Wat te doen bij een zonnesteek of zonneslag?

Warme zomerse dagen waar de temperaturen stijgen en de zon krachtig aan een onbewolkte hemel schijnt kan iedereen die onbeschermd buiten is het overkomen: een zonnesteek of een zonneslag. Je voelt je beroerd door de hitte, door de zon en door de warmte. Zodra je lichaam verhit raakt, stijgt je lichaamstemperatuur. Als de temperatuur te hoog is, kan het lichaam de hitte niet meer afvoeren. Je bent oververhit, maar, wat te doen?

Wat is het?

Wat is een zonnesteek? Wat is een zonneslag? In Nederland spreken we over een zonnesteek, in België over een zonneslag, maar we bedoelen hetzelfde: oververhitting van het lichaam door een combinatie van een teveel aan zon, warmte, hitte en zonnestralen en door een te kort aan vocht, water en schaduw.

Hoe ontstaat een zonnesteek of zonneslag?

Iemand die getroffen is door een zonnesteek of zonneslag heeft een te hoog lichaamstemperatuur. Het warmtecentrum in de hersenen is ontregeld. Het lichaamstemperatuur kan zo hoog oplopen door een te veel aan:

• Zon en
• Warmte op het hoofd en in de nek en door een gebrek aan:
• Vocht,
• Water en
• Schaduw.

Iemand met een zonnesteek of zonneslag is niet meer voldoende in staat om de hitte en warmte af te voeren. Zodra je niet meer in staat bent om de hitte af te voeren, kan je bewusteloos raken.

Wanneer is het gevaarlijk?

Iemand die een zonnesteek of zonneslag heeft met een lichaamstemperatuur van 40 graden Celsius kan in shock raken.
Bij lichaamstemperaturen van 42 graden Celsius kan een zeer levensbedreigende situatie ontstaan. Het lichaam kan zulke hoge temperaturen niet aan. Als er niet heel snel adequaat gehandeld wordt, kan iemand sterven aan een zonnesteek. 112 bellen is noodzakelijk!

Oververhitting

Wat is het verschil tussen een zonnesteek en oververhitting? Oververhitting kan ontstaan zonder de zon, bijvoorbeeld iemand die werkt met hoogovens kan bevangen raken door de hitte van de oven. Oververhitting kan dus ontstaan zonder de zon.

Eerste symptomen

Hoe herken je bij iemand de eerste symptomen van een zonnesteek of zonneslag?
Als iemand aan het zonnen is, of iemand is aan het sporten in de zon, waarbij het hoofd en de nek blootgesteld is aan de zon en deze begint te klagen over:

• Misselijkheid,
• Duizeligheid en
• Hoofdpijn

Kan dat de eerste tekenen en signalen zijn van een zonnesteek of zonneslag. De persoon direct uit de zon halen en veel (niet te koud!) water laten drinken is een vereiste.

Baby´s, jonge kinderen, zieken en ouderen

De eerste symptomen van een zonnesteek of zonneslag zijn gevaarlijk voor:

• Baby´s,
• Jonge kinderen,
• Zieken en
• Ouderen.

Een milde zonnesteek kan levensgevaarlijk zijn voor deze groep! Direct een arts, hulpdiensten en de EHBO post waarschuwen of 112 bellen!

Symptomen

Wat zijn de symptomen van een zonnesteek of zonneslag? Wanneer het lichaam verhit raakt, stijgt het lichaamstemperatuur.
Het slachtoffer:

• Ziet er bleek uit of heeft een rood uitziende huid,
• Zweet veel,
• Voelt zich slap,
• Heeft dorst,
• Heeft een snelle hartslag,
• Reageert suf,
• Hoge koorts,
• Kan flauwvallen,
• Heeft hoofdpijn,
• Voelt zich duizelig en voelt de
• Neiging tot overgeven en braken.

Wat moet je doen?

Wat moet je doen als iemand een zonnesteek of zonneslag heeft?
Eerste hulp bij een zonnesteek of zonneslag is:

• Leg het slachtoffer in de schaduw of koele plek,
• Laat het veel (niet te koud!) water drinken,
• Spons het voorhoofd, hoofd en nek af met water of bedek het hoofd, nek en lichaam van het slachtoffer met een natte handdoek,
• Richt mits mogelijk een ventilator op het slachtoffer,
• Zet het slachtoffer onder een douche (mits mogelijk),
• Waarschuw een arts.

Van groot belang is om het lichaamstemperatuur van iemand met een zonnesteek of zonneslag te doen dalen, maar let er op dat de patiënt niet onderkoeld raakt!

Voorkomen

Hoe kan je een zonnesteek of zonneslag voorkomen tijdens een warme, zonnige zomerse dag?
Een zonnesteek of zonneslag kan je voorkomen door:

• Minimaal 2 liter water te drinken,
• In de zon hoofd en nek beschermen,
• Regelmatig de schaduw opzoeken,
• Tussen 12.00 en 15.00 uit de zon,
• Zonnebril opzetten,
• Zonnehoed of zonnepet gebruiken en
• Regelmatig onder een parasol zitten.