Allergieën: Wat is een allergie?

Allergieën hebben vele verschillende symptomen, van rode ogen of een jeukerige huid tot hoesten en piepend ademhalen, hevige misselijkheid of plotseling in elkaar zakken. Deze symptomen worden echter allemaal veroorzaakt door hetzelfde basisproces, de allergische reactie. Welke symptomen optreden, is afhankelijk van waar in het lichaam de allergische reactie optreedt en hoe ernstig ze is.

De allergische reactie

Een allergische reactie wordt uitgevoerd door het immuunsysteem van het lichaam. Normaalgesproken beschermt het immuunsysteem het lichaam tegen ziektekiemen en andere schadelijke stoffen. Maar in het geval van een allergie vecht het immuunsysteem tegen een stof die eigenlijk ongevaarlijk is. De stof die de allergische reactie teweegbrengt, noemen we het allergeen.

Allergenen zetten het immuunsysteem aan tot het maken van stoffen die de allergenen ‘bestrijden’. Deze noemen we antistoffen.

In het lichaam hechten de antistoffen zich aan de allergenen ]om ze te beschadigen, alsof het ziektekiemen zijn. De antistoffen zitten ook op de oppervlakken van sommige andere lichaamscellen, die we mestcellen noemen. Deze zitten bijna overal in het lichaam, maar zijn vooral talrijk in de buurt van bloedvaten, in de huid en in de bekleding van de luchtwegen, longen, maag en darmen. Wanneer allergenen zich aan mestcellen hechten, barsten de cellen open en geven ze een stof af die we histamine noemen . Elke mestcel geeft ongeveer 1.000 minuscule deeltjes histamine af.

Histamine vergroot de bloedtoevoer naar het gebied en trekt cellen en vloeistoffen aan die ziektekiemen bestrijden. Dit maakt deel uit van de normale reactie van het lichaam op ziekte of verwonding. De effecten zijn zichtbaar als een ontsteking - roodheid, pijn en zwelling als gevolg van vochtophoping. Maar bij een allergie zijn er geen ziektekiemen die een gevaar vormen. De productie van antistoffen tegen allergenen, de afgifte van histamine door mestcellen en de ontsteking en andere effecten van histamine noemen we samen de allergische reactie.

Sensitisatie

Om verschillende redenen hebben sommige mensen meer kans om een allergie te krijgen dan andere. Maar de allergische reactie treedt niet op wanneer iemand voor het eerst met het allergeen in contact komt. Na deze eerste blootstelling ‘leert’ het immuunsysteem van die persoon het allergeen herkennen. Dit kan verscheidene dagen of weken duren en noemen we sensitisatie. Na deze periode treedt de allergische reactie elke keer op wanneer de persoon met het allergeen in contact komt.

Soorten allergieën

Allergieën worden veroorzaakt door blootstelling aan allergenen - en er zijn duizenden mogelijke allergenen. Sommige mensen zijn allergisch voor één of twee soorten, terwijl anderen allergisch zijn voor vele verschillende typen. De lijst omvat natuurlijke stoffen zoals stuifmeel, schilfertjes van de huid, haren of veren van dieren, minuscule schimmelsporen en poederachtige uitwerpselen van zeer kleine beestjes die we huisstofmijten noemen. Vele moderne kunstmatige producten en stoffen kunnen een allergie of een allergieachtige reactie veroorzaken. Deze zijn te vinden in verfstoffen, kleren, cosmetica, afwasmiddelen, voedingsmiddelen, voedseladditieven, industriële schoonmaakmiddelen, zepen en waspoeder, bepaalde medicijnen en metaalproducten. De lijst wordt elk jaar langer.

In contact met het lichaam

Allergenen komen op vele verschillende manieren met het lichaam in aanraking. Sommige treffen een uitwendig deel, zoals de huid of ogen, of worden via de neus, keel en longen ingeademd. Andere worden opgegeten en bereiken de maag en het spijsverteringsstelsel, of worden in de vorm van medicijnen in het lichaam ingespoten. De manier waarop het allergeen met het lichaam in contact komt, heeft invloed op de symptomen. Bij hooikoorts (seizoensgebonden rhinitis) komen bijvoorbeeld zwevende stuifmeelkorrels uit de lucht terecht op het gevoelige oogoppervlak, en na inademing op de vochtige bekleding van de neus en keel. Dus in deze delen is de allergische reactie het sterkst. Allergische reacties vinden meestal plaats in slijmvliezen. Dit zijn dunne, vochtige, kwetsbare lagen die de buitenkant of binnenkant van vele lichaamsdelen vormen - de neus, keel, luchtwegen, longen, maag en darmen.

Een angstaanjagende maaltijd

Neil Drummond, 18 jaar, woont in Londen. Neil ontdekte dat hij een voedselallergie had toen hij acht was, tijdens een vakantie met zijn ouders in Zuid-Frankrijk. Op een avond bestelden ze in een restaurant bouillabaisse, een soort soep van zeedieren. Neil probeerde een paar slokjes van de bouillabaisse, maar hij vond het niet lekker. Binnen enkele minuten kreeg hij jeukerige rode vlekken op zijn huid en zwollen zijn nek en kin op. Hij voelde zich al snel weer beter, maar zijn ouders dachten dat hij misschien allergisch was voor zeedieren, dus aten ze dit de rest van de vakantie niet meer. Thuis ging Neil naar de dokter en uit de testen bleek dat hij allergisch was voor schelpdieren.