Maagabces (abces in de maag): symptomen en behandeling

Een maagwandabces, of kortweg 'maagabces', duidt op een abces in de maagwand. Een abces is een met pus (etter) gevulde holte, meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie. Een maagwandabces is een zeldzame, doch potentieel dodelijke aandoening. De oorzaak is vaak een beschadiging van de slijmvlieslaag van de maag of een corpus alienum (vreemd lichaam), wat duidt op een voorwerp dat zich in een lichaam bevindt, maar daar oorspronkelijk niet thuishoort. Een maagwandabces geeft meestal symptomen zoals buikpijn en algehele malaise. Dit kan gepaard gaan met koorts en gewichtsverlies. Behandeling bestaat uit endoscopisch echogeleide drainage, waarna intraveneuze toediening van antibiotica volgt.

• Vormen van een abces in de maagwand
• Vóórkomen
• Symptomen van een maagwandabces
• Oorzaak van een maagwandabces
• Risicofactoren
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Differentiaal diagnose
• Behandeling van een maagwandabces
• Beloop en prognose

Vormen van een abces in de maagwand

Een maagwandabces is een zeldzaam verschijnsel. Er worden in de literatuur twee vormen onderscheiden:

• een diffuse, flegmoneuze vorm (een heftige, zich snel uitbreidende ontsteking);
• lokale abcesvorming.

Vóórkomen

De diffuse, flegmoneuze vorm wordt vaak pas in een vrij laat stadium ontdekt. Daardoor is de sterfte bij deze variant hoog. De literatuur vermeldt 37-92%. In 85-95 van de gevallen gaat het bij een buikwandabces om een diffuse, flegmoneuze vorm; de tweede variant komt veel minder vaak voor.

Symptomen van een maagwandabces

Symptomen die kunnen optreden bij een maagwandabces zijn aspecifiek en bestaan uit een zeurend gevoel in de maagstreek (buikpijn), algehele malaise, koorts, misselijkheid en gewichtsverlies. De pijn in de bovenbuik kan uitstralen naar de rug. De pijn kan soms zo hevig zijn dat je er 's nachts wakker van wordt.

Oorzaak van een maagwandabces

Een buikwandabces kan ontstaan door een primaire of secundaire infectie van de maagwand. Normaal gesproken bevat de maag door het zure milieu en de uitgebreide doorbloeding relatief weinig bacteriën, maar beschadigingen van het maagslijmvlies en een afgenomen zuurgraad maken de maagwand vatbaarder voor infectie. Een abces kan ontstaan als gevolg van een vreemd lichaam, zoals een vissengraat. Daarnaast kan endoscopische beschadiging na poliepectomie (het verwijderen van een maagpoliep) of biopsie (het weghalen van een stukje weefsel voor microscopisch onderzoek) leiden tot abcesvorming.

Risicofactoren

De volgende risicofactoren zijn bekend:

• een hoge leeftijd;
• verlaagd zuurgehalte (hypoaciditeit), bijvoorbeeld na gastrectomie (een geheel of gedeeltelijke chirurgische verwijdering van de maag) of vagotomie (operatie waarbij de tiende hersenzenuw geheel of gedeeltelijk wordt doorgesneden);
• een immuundeficiëntie, vanwege bijvoorbeeld een hiv-infectie of alcoholisme;
• de aanwezigheid van maagzweren;
• diabetes mellitus;
• chronische gastritis of maagslijmvliesontsteking.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De arts stelt de diagnose op basis van een anamnese (vraaggesprek over je klachten), je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek. In het bloed worden verhoogde ontstekingswaarden gevonden. Daarnaast zal beeldvormend onderzoek worden gedaan in de vorm van een echo van het abdomen (een buikfoto), een CT-scan van het abdomen en gastroscopie, waarmee de arts met een flexibele slang je keel, slokdarm, maag en twaalfvingerige darm bekijkt. Middels een kweek kan de boosdoener geïdentificeerd worden. Bij grofweg 75% van de patiënten is de verwekker een streptokok.

Differentiaal diagnose

Differentiaal diagnostisch kan worden gedacht aan onder meer de volgende aandoeningen:

• galblaasontsteking (cholecystitis);
• maagzweer (ulcus pepticum);
• refluxoesofagitis (ontsteking van een deel van de slokdarm);
• symptomatische cholelithiasis (het hebben van galstenen die klachten veroorzaken);
• urolithiasis (aanwezigheid van nierstenen in de afvoerwegen van de urine); en
• pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier of pancreas).

Behandeling van een maagwandabces

Indien een maagwandabces niet tijdig behandeld wordt, kan deze fataal zijn. Behandeling bestaat uit endoscopische, echogeleide drainage. Zo nodig wordt er een drain achtergelaten. Na abcesdrainage wordt doorgaans intraveneus behandeld met antibiotica. Soms is uitsluitend draineren ook succesvol. Bij flegmoneuze gastritis kan overwogen om (een deel van) de maag weg te halen wanneer je na drainage niet opknapt.

Beloop en prognose

Een maagwandabces is een ernstige aandoening die kan leiden tot bloedvergiftiging (sepsis). Het is daarom van belang dat de diagnose snel gesteld wordt, zodat adequate behandeling ingezet kan worden.

Lees verder

• Doffe, zeurende of stekende pijn in bovenbuik
• Maagpijn: oorzaken pijn in de maag of pijnlijke maag
• Maagpijn na eten of drinken: oorzaken en symptomen maagpijn
• Maagpoliepen: symptomen en behandeling van een maagpoliep
• Maagbloeding: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose