Elektro-encefalografie (EEG): Onderzoek van hersenactiviteit

Een elektro-encefalografie (EEG) is een medisch onderzoek waarmee de arts de elektrische activiteit van de hersenen meet. In de volksmond staat een EEG, de afkorting van elektro-encefalografie, bekend als een hersenfilmpje. Met behulp van een elektro-encefalografie kan de arts verschillende aandoeningen opsporen en andere hersenproblemen volgen. Het EEG-onderzoek is echter niet bedoeld om de intelligentie van iemand te meten. Dit eenvoudige en pijnloze onderzoek vindt plaats in een ziekenhuis.

• Indicaties voor een EEG: Aandoeningen opsporen en opvolgen
• Aandoeningen diagnosticeren
• Andere hersenproblemen opvolgen
• Voorbereiding op het EEG-onderzoek
• Haren wassen
• Medicatie mogelijk stopzetten
• Opwekkende middelen afgeraden
• Tijdens het hersenfilmpje
• Eenvoudig onderzoek
• Met bijkomend registratieapparaat
• Resultaten van de elektro-encefalografie
• Normale resultaten
• Abnormale resultaten
• Risico's bij het meten van de hersenactiviteit

Indicaties voor een EEG: Aandoeningen opsporen en opvolgen

De communicatie tussen hersencellen gebeurt door middel van kleine elektrische signalen, ook wel "impulsen" genoemd. Dankzij een EEG kan de arts deze activiteit meten. Een EEG is bruikbaar voor het opsporen en opvolgen van verschillende aandoeningen.

Aandoeningen diagnosticeren

Een aantal aandoeningen kan worden gediagnosticeerd met een hersenfilmpje, zoals:

• dementie
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen, wat leidt tot mentale en lichamelijke symptomen)
• een epileptische aanval en epilepsie
• een hersenziekte zoals de ziekte van Alzheimer
• een hoofdwonde
• een infectie die de hersenen aantast, zoals neurosyfilis
• een neurologische aandoening
• een ontwikkelingsachterstand
• een psychisch probleem
• een trauma
• een tumor
• flauwvallen of perioden van onverklaarbaar geheugenverlies
• onverklaarbare hoofdpijn
• verwardheid

Andere hersenproblemen opvolgen

Daarnaast is een EEG ook nuttig voor:

• de hersenactiviteit bij een diepe coma te testen (om te bepalen of een patiënt hersendood is of niet)
• de hersenen tijdens een hersenoperatie te bewaken
• de ontwikkeling van de hersenen bij te vroeg geboren kinderen te beoordelen
• slaapstoornissen te evalueren

Voorbereiding op het EEG-onderzoek

Haren wassen

Het is belangrijk om de haren te wassen voordat het onderzoek plaatsvindt. Conditioners, oliën, sprays of gels zijn hierbij verboden. Het haar moet volledig droog en schoon zijn voordat het onderzoek begint, zonder enige haarstylingsproducten.

Medicatie mogelijk stopzetten

Bepaalde geneesmiddelen kunnen de onderzoeksresultaten beïnvloeden. De patiënt moet daarom mogelijk tijdelijk stoppen met het gebruik van deze medicijnen. Dit dient altijd vooraf met de arts te worden besproken.

Opwekkende middelen afgeraden

De patiënt mag tot acht uur voor het onderzoek geen voedingsmiddelen en dranken met cafeïne of andere opwekkende middelen gebruiken. Dit is belangrijk omdat het soms nodig is om tijdens het onderzoek te slapen. Het is ook verstandig om de slaaptijd de avond voor het onderzoek te verkorten.

Tijdens het hersenfilmpje

Eenvoudig onderzoek

Het gewone hersenfilmpje duurt ongeveer dertig tot zestig minuten. De patiënt ligt op de rug in een bed of in een ligstoel. De onderzoeker plaatst elektroden (meetpunten) op de hoofdhuid. Hiervoor wordt geleidende pasta op de hoofdhuid aangebracht zodat de elektroden goed blijven zitten en er een beter contact met de huid is. Dit voelt een beetje plakkerig en mogelijk ongemakkelijk aan, maar doet geen pijn. De elektroden zijn verbonden met een opnameapparaat dat de elektrische signalen omzet in patronen die de arts op een monitor kan bekijken. Deze patronen, die ook op papier kunnen worden afgedrukt, lijken op golvende lijnen. Het is belangrijk om tijdens het onderzoek stil te blijven liggen en de ogen te sluiten om de resultaten niet te beïnvloeden. Soms moet de patiënt op verzoek van de onderzoeker enkele eenvoudige activiteiten uitvoeren, zoals snel en diep ademen gedurende enkele minuten, diep zuchten, met de ogen knipperen, kijken naar een fel knipperend licht of een vuist maken. Het kan ook nodig zijn om op verzoek te slapen tijdens het onderzoek.

Met bijkomend registratieapparaat

Sommige patiënten moeten een EEG ondergaan waarbij de arts resultaten nodig heeft van een langere registratieperiode. De patiënt draagt hierbij de elektroden en ontvangt een speciaal registratie-apparaat dat hij maximaal drie dagen mag meenemen. De patiënt kan met dit apparaat alle normale activiteiten thuis uitvoeren. In sommige gevallen is een ziekenhuisverblijf vereist voor dit langdurige onderzoek, zodat de hersenactiviteit continu kan worden gecontroleerd.

Resultaten van de elektro-encefalografie

De onderzoeker levert alle gegevens aan de neuroloog, die een diagnose stelt en deze later met de patiënt bespreekt.

Normale resultaten

De elektrische activiteit van de hersenen vertoont normaal gesproken een bepaald aantal golven per seconde (frequentie), wat wijst op een normale frequentie voor verschillende niveaus van alertheid. In een wakkere toestand zijn er bijvoorbeeld meer hersengolven zichtbaar dan in een slaaptoestand. De golven vertonen geen afwijkende patronen. Een normaal EEG betekent echter niet dat een patiënt in het verleden geen epileptische aanvallen of andere problemen heeft gehad.

Abnormale resultaten

Soms zijn de resultaten van een EEG-test abnormaal. Dit kan te wijten zijn aan:

• convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), zoals bij epilepsie
• drugsmisbruik of alcoholmisbruik
• een abnormale bloeding
• een abnormale structuur in de hersenen, zoals een hersentumor
• een herseninfarct: afsterven van weefsel door blokkade in de bloedstroom
• een hoofdwonde
• een zwelling van de hersenen (oedeem)
• migraine (aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn) in sommige gevallen
• slaapstoornissen zoals narcolepsie (overmatig slaperigheid en verlies van controle over de ledematen)

Risico's bij het meten van de hersenactiviteit

Een elektro-encefalografie is een zeer veilig onderzoek. Sommige patiënten met epilepsie kunnen echter een aanval ervaren als ze de lichtflitsen zien. De onderzoeker is getraind om onmiddellijk te helpen in dergelijke gevallen.