijdige diagnose en behandeling kunnen het risico op complicaties aanzienlijk verminderen. Symptomen kunnen variëren afhankelijk van de locatie van het aneurysma, zoals in de buik, borst of hersenen.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van een buikslagaderaneurysma kunnen zijn: plotselinge, hevige buikpijn, lage rugpijn, en een gevoel van zwakte of duizeligheid, wat kan wijzen op het scheuren van het aneurysma.

Hevige buikpijn

Bij een gescheurd aneurysma is er vaak plotselinge en intense buikpijn die kan uitstralen naar de rug of zij. Dit is een dringend teken van een medische noodsituatie.

Symptomen van interne bloeding

Andere symptomen die kunnen optreden zijn flauwvallen, een snelle hartslag, en een gevoel van naderende bewusteloosheid door interne bloeding.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en kan een knobbel of zwelling in de buik voelen. De buik kan stijf aanvoelen en nabij de navel kan een kloppend gevoel worden waargenomen. De arts zal ook de polsslag in de benen meten.

Diagnostische onderzoeken
Bij patiënten zonder symptomen of wanneer de arts de diagnose wil bevestigen, zijn beeldvormende onderzoeken nodig:

• Angiografie: Radiografisch beeld van de bloedvaten, vaak gebruikt voor pre-operatieve planning. CT-scan van de buik: Hiermee kan de grootte en locatie van het aneurysma worden bevestigd. Echografie van de buik: Dit onderzoek wordt vaak als eerste ingezet voor de diagnose. MRI-scan van de buik: Gebruikt om de grootte en locatie van het aneurysma verder in beeld te brengen.

Behandeling: Afwachten of opereren

Bij een aorta-aneurysma is een spoedoperatie nodig als het aneurysma scheurt. Wanneer het aneurysma klein is en geen symptomen vertoont, wordt meestal geen operatie uitgevoerd. In plaats daarvan vindt regelmatig controle plaats om de grootte van het aneurysma te monitoren. Als het aneurysma groter wordt dan 5,5 cm of snel groeit, is een operatie noodzakelijk. Deze operatie kan worden uitgevoerd via verschillende chirurgische technieken, zoals open chirurgie of endovasculaire procedure.

Prognose bij openbreken van het aneurysma

De vooruitzichten zijn vaak goed als een operatie plaatsvindt voordat het aneurysma openbreekt. Wanneer een aneurysma scheurt, is dit een medische noodsituatie. Grote aneurysma's zijn zeldzaam, maar als ze openbarsten, veroorzaken ze vaak ernstige inwendige bloedingen die meestal fataal zijn. Ongeveer één op de vijf patiënten overleeft een gescheurd buikslagaderaneurysma.

Complicaties

Naast de symptomen van een gescheurd buikslagaderaneurysma kunnen er ook bloedstolsels ontstaan. Wanneer een bloedklonter loskomt van de binnenwand van het aneurysma en een bloedvat elders in het lichaam blokkeert, kan dit de bloedtoevoer naar de benen, tenen, nieren of buikorganen verstoren.

Preventie: Gezonde levensstijl en monitoring

Het risico op een aneurysma kan worden verminderd door een hartgezonde voeding te volgen, voldoende lichaamsbeweging te krijgen, te stoppen met roken en stress te reduceren. Verder kunnen medicijnen voor hoge bloeddruk of diabetes mellitus bijdragen aan preventie. Mannelijke patiënten boven de 65 jaar die roken of andere risicofactoren hebben, wordt aangeraden jaarlijks een buik-echografie te ondergaan.

Lees verder

• Hypertensie (verhoogde bloeddruk): Soorten en symptomen
• Hypotensie (te lage bloeddruk): Symptomen en behandeling
• Aneurysma: Uitstulping van een deel van een slagader