Encefalopathie: Ziekte, stoornis of schade aan hersenen
Encefalopathie staat voor een ziekte, stoornis of schade aan de hersenen. De term verwijst naar tijdelijke of permanente situaties waarbij de structuur of functie van de hersenen aangetast is. Het belangrijkste symptoom van encefalopathie is een verandering in de mentale toestand van een patiënt, maar ook lichamelijke tekenen komen voor zoals vermoeidheid, spierzwakte en bevingen. Er zijn verschillende soorten encefalopathie, met verschillende oorzaken. Encefalopathie is soms eveneens een complicatie van een andere aandoening.
Oorzaken en soorten encefalopathie
Er zijn veel soorten encefalopathie die te groeperen zijn op basis van de oorzaak. Problemen met de
hersenen ontstaan door een lichamelijk letsel, een infectie of andere medische aandoeningen.
Erfelijke aandoeningen
Sommige vormen van encefalopathie zijn het gevolg van genetische aandoeningen. Een patiënt ervaart sneller de ziekte wanneer een familielid ook lijdt aan een hersenaandoening. Twee voorbeelden van erfelijke aandoeningen die leiden tot encefalopathie zijn glycine-encefalopathie en Hashimoto’s encefalopathie.
Glycine-encefalopathie
Glycine-encefalopathie treedt op wanneer te veel van het aminozuur glycine in de hersenen aanwezig is, waardoor de hersenfunctie is getroffen. De symptomen verschijnen bij
baby’s meestal kort na de geboorte.
Hashimoto’s encefalopathie
Hashimoto’s encefalopathie heeft betrekking op een
auto-immuunziekte waarbij de schildklier is aangetast, met name de
ziekte van Hashimoto (verminderde schildklierfunctie). De precieze oorzaak van Hashimoto's encefalopathie is onbekend anno oktober 2020, wellicht is de ziekte erfelijk.
Gifstoffen
Als zich toxines (gifstoffen) in het bloed ophopen die uiteindelijk de hersenen bereiken, veroorzaken ze hersenschade. Dit is mogelijk het gevolg van een onderliggende aandoening, een infectie of de blootstelling aan toxische chemicaliën.
Er zijn drie soorten encefalopathie gekoppeld aan toxines:
- Hepatische encefalopathie: Dit gebeurt als door een leverziekte toxines worden opgebouwd in het bloed van een patiënt.
- Toxische metabole encefalopathie: Dit komt voor wanneer de hersenfunctie beschadigd wordt door toxische chemicaliën, of een chemische onbalans veroorzaakt door een infectie.
- Uremische encefalopathie: Dit is het gevolg van uremische toxines die zich in het bloed ophopen als een patiënt nierfalen heeft.
Hoge bloeddruk
Als een patiënt geen behandeling voor een
hoge bloeddruk krijgt, leidt dit mogelijk tot een zwelling in de hersenen. Wanneer dit resulteert in een hersenletsel, is in
medische termen sprake van hypertensieve encefalopathie.
Lichamelijk letsel
Wanneer encefalopathie het gevolg is van een herhaald trauma, staat dit bekend als ‘chronische traumatische encefalopathie’. Een
trauma aan het hoofd leidt tot zenuwbeschadiging waardoor de hersenfunctie getroffen is. Chronische traumatische encefalopathie ontwikkelt zich na meerdere hersentrauma's of herhaalde verwondingen. Deze resulteren uit een reeks ongelukken of slagen op het hoofd. Militairen of contactsporters hebben mogelijk een hoger risico op chronische traumatische encefalopathie.
Prionziekten
Infectieuze encefalopathie is het meest ernstige type encefalopathie. Het is soms het gevolg van een zeldzame groep aandoeningen die beter bekend staan als
prionziekten of overdraagbare spongiforme encefalopathieën. Deze progressieve ziekten zijn gekoppeld aan de mutatie (wijziging) van het eiwit prion. Prionziekten zijn neurogeneratief. Dit betekent dat ze de hersenen beschadigen en ervoor zorgen dat de functie van de hersenen na verloop van tijd verslechtert. Het belangrijkste kenmerk van een prionziekte zijn kleine gaatjes in de hersenen waardoor de hersenen een sponsachtig uiterlijk krijgen.
Voorbeelden van prionziekten die leiden tot infectieuze encefalopathie omvatten:
Tekort aan zuurstof
Als de hersenen niet genoeg zuurstof krijgen, loopt een patiënt hersenschade op. Encefalopathie die op deze manier ontstaat, staat bekend als ‘hypoxische ischemische encefalopathie’.

Alcoholmisbruik leidt mogelijk tot een vitamine B1-tekort /
Bron: Jarmoluk, PixabayVitamine B1-tekort
Wanneer een patiënt een
vitamine B1-tekort heeft, krijgt hij te maken met
Wernicke encefalopathie. Een vitamine B1-tekort is het gevolg van
alcoholmisbruik,
ondervoeding of
malabsorptie (problemen om voedsel in de
darm te absorberen).
Encefalopathie versus encefalitis
Encefalopathie en
encefalitis (
ontsteking van hersenen) tasten beiden de hersenen aan, maar er zijn aanzienlijke verschillen. Encefalitis verwijst naar een ontsteking in de hersenen, die vaak het gevolg is van een virale infectie. Bij encefalopathie ontstaat een permanente of tijdelijke hersenbeschadiging, hersenstoornis of hersenziekte. De functie of structuur van de hersenen is hierbij getroffen. Mogelijk is encefalopathie ook degeneratief.
Symptomen van verminderde hersenfunctie
Mentale tekenen
Het belangrijkste symptoom van encefalopathie is een veranderde mentale toestand. Volgende symptomen komen hierbij tot uiting:
Deze symptomen verergeren mogelijk in de loop van de tijd. De progressie hangt af van het type en de ernst van de encefalopathie.
Lichamelijke tekenen
Naast een veranderde mentale toestand, ervaart een patiënt mogelijk volgende lichamelijke tekenen:

Een bloedonderzoek is vaak nodig /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
Als een patiënt symptomen van encefalopathie heeft, moet hij onmiddellijk een arts raadplegen. De arts zet volgende onderzoeken in om een diagnose te stellen:
De resultaten van deze onderzoeken onthullen de aanwezigheid, het type en de onderliggende oorzaak van de encefalopathie.
Behandeling van hersenbeschadiging
Zodra een arts de oorzaak van de encefalopathie van een patiënt heeft bepaald, start hij de meest geschikte behandeling op. Diverse
medicijnen vertragen de progressie van de schade. Soms is een operatie nodig. Als een patiënt epileptische aanvallen heeft, zet de arts anti-epileptica in.
Prognose van aandoening aan hersenen
Artsen zijn vaak in staat om encefalopathie te behandelen waardoor veel patiënten volledig herstellen. Dankzij de behandeling is het dus mogelijk om de verminderde hersenfunctie terug te draaien. Bepaalde vormen van encefalopathie zijn echter levensbedreigend. Infectieuze encefalopathie veroorzaakt door een prionziekte is een voorbeeld van ernstige encefalopathie. Prionziekten zijn zeldzaam, maar ze leiden altijd tot de dood. Sommige patiënten met ernstige encefalopathie ontwikkelen eveneens permanente hersenbeschadiging.
Complicaties van hersenschade
Ernstige encefalopathie leidt mogelijk tot een verlies van bewustzijn of
coma. In zeldzame gevallen leidt encefalopathie tot permanente hersenbeschadiging of de dood.

Het eten van een gezonde, evenwichtige voeding is aanbevolen /
Bron: Jill111, PixabayPreventie van stoornis, schade of ziekte aan hersenen
Niet alle vormen van encefalopathie zijn te voorkomen. Een patiënt verlaagt het risico op deze
hersenaandoening door een
gezonde, evenwichtige voeding te nuttigen, minder alcohol te consumeren en de blootstelling aan giftige chemicaliën te vermijden.
Lees verder