Hitteberoerte: Oververhitting lichaam met ernstige symptomen

Een hitteberoerte, ook wel bekend als warmtebevanging, warmtestuwing of hitteslag, is de meest ernstige vorm van hyperthermie (warmtegerelateerde ziekte). Deze aandoening ontstaat door oververhitting van het lichaam, meestal door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen of intensieve fysieke inspanning bij warme omstandigheden. Medische hulp is onmiddellijk noodzakelijk, omdat een hitteberoerte kan leiden tot schade aan meerdere organen en mogelijk fataal kan zijn. Patiënten ervaren vaak mentale veranderingen zoals verwardheid, evenals symptomen zoals duizeligheid en spierkrampen. Het is cruciaal om de patiënt onmiddellijk te koelen en naar het ziekenhuis te brengen voor verdere behandeling.

• Oorzaken: Door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen
• Risicofactoren van de oververhitting van het lichaam
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Behandeling: Snelle afkoeling is nodig
• Diagnose en onderzoeken in ziekenhuis
• Prognose van hitteberoerte
• Complicaties van warmtegerelateerde aandoening
• Preventie

Oorzaken: Door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen

Een hitteberoerte ontstaat vaak als gevolg van een voortschrijdende warmtegerelateerde aandoening, zoals hittekrampen, warmtesyncope of een zonnesteek. Het probleem ontstaat door langdurige blootstelling aan hoge temperaturen, wat het temperatuurregelsysteem van het lichaam verstoort. Hitteberoerte komt vaak voor in combinatie met uitdroging (dehydratie). Medisch gezien wordt een hitteberoerte gedefinieerd als een kernlichaamstemperatuur van meer dan 40 °C, vergezeld van complicaties in het centrale zenuwstelsel na blootstelling aan hoge temperaturen.

Risicofactoren van de oververhitting van het lichaam

Hoewel hitteberoerte vaak ouderen treft, kunnen ook gezonde jonge atleten het risico lopen.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen verhogen de kans op een hitteberoerte:

• alcoholisme
• alle aandoeningen die koorts veroorzaken.
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een hartziekte
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• een longaandoening
• een nieraandoening
• een significante handicap
• ondergewicht
• psychische aandoeningen
• sikkelcelanemie (bloedaandoening van rode bloedcellen)
• uitdroging
• zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zonlicht)
• zwaarlijvigheid

Omgevingsfactoren

Bij een aantal omgevingsfactoren lijdt een patiënt sneller aan een hitteberoerte:

• drugsmisbruik (vooral cocaïne en methamfetamine)
• een gebrek aan airconditioning
• het gebruik van sommige medicijnen
• anticonvulsiva
• antidepressiva
• antihistaminica
• antipsychotica
• dieetpillen
• diuretica (plaspillen)
• hart- en bloeddrukmedicijnen zoals bètablokkers en vasoconstrictoren
• kalmerende middelen
• stimulerende middelen
• jonger zijn dan 13 jaar of ouder zijn dan 65 jaar
• onvoldoende water drinken
• overmatig alcoholgebruik
• overtollige kledij dragen
• plotselinge veranderingen in de temperatuur, zoals van een koud naar een heet klimaat reizen
• seizoen: De aandoening komt het vaakst voor in de zomermaanden
• tijd buiten doorbrengen in extreme hitte, of binnenshuis tijd doorbrengen zonder afkoeling

Symptomen

Een hitteberoerte begint vaak met symptomen die wijzen op hitte-uitputting of zonnesteek. De symptomen zijn potentieel levensbedreigend en omvatten:

• agitatie (rusteloosheid)
• bewustzijnsverlies
• coma
• desoriëntatie
• duizeligheid en een licht gevoel in het hoofd
• een gebrek aan zweten (anhidrose) ondanks de hitte
• een onduidelijke spraak
• een rode, hete en droge huid
• een snelle hartslag, die sterk of zwak is (tachycardie)
• een snelle, oppervlakkige ademhaling (tachypneu)
• een temperatuur van 40 ºC of hoger
• een warme, droge huid
• epileptische aanvallen
• flauwvallen
• hartkloppingen (palpitaties)
• kloppende hoofdpijn
• misselijkheid en braken
• spierzwakte of spierkrampen
• toevallen
• verwardheid

Behandeling: Snelle afkoeling is nodig

Bij vermoeden van een hitteberoerte moet de patiënt onmiddellijk naar de spoedeisende hulp van een ziekenhuis worden gebracht, aangezien de aandoening zonder medische interventie levensbedreigend kan zijn. Eerste hulp bij een hitteberoerte is cruciaal. De patiënt moet worden verplaatst naar een omgeving met airconditioning. Indien airconditioning niet beschikbaar is, kan een koele, schaduwrijke plek ook helpen. De hulpverlener dient alle onnodige kleding te verwijderen. Indien mogelijk moet de lichaamstemperatuur worden gemeten en moet er worden gepoogd de temperatuur te verlagen. Zelfs zonder het meten van de temperatuur is onmiddellijke medische hulp noodzakelijk.

Effectieve koelingsmethoden omvatten:

• Het toewuiven van lucht naar de patiënt, terwijl de huid wordt bevochtigd met water uit een spons of tuinslang.
• Het gebruik van een koeldeken.
• Het aanbrengen van ijs, gewikkeld in een doek, op de oksels, liezen, nek en rug van de patiënt. Deze gebieden zijn rijk aan bloedvaten dicht bij de huid, waardoor koeling sneller effect heeft.

Diagnose en onderzoeken in ziekenhuis

De symptomen van een hitteberoerte zijn meestal duidelijk genoeg voor een diagnose. Bevestiging van de diagnose wordt vaak verkregen door het meten van de rectale temperatuur, een bloedonderzoek, een urineonderzoek, spierfunctietests, röntgenfoto’s en andere beeldvormende onderzoeken van organen.

Prognose van hitteberoerte

Wanneer een hitteberoerte onbehandeld blijft, kan dit leiden tot ernstige complicaties of zelfs de dood. De overlevingskansen nemen aanzienlijk toe met tijdige medische interventie en adequaat beheer van de symptomen.

Complicaties van warmtegerelateerde aandoening

Als een hitteberoerte niet snel wordt behandeld, kan dit leiden tot ernstige schade aan meerdere organen en lichaamssystemen, waaronder:

• De bloedsomloop
• Hersenen en het zenuwstelsel
• De lever
• De longen
• De nieren
• De spieren
• Het spijsverteringskanaal

Een hitteberoerte kan ernstige schade aan de hersenen en andere interne organen veroorzaken, wat mogelijk resulteert in de dood.

Preventie

Om hittegerelateerde ziekten te voorkomen, vooral tijdens warme periodes, is het essentieel om het lichaam koel te houden. De volgende maatregelen kunnen helpen:

• Het dragen van ademende stoffen zoals katoen in plaats van synthetische materialen.
• Binnen blijven tijdens het heetste deel van de dag.
• Het vermijden van dranken die leiden tot uitdroging, zoals die met cafeïne of alcohol.
• Het dragen van een breedgerande hoed om het gezicht te beschermen tegen de zon.
• Tijd doorbrengen op locaties met airconditioning, zoals winkelcentra, bibliotheken of bioscopen.
• Regelmatig extra water drinken (twee à vier kopjes per uur) bij blootstelling aan hoge temperaturen.
• Koeler water gebruiken voor douches en baden.
• Het dragen van losse, lichtgekleurde kleding.
• Pogingen om buiten in de schaduw te blijven.
• Regelmatig pauzeren tijdens het werken of sporten op warme dagen.
• Het gebruik van zonnebrandmiddelen met een zonbeschermingsfactor (SPF) van 30 of meer.

Het is van cruciaal belang om nooit alleen te blijven in een geparkeerde auto bij extreem heet weer, vooral niet voor kinderen en ouderen boven de 65 jaar.

Lees verder

• Hittekrampen: Pijnlijke, korte spierkrampen door hitte
• Hyperthermie: Abnormaal hoge lichaamstemperatuur
• EHBO bij een hitteslag (hitteberoerte)