Handkrampen: Oorzaken en behandeling van krampen in hand

Krampen in de hand zijn een vervelend tijdelijk of chronisch probleem voor heel wat patiënten. Deze handkrampen komen voor bij spierspasmen, waarbij de spieren oncontroleerbaar of onwillekeurig samentrekken. Hierdoor is het voor de spieren onmogelijk om zich te ontspannen. Deze soms ondraaglijke krampen zijn het gevolg van verschillende mogelijke aandoeningen of medische problemen. In veel gevallen zijn de handkrampen goed te behandelen met huismiddeltjes, maar bij intense spierpijn en blijvende of verergerde krampen, is het verstandig om een arts te raadplegen voor een correcte diagnose en snelle behandeling.

• Oorzaken van spierkrampen
• Oorzaken handkrampen
• Carpaal tunnel syndroom
• Diabetische stijve hand syndroom
• Elektrolytenstoornissen
• Hyperventilatie
• Nieraandoening
• Reumatoïde artritis
• Schrijverskamp
• Slechte bloedcirculatie
• Uitdroging
• Huismiddeltjes
• Preventie
• Prognose van samentrekking van spieren in hand

Oorzaken van spierkrampen

Spierkrampen (spierspasmen) zijn de oorzaak van de kramp in de hand. Normaal gezien is spiercontractie het gevolg van normale lichaamsprocessen, waarbij de hersenen, het ruggenmerg en de spieren met elkaar communiceren. Bovendien zijn bepaalde chemicaliën en eiwitten betrokken bij de normale spiercontractie. Soms is echter een abnormale onderbreking aanwezig in dit proces van spiercontractie, waardoor spierspasmen en krampen optreden. Vaak verdwijnt deze pijn vanzelf binnen enkele minuten.

Oorzaken handkrampen

Carpaal tunnel syndroom

Bij het carpaal tunnel syndroom ontstaat druk op de zenuw die van de onderarm naar de handpalm loopt. Deze druk resulteert uit een verdikking of zwelling van pezen die geïrriteerd raken. Patiënten met het carpaal tunnel syndroom ervaren meestal de volgende symptomen in combinatie met handkrampen:

• een brandend of tintelend gevoel en zwakte in de handpalm en vingers
• een verminderde grijpkracht
• een verslechtering van de symptomen bij het ontwaken
• een zwellend gevoel

Diabetische stijve hand syndroom

Bij patiënten met diabetes type 1 en type 2 ontstaat sneller het diabetische stijve hand syndroom. Deze complicatie van diabetes mellitus (suikerziekte) is in medische termen gekend als ‘cheiroarthropathie'. De aandoening resulteert in een beperkt bewegingsbereik van de vinger doordat de handen langzaam verstijven en verdikken. Volgende tekenen komen mogelijk voor bij patiënten met het diabetische stijve hand syndroom:

• een verminderde handfunctie
• verdikte, strakke en stijve huid op de handrug (stijve handen)
• verzwakte handgewrichten
• vingerstijfheid en onvermogen om vingers bij elkaar te brengen

Door de bloedsuikerspiegel goed te reguleren, voorkomen patiënten de verstijving van de handen.

Elektrolytenstoornissen

Elektrolyten zijn stoffen in het lichaam die nodig zijn om normale lichaamsfuncties te behouden. Elektrolyten zijn met andere woorden verantwoordelijk voor de zenuw- en spieractiviteit, de hydratatie, de bloed-pH, de bloeddruk en het weefselherstel. Wanneer een wijziging in de elektrolytenbalans plaatsvindt, werken de spieren niet meer correct, hetgeen dan soms resulteert in spiercontracties en handkrampen. Calcium, natrium en kalium zijn bijvoorbeeld vereist voor een goede spierfunctie. Ook magnesium is nodig voor het behoud van sterke botten en het doen ontspannen van de spieren. Wanneer in deze elektrolyten een wijziging plaatsvindt, ervaart de patiënt pijnlijke handkrampen als gevolg van spierspasmen. In een aantal gevallen is de elektrolytenstoornis eveneens levensbedreigend. In volgende situaties komen elektrolytenstoornissen voor:

• congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• een nierziekte
• ernstige uitdroging
• extreme hitte
• kankerbehandelingen
• langdurig braken door boulimie (oncontroleerbare eetbuien en compenserend gedrag), een zwangerschap of andere oorzaken
• pH-onevenwichtigheden
• specifieke medicijnen voor de bloeddruk of vochtretentie (het vasthouden van vocht)

Voor het behandelen van de elektrolytenonevenwichtigheden, kijkt de arts naar de oorzaak en de ernst van de aandoening e zet hij een individueel behandelplan op.

Hyperventilatie

Door te snel te ademen (hyperventilatie) daalt het koolstofdioxidegehalte in het bloed, wat bij een aantal patiënten krampen in de hand als gevolg heeft.

Nieraandoening

Wanneer de nieren onvoldoende afval uit het lichaam kunnen verwijderen of wanneer de vochtbalans in het lichaam verstoord is, is mogelijk sprake van een nierprobleem. Door stoornissen in de vocht- en elektrolytenbalans, bloeddoorstromingsproblemen of zenuwschade ontstaan krampen in de hand.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een vorm van artritis (gewrichtsontsteking) waarbij het lichaam om onbekende redenen de gezonde cellen aanvalt en pijn veroorzaakt in de aangetaste gewrichten en andere delen van het lichaam. Wanneer de ziekte de handgewrichten aantast, kampt de patiënt met gewrichtspijn, stijve gewrichten en gewrichtszwelling aan de hand. Algemene symptomen komen ook voor, zoals koorts, zwakte, vermoeidheid en gewichtsverlies. De behandeling voor reumatoïde artritis bestaat uit medicijnen die gekend zijn als disease-modifying antirheumatic drugs (DMARD's: medicijnen tegen reuma die het ziekteverloop beïnvloeden). Andere inzetbare medicijnen zijn biologische responsmodificatoren (biologische geneesmiddelen). Bovendien zijn bepaalde activiteiten nuttig voor patiënten met reumatoïde artritis, zoals zwemmen, wandelen en fietsen. Fysiotherapie, stretching en oefeningen zijn andere behandelingen voor het bevorderen van de handflexibiliteit en handkracht.

Schrijverskamp

Andere benamingen voor schrijverskramp zijn ‘overbelastingsblessure’ en de Engelse term ‘writer’s cramp’. Specifieke of algemene bewegingen van de spieren die worden gebruikt bij fijne motoriek, zijn hierbij aangetast. Volgende activiteiten vergroten de kans op het krijgen van een schrijverskramp die gepaard gaat met handkrampen:

• de elleboog omhoog brengen
• de pols overmatig buigen
• de vinger(s) strekken
• een muziekinstrument bespelen
• een overmatige grip op voorwerpen gebruiken, zoals een pen, gereedschap, een schop, gereedschap of een smartphone
• schrijven of typen gedurende een lange periode

Slechte bloedcirculatie

Bij een slechte bloedsomloop krijgt het lichaam onvoldoende bloed. Door een goede bloedcirculatie is het namelijk mogelijk om bloed, voedingsstoffen en zuurstof goed te vervoeren door het lichaam. Bij een aantal patiënten doen de symptomen van een slechte bloedsomloop zich voor aan de handen, de armen en de benen. Pijn, tintelingen, een doof gevoel en stekende of kloppende pijn zijn andere klachten van een slechte bloedcirculatie. Dankzij enkele tips verbetert een slechte bloedsomloop .

Uitdroging

Uitdroging ontstaat snel bij overmatige inspanning of bij overmatige blootstelling aan hitte. Koorts, hoofdpijn, koude rillingen, een droge huid, een slechte adem en verlangen naar zoet voedsel zijn enkele uitdrogingsverschijnselen. Dit leidt mogelijk tot krampen in de hand. Het is belangrijk om inspanningen te leveren bij lagere temperaturen alsook om voldoende te blijven drinken.

Huismiddeltjes

Dankzij diverse eenvoudige tips behandelt de patiënt de handkrampen:

• bepaalde vitaminen en supplementen nemen (dit hangt wel af van de oorzaak en de medische geschiedenis van een patiënt)
• de spieren masseren of wrijven
• elke activiteit stoppen die handkrampen veroorzaakt
• meer vocht innemen
• spieren uitrekken
• thee drinken: kamillethee en groene thee
• warmte of koude toepassen

Preventie

Enkele manieren om handkrampen te voorkomen zijn onder meer:

• het juiste handgereedschap gebruiken om te voorkomen dat mensen te veel kracht uitoefenen
• oefeningen met een lage impact uitoefenen, zoals fietsen, zwemmen of wandelen
• spierversterkende oefeningen uitoefenen
• uitdroging vermijden
• voldoende uitrekken

Prognose van samentrekking van spieren in hand

In de meeste gevallen zijn handkrampen niet ernstig of levensbedreigend.

Lees verder

• Beenkrampen: Oorzaken en tips bij pijnlijke krampen in been
• Spierkrampen & spierspasmen: Oorzaken, soorten & behandeling
• Stijve vingers/handen: Oorzaken van stramme vinger/hand
• Handartrose: Gewrichtsaandoening met pijn en stijfheid
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand