De hitte index: hoe ervaren wij warmte?

Hetzelfde aantal graden Celsius kan op de ene dag voor een veel hogere gevoelstemperatuur zorgen dan de andere dag. Dit wordt veroorzaakt door de werkelijke temperatuur en de luchtvochtigheid. De hitte-index berekent de schijnbare temperatuur, de temperatuur die ons lichaam ervaart, aan de hand van de combinatie van de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid. Op de ene dag zweet je al het vocht uit je lichaam terwijl je rustig in de schaduw zit, ondanks dat de temperatuur niet boven de 22°C uit komt. De volgende dag stijgt de temperatuur tot wel 30°C en vind je de warmte heerlijk! Ongetwijfeld herkenbaar, maar hoe komt dit toch? Hoe kan het dat de werkelijke temperatuur verschilt van de temperatuur die wij ervaren? De temperatuur die ons lichaam ervaart, wordt de schijnbare temperatuur genoemd, en wordt bepaald door de temperatuur en de luchtvochtigheid.

Temperatuur

De temperatuur is de warmtegraad van een omgeving of object. In de weerkunde wordt de temperatuur uitgedrukt met verschillende maten. De meest gebruikte maten zijn de schaal van Fahrenheit en de schaal van Celsius. De schaal van Fahrenheit wordt met name gebruikt in Engelstalige delen van de wereld. De schaal van Celsius is populair in de rest van de wereld.

Luchtvochtigheid

Luchtvochtigheid is een fenomeen dat van grote invloed is op andere aspecten van het weer zoals wij dit ervaren. Temperatuur an sich zegt vrij weinig over hoe de lucht om ons heen aanvoelt. Een warme maar droge dag wordt door veel mensen verkozen boven een warme maar vochtige dag.

Relatieve luchtvochtigheid

De luchtvochtigheid bepaalt hoeveel water de lucht nog kan opnemen door verdamping, en hoeveel water de lucht af kan staan aan condensatie. Hoe goed de lucht hierin slaagt wordt uitgedrukt in de relatieve luchtvochtigheid. Relatieve luchtvochtigheid wordt uitgedrukt in een percentage. De relatieve luchtvochtigheid beschrijft het percentage waterdamp in de lucht ten opzichte van de totale hoeveelheid waterdamp die de lucht bij een bepaalde temperatuur kan bevatten.

Hoe ervaren wij warmte

Wanneer de relatieve luchtvochtigheid laag is bij een hoge temperatuur, kan je lichaam zich gemakkelijk koel houden. Je lichaam scheidt kleine zweetdruppeltjes uit, welke gemakkelijk verdampen. Door dit verdampen koelt je huid af omdat er warmte aan je lichaam onttrokken wordt voor dit verdampingsproces. Wanneer de relatieve luchtvochtigheid echter hoog is bij een hoge temperatuur, neemt de lucht veel minder waterdamp op waardoor het voor je lichaam moeilijker is warmte kwijt te raken door transpiratie. Je lichaam kan de warmte niet goed kwijt, waardoor je een plakkerig gevoel krijgt omdat het zweet op je huid blijft liggen. Dit wordt door velen omschreven als drukkend of broeierig weer.

Hitte-index

Het verband tussen de relatieve luchtvochtigheid en de werkelijke temperatuur wordt de schijnbare temperatuur genoemd. Dit is de warmte die je lichaam voelt en ervaart. De hitte index is een tabel welke de schijnbare temperatuur geeft voor de combinatie van de werkelijke temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid in procenten.

Er zijn een aantal vuistregels waarmee je de gevaren van hitte kan beoordelen:

• Bij een waarde tussen de 26 en 32 graden op de hitte-index is het verstandig om te letten op tekenen van vermoeidheid tijdens langdurige blootstelling aan hitte of tijdens zwaar werk
• Bij een waarde tussen de 32 en 40 graden op de hitte-index kan je een zonnesteek krijgen, of last krijgen van krampen en/of uitdroging
• Bij temperaturen tussen de 40 en 54 graden op de hitte-index krijg je zeer waarschijnlijk last van een zonnesteek, kramp en/of uitdroging
• Bij langdurige blootstelling aan een temperatuur boven de 54 graden op de hitte-index zijn bovengenoemde gevaren levensgevaarlijk