Kuitkrampen: oorzaken en behandeling van kramp in de kuiten

Kuitkrampen duidt op spierkrampen in de kuiten. Normaal gesproken doet kuitkramp zich voor aan één kant. Kuitkrampen is een vorm van beenkramp. Het gaat hierbij om plotselinge pijn in de kuitspieren veroorzaakt door een onvrijwillige samentrekking van de spieren. De meeste krampen in de benen komen voor in de kuitspieren. Kuitkrampen kunnen van enkele seconden tot 10 minuten duren. Tijdens een episode van kuitkrampen worden de aangedane spieren strak en pijnlijk en de voeten en tenen stijf. Nadat de krampen voorbij zijn, kun je enkele uren pijn en gevoeligheid in de kuiten ervaren. Soms duurt deze stijfheid en pijn zelf langer dan één dag.

• Wat zijn kuitkrampen?
• Symptomen
• Oorzaken en uitlokkende factoren
• Uitlokkende factoren
• Leefstijl
• Zwangerschap
• Medische oorzaken
• Medicijngebruik
• Huisarts raadplegen
• Alarmsymptomen
• Behandeling van kramp in de kuiten
• Prognose

Wat zijn kuitkrampen?

Kuitkrampen zijn pijnlijke spiercontracties in de kuiten en ze treden vaak 's nachts op. De spierkrampen kunnen ondraaglijk zijn. Je schrikt er vaak wakker van. De krampen duren een aantal seconden tot minuten. In sommige gevallen kunnen deze krampen worden voorkomen.

Symptomen

Je spieren krampen als ze onwillekeurig samentrekken. Dit voelt meestal als een pijnlijke en hard knoop in je kuit. De symptomen van kuitkrampen zijn:

• heftige pijn
• de spier trekt geheel of gedeeltelijk samen
• de kramp is vaak zichtbaar als een zwelling
• de kuitkramp is voelbaar als een verharding van de spier
• het treedt vaak 's nachts op
• er is vaak sprake van napijn

Oorzaken en uitlokkende factoren

Uitlokkende factoren

Er zijn verschillende factoren die kunnen leiden tot krampen in de benen. Maar het is ook belangrijk om op te merken dat er vaak helemaal geen verklaring is voor kuitkrampen in de benen. De oorzaak van kuitkrampen is anno 2023 niet precies bekend. Het heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met zenuwen die extra gevoelig en actief zijn, wat leidt tot snelle samentrekkingen van de spieren. Uitlokkende factoren zijn:

• in zijligging de voeten strekken
• in liggende houding je voeten afzetten tegen het voetenuiteinde van het bed
• braken/diarree
• voorafgaande lichamelijke inspanning
• zwangerschap
• medicijngebruik

Leefstijl

Er zijn bepaalde activiteiten die je vatbaarder maken voor kuitkrampen, zoals:

• recreatief hardlopen
• krachttraining van de benen
• sporten waarbij je veel moet rennen, zoals voetbal of basketbal

Mogelijk dat spiervermoeidheid de belangrijkste trigger is van kuitkrampen De risico's zijn nog groter wanneer deze spieren vermoeid zijn bij warm weer of wanneer je niet voldoende drinkt en wat uitgedroogd bent. Je kunt kuitkrampen als gevolg van lichamelijke inspanning voorkomen door veel water te drinken en het rustig aan te doen. Vermijd te sporten als je moe bent.

Zwangerschap

Zwangerschap kan ook het risico op beenkrampen vergroten. In de zwangerschap krijgt een vrouw vaak vanaf het tweede trimester last van kuitkrampen en dan vooral 's nachts.

Medische oorzaken

Bepaalde medische aandoeningen kunnen ervoor zorgen dat je vaker last krijgt van kuitkrampen:

• ziekte van Addison (een ziekte van de bijnierschors)
• alcoholisme
• nierfalen
• problemen met de schildklier
• Ziekte van Parkinson
• diabetes type 2
• sarcoïdose (een aandoening waarbij ontstekingen ontstaan in verschillende delen van je lichaam zoals je huid, organen en gewrichten)
• levercirrose
• vaatziekten

Medicijngebruik

Bepaalde medicijnen vergroten het risico op kuitkrampen, zoals:

• anticonceptiepillen
• diuretica of plaspillen (bij hoge bloeddruk en hartfalen)
• naproxen
• albuterol, een medicijn tegen astma
• statines (medicijnen die het cholesterol verlagen)

Huisarts raadplegen

Als je af en toe last hebt van kuitkrampen, dan is er niet meteen een man overboord en is een medische diagnose niet vereist. Een bezoek aan je huisarts is alleen nodig als je vaak last krijgt van kuitkrampen of als ze zo pijnlijk zijn dat ze je slaap verstoren en je de volgende dag niet normaal kunt functioneren vanwege slaapgebrek. Je moet ook naar je huisarts gaan als de spieren in je benen dunner of zwakker worden.

Alarmsymptomen

Er zijn twee situaties waarbij kuitkrampen een teken kunnen zijn van een ernstiger onderliggende gezondheidstoestand:

• De krampen duren langer dan 10 minuten en verbeteren niet.
• Krampen ontwikkelen zich nadat je in contact bent gekomen met stoffen die giftig of infectieus kunnen zijn, bijvoorbeeld als je een snede hebt die is verontreinigd met aarde, wat soms een bacteriële infectie kan veroorzaken, zoals tetanus, of nadat je bent blootgesteld aan elementen zoals kwik of lood.

Behandeling van kramp in de kuiten

Als je een kramp hebt, masseer dan je kuit en rek deze voorzichtig uit. Buig je voet om te proberen de spier te strekken, of loop op je hielen rond als de pijn niet ondraaglijk is. Een warm bad kan ook worden toegepast. Andere maatregelen zijn:

• voldoende vochtinname
• slapen met de voet in dorsiflexie (rugwaartse buiging van de voeten) en het hoog leggen van de benen
• strekoefeningen van de kuit voor het slapen gaan
• kininemedicatie (300 mg hydrokinine) voor de nacht voor maximaal voor 2 tot 4 weken (Niet voor zwangere vrouwen)
• zwangeren kunnen magnesium, calcium en natrium gebruiken

Prognose

Over het algemeen zullen de effecten van een (nachtelijke) kuitkramp in een aantal minuten verdwijnen. Maar als je last hebt van aanhoudende krampen, is het zinvol je huisarts te raadplegen. Als je krampen een symptoom zijn van een aandoening, kan het aanpakken van dat onderliggende probleem verlichting bieden. Ook kan het helpen om andere medicijnen te gebruiken; overleg dit met de huisarts. Leefstijlmaatregelen kunnen ook helpen om kuitkrampen te voorkomen.

Lees verder

• Kramp in kuit tijdens slapen: oorzaken kuitkrampen 's nachts
• Nachtelijke spierkramp (NS): oorzaken en behandeling
• Pijn in kuit: symptomen en oorzaken van een pijnlijke kuit
• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Pijn in onderbeen: zeurende of stekende pijn aan onderbeen