Buikslagaderaneurysma: Gescheurd aneurysma met pijn in buik

Bij een buikslagaderaneurysma ontstaat een grotere ballonachtige uitstulping (verwijding) in het onderste deel van de aorta, het grootste bloedvat dat bloed levert aan de buik, het bekken en de benen. De aorta loopt van het hart naar het midden van de borst en de buik. Wanneer een buikslagaderaneurysma scheurt of openbreekt, leidt dit tot levensbedreigende bloedingen. Een nauwlettende opvolging is nodig bij een klein aneurysma. De behandeling bestaat uit een operatie wanneer het aneurysma groot is, snel groeit of openbreekt. De vooruitzichten zijn minder goed wanneer een groot aneurysma openbreekt.

• Synoniemen buikslagaderaneurysma
• Oorzaken: Vergroting aorta breekt open
• Risicofactoren
• Symptomen gescheurd aneurysma: Pijn in buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Afwachtend of operatie
• Complicaties
• Prognose is slecht bij openbreken van aneurysma
• Preventie via gezonde levensstijl

Synoniemen buikslagaderaneurysma

Een buikslagaderaneurysma (AAA) is eveneens gekend als een 'abdominaal aorta aneurysma'.

Oorzaken: Vergroting aorta breekt open

Het is niet goed geweten wat een aneurysma (uitstulping van een deel van een slagader) veroorzaakt. Dit komt voor wanneer zwakte in de wand van de slagader ontstaat. Bij een buikslagaderaneurysma breekt de vergroting van de aorta open.

Risicofactoren

Factoren die het risico op een buikslagaderaneurysma verhogen zijn onder meer:

• aderverkalking (medische term: atherosclerose). Atherosclerose ontstaat wanneer vetten en andere stoffen zich ophopen op de bekleding van een bloedvat.
• een blanke huidskleur
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• een infectie in de aorta
• een trauma (zoals een auto-ongeval)
• een vaatziekte in de aorta
• genetische factoren (familiale geschiedenis)
• mannelijk geslacht
• roken

Meestal ontstaat een buikslagaderaneurysma bij mannen ouder dan zestig jaar. Wanneer het aneurysma groot is, breekt dit gemakkelijk open of scheurt dit. Dit risico neemt toe naarmate het aneurysma vergroot. Deze toestand is mogelijk levensbedreigend.

Symptomen gescheurd aneurysma: Pijn in buik

Een aneurysma ontstaat langzaam (gedurende vele jaren), waardoor de patiënt veelal asymptomatisch is. De symptomen komen wel snel tot stand wanneer het aneurysma zich snel uitbreidt, openscheurt of bloed lekt in de wand van het vat (aortadissectie).

Symptomen van een gescheurd aneurysma omvatten:

• duizeligheid
• een acute buik (plots ernstige buikpijn)
• een klamme huid
• een lage bloeddruk (hypotensie)
• een shock
• een snelle hartslag (tachycardie)
• een snelle pols
• flauwvallen
• misselijkheid en braken
• pijn in de buik of aan de zijkant van de buik: De pijn is diep, ernstig, plotseling, hardnekkig of constant. De pijn breidt zich mogelijk uit naar de lies, de billen of de benen.
• rugpijn (uitstralingspijn naar de rug)
• zweten

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts onderzoekt de buik en bemerkt zo een knobbel of zwelling in de buik. De buik voelt tevens stijf aan en nabij de navel is een kloppend gevoel waar te nemen. Daarnaast meet de arts de polsslag in de benen van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek

Enkele beeldvormende onderzoeken zijn nodig wanneer de patiënt geen symptomen vertoont of wanneer de arts de diagnose wil bevestigen.

• Angiografie: Radiografisch beeld van de bloedvaten (is nodig voor de operatie)
• CT-scan van de buik (om de grootte en locatie van het aneurysma te bevestigen)
• Echografie van de buik (abdominale echografie)
• MRI-scan van de buik (om de grootte en locatie van het aneurysma in beeld te brengen)

Behandeling: Afwachtend of operatie

Bij een aorta-aneurysma heeft de patiënt een spoedoperatie nodig. Wanneer het aneurysma klein is en er geen symptomen zijn, gebeurt niet altijd een operatie. Wel komt de patiënt dan elke zes maanden op controle om de grootte van het aneurysma te laten controleren. Wanneer dit groter is dan 5,5 cm of snel groeit, is een operatie wel vereist. De operatie gebeurt dan voordat complicaties tot stand komen. Deze operatie is mogelijk via verschillende chirurgische technieken.

Complicaties

Buiten de symptomen van een gescheurd buikslagaderaneurysma, ontstaan soms ook bloedstolsels. Wanneer een bloedklonter loskomt van de binnenwand van een aneurysma en een bloedvat elders in het lichaam blokkeert, blokkeert dit de bloedtoevoer naar de benen, de tenen, de nieren of de buikorganen.

Prognose is slecht bij openbreken van aneurysma

Het resultaat is vaak goed als de patiënt een operatie krijgt nog voor het aneurysma openbreekt. Wanneer een aneurysma openbreekt of scheurt, ontstaat een medische noodsituatie. Een groot aneurysma is zeldzaam, maar wanneer dit openbarst, veroorzaakt dit grote inwendige bloedingen die meestal fataal zijn voor de patiënt. Slechts ongeveer één op de vijf patiënten overleven een gescheurd buikslagaderaneurysma.

Preventie via gezonde levensstijl

Een aneurysma voorkomen gebeurt door een hartgezonde voeding te nuttigen, voldoende lichaamsbeweging uit te oefenen, te stoppen met roken en stress te minderen. Verder helpen geneesmiddelen bij een hoge bloeddruk of diabetes mellitus. Mannelijke patiênten boven de 65 jaar die roken of een andere risicofactor hebben, krijgen best jaarlijks een buikechografie.

Lees verder

• Hypertensie (verhoogde bloeddruk): Soorten en symptomen
• Hypotensie (te lage bloeddruk): Symptomen en behandeling
• Aneurysma: Uitstulping van een deel van een slagader