Oranje urine: Oorzaken en symptomen bij oranje urinekleur

Urine heeft normaal gezien een (licht)gele kleur. Maar in een aantal milde tot ernstige omstandigheden is sprake van een oranje kleur. Bij het consumeren van voedingsmiddelen waarin bètacaroteen zit, is het normaal dat mensen meer oranje urine gaan plassen. Ook in de ochtend is de eerste plas vaak oranje. Maar een abnormale oranje urinekleur komt mogelijk ook voor bij onder andere leverproblemen of bij (de behandeling van) kanker. De arts moet grondig onderzoek verrichten wanneer meer plasproblemen, urineafwijkingen en/of bijkomende symptomen optreden, en zet hierop dan de gepaste behandeling in.

• Aandoeningen en oranje kleur van de urine
• Omgevingsfactoren en oranje urinekleur
• Symptomen van oranje urine
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling is afhankelijk van de oorzaken

Aandoeningen en oranje kleur van de urine

Kanker

Alvleesklierkanker (kanker van alvleesklier), blaaskanker, leverkanker en nierkanker gaan mogelijk vergezeld met oranje urine.

Leverproblemen

Soms wijst oranje urine op een leverprobleem zoals acute hepatitis, levercirrose of leverfalen.

Nierproblemen

Ook een nierziekte, nierstenen (vorming van kristallen met pijn in buik en rug) en een nierinfectie (nefritis) zorgt voor een oranje kleur van de urine.

Uitdroging

Oranje urine plassen komt vaak voor bij milde tot ernstige uitdroging (dehydratie). Wanneer iemand onvoldoende water drinkt, is de urine meer geconcentreerd waardoor een donkergele tot oranje tint mogelijk is.

Urineweginfecties

De urinekleur wijzigt mogelijk bij de aanwezigheid van een blaasinfectie of blaasontsteking (cystitis) of een prostaatontsteking (prostatitis).

Omgevingsfactoren en oranje urinekleur

Verder resulteren enkele omgevingsfactoren in een oranjeachtige verschijning van de urine.

Gebruik van laxeermiddelen

Sommige laxeermiddelen (geneesmiddelen bij obstipatie) bevatten senna. Dit is een kruid dat inzetbaar is voor het verlichten van obstipatie. Wanneer mensen zo’n laxeermiddel nemen, krijgt de urine een diepgele tot oranje verschijning.

Inspanning

Na een fysieke inspanning krijgt de urine vaak een donkerdere kleur, waardoor een oranje verschijning mogelijk is. Zware lichaamsbeweging draagt namelijk bij aan uitdroging en een verlies van vocht, waardoor meer geconcentreerde urine verschijnt die donkergeel of oranje van kleur is. De stofwisselingssnelheid neemt toe bij inspanning. Hierdoor moeten de nieren en urinewegen meer metabolische bijproducten filteren.

Medicatie
Chemotherapie
Chemotherapie zet de arts in bij de behandeling van diverse vormen van kanker. Dit beschadigt echter de nier- en blaasfunctie, waardoor mogelijk een oranjeachtige urinekleur ontstaat. Het is belangrijk dat de arts op de hoogte is van deze gewijzigde urinekleur.

Andere medicatie
Andere medicijnen zoals Warfarine (bloedverdunner) en Rifampine (antibioticum) veroorzaken eveneens oranje urine.

Ochtendurine

De ochtendurine is vaak oranje. Dit komt omdat de urine in de blaas blijft tijdens de nacht. De urine is dan meer geconcentreerd. De urinekleur varieert wel gedurende de dag, afhankelijk van de hoeveelheid vocht die de persoon gebruikt. Ochtendurine die donker gekleurd is (donkere urine) is vrij normaal en wijst niet altijd op een medisch probleem. Wanneer de urine echter duidelijk bruin is (bruine urine), wijst dit soms op bloed in de urine (hematurie) en dit is dan weer een teken van een meer ernstig probleem.

Vitaminen en supplementen

Healthline meldt op zijn website dat bepaalde vitamine B en hoge doses vitamine C eveneens leiden tot een oranje kleur van de urine.

Voeding

Het eten van sinaasappels, rode vruchten en rode en oranje groenten zoals zwarte bessen, rabarber, bieten en wortelen, doet de urinekleur eveneens wijzigen naar oranje. Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan bètacaroteen.

Symptomen van oranje urine

Urine en plassen

Wanneer mensen oranje urine plassen, verschijnen soms nog andere urineafwijkingen en plasklachten zoals:

• bloed in de urine (hematurie) of donker roze urine
• frequent plassen (pollakisurie)
• pijn bij het plassen / branderig gevoel bij het plassen (dysurie)
• plasaandrang (urinaire urgentie)
• stinkende urine
• troebele urine
• weinig urineproductie (oligurie)

Andere symptomen

Ook andere, algemene klachten gaan mogelijk gepaard met oranje urine zoals:

• dorst
• een jeukende huid
• een kleigekleurde ontlasting
• een verlies van eetlust
• geelzucht
• kneuzingen
• koorts
• koude rillingen
• misselijkheid
• onbedoeld gewichtsverlies

Alarmtekens

Hoge koorts, aanhoudend braken en ernstige buikpijn of pijn in de onderrug (lage rugpijn), urineretentie (blaas niet of onvolledig kunnen ledigen) zijn symptomen die in combinatie met oranje urine wijzen op een ernstige aandoening. Hiervoor is onmiddellijk medische hulp nodig.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de patiënt vragen met betrekking tot eventuele wijzigingen van de urine en het plaspatroon. Daarnaast bevraagt hij de patiënt inzake het eventuele medicatiegebruik en de supplementen die de patiënt neemt. De voedingsgewoonten neemt de arts ook door met de patiënt. Afhankelijk van de aanwezige symptomen, zijn soms nog verdere onderzoeken nodig zoals een urineonderzoek, een bloedonderzoek, een MRI-scan, een CT-scan, en een biopsie van de nieren of lever.

Behandeling is afhankelijk van de oorzaken

De behandeling voor een oranje kleur van de urine is afhankelijk van wat hiervan de oorzaak is. Wanneer voedingsmiddelen die verantwoordelijk zijn voor de gewijzigde urinekleur, is een medische behandeling niet nodig. Indien de persoon zich verveeld voelt met de situatie, dan mag hij voedingsmiddelen consumeren met minder bètacaroteen. Een infectie die een oranje urinekleur veroorzaakt, behoeft medicatie. Wanneer de medicatie effectief is, krijgt de urine weer een normale gele kleur.