Granulomateuze cheilitis: Chronische zwelling van lippen

Granulomateuze cheilitis: Chronische zwelling van lippen Granulomateuze cheilitis is een cosmetisch verontrustende aandoening met onbekende oorzaak waarbij de patiënt een aanhoudende, zwelling van één of beide lippen ervaart. Soms komen ook andere zwellingen voor, bijvoorbeeld aan de wang of kaak. Daarnaast treden ook andere klachten op bij de gezwollen lippen. De chronische lipzwelling behandelt de arts met (een combinatie) van therapieën. De arts Melkersson beschreef deze zeldzame aandoening voor het eerst in de medische literatuur in 1928.

Synoniemen

Granulomateuze cheilitis kennen artsen ook nog onder deze termen:

Epidemiologie

Granumomateuze cheilitis is een zeldzame aandoening met een geschatte incidentie van 0,08% in de algemene bevolking. De meeste patiënten krijgen tekenen tussen twintigjarige en veertigjarige leeftijd, maar ook kinderen en volwassenen krijgen mogelijk te maken met de chronische lipzwelling.

Oorzaken van granulomateuze cheilitis

De exacte oorzaak van granulomateuze cheilitis is onbekend anno oktober 2020. Bij de aandoening treedt een granulomateuze ontsteking op.

Risicofactoren van gezwollen lip(pen)

Volgende factoren dragen vermoedelijk bij aan de totstandkoming van de aandoening, al veroorzaken ze niet steeds de zwelling van de lippen:
  • contactallergie (vooral door kobalt, kwik en goud)
  • een allergie voor bepaalde medicijnen
  • een genetische aanleg
  • een infectie bijvoorbeeld door Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium paratuberculosis, Saccharomyces cerevisiae en Borrelia burgdorferi
  • een voedselallergie (vooral voor kaneel en benzoaat)

Symptomen: Zwelling van lippen

Beginstadium

De aandoening tast één lip of beide lippen aan. De patiënt heeft in het beginstadium een plotselinge zachte tot stevige gezwollen maar meestal pijnloze bovenlip of onderlip en soms ook één of beide wangen. De zwelling van de lip is dan nog intermitterend (verschijnt met tussenpozen). Deze aanvallen die enkele uren tot dagen duren, gaan gepaard met koorts, gezwollen regionale lymfeklieren, milde hoofdpijn of problemen met het gezichtsvermogen.

Gevorderd stadium

Naarmate de aandoening vordert, krijgt de patiënt vaker aanvallen van gezwollen lippen en zijn ook vaker beide lippen aangetast. Daarnaast duren de episodes van de lipzwelling ook langer. Tijdens de aanvallen ontwikkelen zich pijnlijke barstjes en/of kloofjes. Daarnaast zijn de lippen roodbruin van kleur en gaan ze schilferen.

Andere zwellingen

Soms ervaart de patiënt een zwelling van het voorhoofd, een zwelling van de oogleden of een zwelling van de hoofdhuid. In zeldzame gevallen komt granulomateuze cheilitis tot uiting in combinatie met een verlamming van de gelaatszenuwen (aangezichtsverlamming) en/of een gekloofde tong (fissuurtong, lingua plicata). Dit zijn kenmerken van het Melkersson-Rosenthal-syndroom. Een smaakstoornis (verminderde smaak) en een verminderde speekselproductie treden op bij een patiënt met de tongafwijking.

Diagnose en onderzoeken

Een biopsie van de aangetaste lipweefsel is in de meeste gevallen nodig. In de vroege stadia geeft een biopsie echter niet altijd doorslaggevende resultaten. Het is belangrijk om andere geassocieerde aandoeningen uit te sluiten zoals:

Medicijnen zijn inzetbaar / Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen zijn inzetbaar / Bron: Stevepb, Pixabay

Behandeling van lipzwelling

De arts wil het uiterlijk en comfort van de patiënt verbeteren, al is een behandeling niet voor elke patiënt noodzakelijk. Een definitieve behandeling bestaat niet voor de aandoening omdat het ziektemechanisme anno oktober 2020 nog steeds slecht begrepen is. De patiënt krijgt het advies om mogelijke allergenen (uitlokkende factoren) te voorkomen bijvoorbeeld bepaalde voedingsmiddelen of stoffen die zich in medicijnen bevinden. Het is eveneens belangrijk om eventuele onderliggende aandoeningen effectief te behandelen.

Volgende (combinatie van) therapieën verminderen de klachten:
  • andere systemische behandelingen zoals methotrexaat, tacrolimus, clofazimine, dapson, ketotifen en anti-TNF-agentia
  • een chirurgische verwijdering van overtollig weefsel
  • niet-steroïde anti-inflammatoire middelen (NSAID's) (vrij verkrijgbare pijnstillers)
  • ontstekingsremmende antibiotica zoals minocycline, erytromycine en metronidazol
  • radiotherapie
  • topische (op de huid aangebrachte), intralesionale (in het letsel aangebrachte) en systemische corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers)

Prognose van chronische lipzwelling

Een spontane remissie is mogelijk maar dit gebeurt zelden. De zwelling van de lippen is namelijk meestal chronisch.

Complicaties van aandoening

Patiënten met granulomateuze cheilitis hebben een grotere kans op het ontwikkelen van de ziekte van Crohn.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Cheilitis glandularis: Ontsteking en zwelling van onderlipCheilitis glandularis: Ontsteking en zwelling van onderlipCheilitis glandularis is een zeldzame ontstekingsziekte van het slijmvlies van de onderlip. Deze lipaandoening komt om o…
Chronische granulomateuze ziekte: Infecties aan organenChronische granulomateuze ziekte: Infecties aan organenChronische granulomateuze ziekte (CGD) is een erfelijke aandoening waarbij bepaalde cellen van het immuunsysteem niet go…
Actinische cheilose: symptomen, oorzaak en behandelingActinische cheilose: symptomen, oorzaak en behandelingActinische cheilose, ook wel aangeduid met de termen actinische cheilitis, cheilitis actinica of cheilitis solaris, duid…
Hoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippenHoekige cheilitis: Irritatie aan mondhoeken van lippenHoekige cheilitis is een vorm van een lipontsteking waarbij in de mondhoeken (waar de lippen elkaar tegenkomen) pijn en…

Pijn in de schildklier: oorzaken van pijnlijke schildklierPijn in de schildklier: oorzaken van pijnlijke schildklierVerschillende schildklieraandoeningen worden geassocieerd met pijn in de schildklier. De schildklier is een vlindervormi…
Café-au-lait-vlekken: Koffie-met-melk-vlekken op huidCafé-au-lait-vlekken: Koffie-met-melk-vlekken op huidCafé-au-lait is de Franse term voor ‘koffie met melk’. Café-au-lait-vlekken zijn lichtbruine tot donkerbruine vlekken di…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Marisa Sias, Pixabay
  • Geraadpleegd op 13 maart 2018:
  • Cheilitis Granulomatosa (Miescher Melkersson Rosenthal Syndrome), https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470396/
  • Cheilitis Granulomatosa: A Case Report with Review of Literature, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3667309/
  • Cheilitis Granulomatosa: A Review, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4022933/
  • Clinical Presentation, https://emedicine.medscape.com/article/1075333-clinical-presentation#showall
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Differential Diagnoses, https://emedicine.medscape.com/article/1075333-differential-diagnoses#showall
  • Granulomatous cheilitis, https://www.dermcoll.edu.au/atoz/granulomatous-cheilitis/
  • Granulomatous cheilitis, https://www.dermnetnz.org/topics/granulomatous-cheilitis/
  • MELKERSSON-ROSENTHAL SYNDROOM (Cheilitis granulomatosa) , https://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/mtxt/MelkerssonRosenthal.htm
  • Overview, https://emedicine.medscape.com/article/1075333-overview#showall
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.