Melkallergie: Allergie voor melk en zuivelproducten

Bij een melkallergie (ook bekend als koemelkallergie) reageert het immuunsysteem abnormaal op melk of melkproducten. Mensen met een melkallergie kunnen binnen enkele minuten tot uren na inname symptomen ervaren zoals waterige ogen, huiduitslag en diarree. In ernstige gevallen kunnen symptomen escaleren tot ademhalingsproblemen en bewustzijnsverlies. De enige effectieve behandeling is het strikt vermijden van melk en melkderivaten, die vaak in vele producten verborgen zijn, zoals koekjes en ingeblikt vlees. Hoewel de meeste mensen geleidelijk verbeteren, kunnen ernstige gevallen in zeldzame gevallen fataal zijn.

• Terminologie
• Epidemiologie van melkallergie
• Oorzaken van melkallergie
• Risicofactoren
• Symptomen
• Allergische reacties
• Anafylaxie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Medische behandeling
• Voeding
• Alternatieven
• Preventie: Vermijden van melk en zuivelproducten
• Producten en ingrediënten met melk
• Let op bij ‘melkvrije producten’
• Complicaties
• Langetermijnbeheer van melkallergie
• Levensstijl en dieetveranderingen
• Ondersteuning en educatie

Terminologie

Lactose-intolerantie
Lactose-intolerantie ontstaat wanneer iemand onvoldoende lactase-enzymen heeft om lactose, de suiker in melk, af te breken. Dit enzym is essentieel voor een goede vertering van melkproducten.

Melkallergie
Bij een melkallergie gaat het immuunsysteem antilichamen genaamd immunoglobuline E (IgE) gebruiken om melk-eiwitten als schadelijk te beschouwen en te bestrijden. Dit leidt tot een allergische reactie in het lichaam.

Melkintolerantie
Melkallergie verschilt van melkintolerantie. Bij melkintolerantie kunnen symptomen optreden bij het consumeren van grote hoeveelheden melk, maar dit is minder ernstig en levensbedreigend dan een melkallergie. Melkallergie kan ernstige, soms fatale, reacties veroorzaken.

Epidemiologie van melkallergie

Ongeveer 2-3% van de kinderen jonger dan drie jaar heeft een melkallergie. Tegen de leeftijd van zestien heeft 80% van deze kinderen de allergie vaak overwonnen, hoewel melkallergie ook bij volwassenen voorkomt.

Oorzaken van melkallergie

De meeste melkallergieën worden veroorzaakt door allergie voor koeienmelk, maar melk van andere zoogdieren zoals schapen, geiten en buffels kan ook allergische reacties veroorzaken. Het immuunsysteem van mensen met een melkallergie beschouwt eiwitten in melk als gevaarlijk, wat leidt tot de productie van IgE-antilichamen en allergische symptomen door de vrijlating van histamine en andere chemicaliën.

De twee belangrijkste eiwitten in koemelk die allergische reacties kunnen veroorzaken zijn caseïne (aanwezig in het vaste deel van melk) en wei (aanwezig in het vloeibare deel). Een persoon kan allergisch zijn voor een van deze eiwitten, of voor beide.

Risicofactoren

Volgens de Mayo Clinic zijn er vier belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van een melkallergie:

• Andere allergieën: Kinderen met andere allergieën hebben een verhoogd risico op melkallergie.
• Eczeem: Eczeem vergroot de kans op voedselallergieën.
• Familiegeschiedenis: Het risico op voedselallergieën, zoals melkallergie, is hoger wanneer één of beide ouders allergieën hebben, zoals hooikoorts, eczeem of astma.
• Leeftijd: Melkallergie komt het vaakst voor bij jonge kinderen.

Symptomen

Allergische reacties

Symptomen van een melkallergie kunnen binnen enkele minuten tot uren na consumptie optreden en variëren in ernst. De symptomen kunnen omvatten:

• Algemeen: loopneus, rillingen, waterige ogen
• Huid: Eczeem, jeukende uitslag (vaak rond de mond), galbulten, netelroos, vochtophoping zoals een opgezet gezicht of opgezette ogen
• Longen: Hoesten, niezen, astma, longontsteking, piepende ademhaling, wheezing (piepend geluid bij de uitademing door vernauwing van de luchtwegen)
• Maag en darmen: Stinkende ontlasting, bloedingen, braken, buikkrampen, diarree, losse ontlasting (mogelijk met bloed), kolieken (baby’s)

Anafylaxie

In ernstige gevallen kan een melkallergie leiden tot anafylaxie, een acute en levensbedreigende reactie. Symptomen zijn onder andere gezwollen keel, ademhalingsproblemen, cyanose (blauwzucht), blozen, ernstige jeuk, aanhoudende maag-darmproblemen, hartritmestoornissen, bewustzijnsverlies, en shock (met een gevaarlijke daling van de bloeddruk).

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek kan helpen bij het diagnosticeren van een melkallergie door het identificeren van IgE-antilichamen in het bloed. Daarnaast kan een huidtest worden uitgevoerd waarbij eiwitten uit melk onder de huid worden geïnjecteerd. Een allergische reactie resulteert in een zichtbare bult. Deze test wordt meestal uitgevoerd door een allergoloog, hoewel het niet altijd betrouwbaar is voor het vaststellen van een melkallergie.

Behandeling

Medische behandeling

Orale immunotherapie kan nuttig zijn voor sommige mensen met een melkallergie. Het is ook cruciaal om altijd een adrenalinepen bij zich te dragen voor het geval van een ernstige allergische reactie. Bij een ernstige reactie is onmiddellijke medische hulp noodzakelijk.

Voeding

Personen met een melkallergie dienen voedingsadviezen te volgen van een arts of voedingsdeskundige. Het vermijden van melk en melkproducten is essentieel. Baby's met een melkallergie wordt aangeraden borstvoeding te geven voor ten minste vier tot zes maanden, hoewel verrijkte sojazaadvoeding ook wordt aanbevolen.

Alternatieven

Alternatieven voor melkproducten zijn onder andere sojamelk, rijstmelk, kokosmelk en amandelmelk. Kies bij voorkeur voor ongezoete versies. Aangezien melk veel calcium, eiwitten, vitamine D en vitamine B12 bevat, kunnen andere voedingsmiddelen nodig zijn om vitaminetekorten te voorkomen. Groenten zoals broccoli en spinazie, evenals sojaproducten, zijn goede bronnen van deze voedingsstoffen. Een voedingsdeskundige kan helpen bij het opstellen van een gezond en evenwichtig dieet.

Preventie: Vermijden van melk en zuivelproducten

Mensen met een melkallergie moeten melk en zuivel in alle vormen strikt vermijden. Dit omvat boter, wei, melk, yoghurt en kaas.

Producten en ingrediënten met melk

De volgende veelvoorkomende producten en ingrediënten bevatten melk. Deze lijst is niet uitputtend en het is belangrijk om altijd de etiketten te controleren op melkderivaten:

• aardappelpuree
• au gratin gerechten
• boter, botervet, boterolie, boterzuur
• cakemix
• caseïnaten (in alle vormen)
• caseïne
• caseïnehydrolysaat
• chocolade
• diacetyl
• donuts
• gebakken producten - brood, koekjes, crackers, taarten
• gecremeerde voedingsmiddelen
• gemalen melk
• ghee
• granen
• hydrolysaten
• ijsjes
• kaas en kaassaus
• karnemelk
• kauwgom
• koffie creamers
• kunstboter of kaasgeur
• kwark
• lactalbumine
• lactalbuminefosfaat
• lactoferrin
• lactoferrine
• lactoglobuline
• lactose
• lactulose
• leb
• margarine
• melk (in alle vormen zoals gecondenseerd, afgeleid, droog, verdampt, koemelk en melk van andere dieren, laag vet, gemalen, melkvet, vetvrij, poeder, eiwit, mager, vaste stoffen, geheel, karnemelk)
• melkeiwit hydrolysaat
• nougat (soms aanwezig in snoep)
• pudding
• rennet caseïne
• room, inclusief zure room
• saladedressings
• sorbet
• vla
• vlees - ingeblikt en verwerkt vlees
• wei (in alle vormen)
• witte sauzen
• wrongel
• yoghurt
• zure room

Deze ingrediënten kunnen ook aanwezig zijn in minder voor de hand liggende producten zoals chocolade, gebakken goederen, snoepjes en producten met kunstmatige botersmaak. Ook ingeblikte tonijn (sommige merken bevatten caseïne), schelpdieren (soms gedompeld in melk om de visgeuren te verminderen) en verwerkte vleesproducten kunnen melkderivaten bevatten.

Let op bij ‘melkvrije producten’

Producten die als ‘melkvrij’ worden aangeduid, kunnen toch melkderivaten bevatten, wat problematisch kan zijn voor mensen met een melkallergie. Melkderivaten zijn stoffen die afkomstig zijn van melk, zoals wei of caseïne. Deze ‘melkvrije’ producten kunnen geschikt zijn voor mensen met lactose-intolerantie, maar niet voor degenen met een melkallergie. Het is daarom cruciaal om de etiketten grondig te lezen en op zoek te gaan naar verborgen melkcomponenten.

Complicaties

Sommige mensen met een melkallergie kunnen ernstige reacties ervaren, zoals anafylaxie, een acute en potentieel levensbedreigende allergische reactie. Onmiddellijke medische hulp is in dergelijke gevallen noodzakelijk. Daarnaast hebben kinderen met een melkallergie een verhoogd risico op andere allergieën, zoals pinda's, soja, eieren, en soms zelfs rundvlees. Het is belangrijk om deze risico's te monitoren en te bespreken met een arts.

Langetermijnbeheer van melkallergie

Voor mensen met een melkallergie is het cruciaal om levenslange voorzichtigheid te betrachten. Dit betekent niet alleen het vermijden van melk en melkproducten, maar ook het leren herkennen van verborgen melkcomponenten in bewerkte voedingsmiddelen. Het kan nuttig zijn om regelmatig een allergoloog te raadplegen voor updates en advies over het beheer van de allergie.

Levensstijl en dieetveranderingen

Een melkallergie kan een aanzienlijke impact hebben op het dieet en de levensstijl. Het is belangrijk om te leren over alternatieven voor melk en melkproducten, zoals plantaardige melksoorten en calciumrijke voedingsmiddelen. Het bijhouden van een voedingsdagboek kan helpen bij het identificeren van veilige voedingsmiddelen en het vermijden van mogelijke allergenen.

Ondersteuning en educatie

Steun van familie, vrienden en medische professionals kan cruciaal zijn voor het beheren van een melkallergie. Educatie over allergieën en het volgen van de laatste richtlijnen kan helpen bij het minimaliseren van risico's en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Lees verder

• Voedselallergie en voedselintolerantie: Symptomen
• Ei-allergie: Behandeling van allergische reactie op kippenei