Barotitis: Ooraandoening door snelle drukverandering in oor

Tijdens het reizen met het vliegtuig, het duiken, of bij een snelle klim of afdaling tijdens een autorit, kan barotitis ontstaan. Dit is een ooraandoening waarbij plotse veranderingen in de luchtdruk problemen veroorzaken met de buis van Eustachius in het oor. Barotitis komt voor bij ongeveer één op de vier baby’s of jonge kinderen die te maken krijgen met deze snelle drukveranderingen, al komt dit ook voor bij volwassenen. Oorpijn en tijdelijk gehoorverlies zijn enkele symptomen van de aandoening. Enkele eenvoudige tips kunnen deze vervelende en pijnlijke problemen verhelpen of voorkomen.

• Synoniemen barotitis
• Oorzaken: Door snelle drukveranderingen in het oor
• Risicofactoren ooraandoening
• Symptomen: Oorpijn en tijdelijk gehoorverlies
• Diagnose en onderzoeken
• Tips bij het reizen
• Prognose barotrauma
• Complicaties
• Preventie van barotitis

Synoniemen barotitis

Barotitis is ook bekend als 'barotrauma' en de medische term 'aerotitis (media)'.

Oorzaken: Door snelle drukveranderingen in het oor

Bij een barotrauma ontstaat een vervorming van het trommelvlies als gevolg van een verschil in luchtdruk tussen de buitenwereld en het middenoor. Normaal blijft de druk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk door lucht die het middenoor in- en uitstroomt via de buis van Eustachius. De buis van Eustachius is echter smal, waardoor dit niet lukt bij een snelle stijging of daling.

Risicofactoren ooraandoening

Reizen met het vliegtuig, een snelle klim of afdaling tijdens een autorit, of duiken zijn voorbeelden waarbij plotse drukveranderingen in het oor ontstaan. Barotitis van het middenoor is ook de meest voorkomende bijwerking van hyperbare zuurstoftherapie, een behandelingstechniek voor vele aandoeningen en infecties zoals onder andere CO-vergiftiging, een duikongeval, slecht genezende wonden of een botinfectie. Baby’s en kleine kinderen zijn erg gevoelig voor barotitis omdat bij hen de buis van Eustachius extra nauw is. Patiënten met een verstopte neus lijden bovendien sneller aan een barotrauma.

Symptomen: Oorpijn en tijdelijk gehoorverlies

Milde symptomen

De patiënt kan last hebben van milde tot soms ernstige oorpijn en een verstopt gevoel in het oor. Daarnaast kan hij last hebben van verstopte oren, oorsuizen (tinnitus aurium) en tijdelijk gehoorverlies / plotselinge doofheid. Ook aangezichtspijn van tandheelkundige oorsprong is mogelijk bij een gewijzigde luchtdruk.

Ernstige symptomen

In sommige gevallen is het verstandig om professionele medische hulp in te schakelen. Deze ernstige symptomen kunnen wijzen op een gescheurd trommelvlies of een scheur in de ingang van het slakkenhuis:

• aanhoudend gehoorverlies of plotselinge doofheid
• aanhoudende symptomen (langer dan drie tot vijf uur nadat de normale luchtdruk weer op peil is)
• braken
• duizeligheid
• een afscheiding of vocht uit het oor (otorree)
• een drukkend gevoel in het hoofd
• erg veel oorpijn

Diagnose en onderzoeken

Normaal gesproken is barotitis mild en is een huisartsbezoek niet nodig. In geval van ernstige of aanhoudende symptomen onderzoekt de arts het aangetaste oor via otoscopie (inwendig kijkonderzoek van het oor). Hij bepaalt dan of er vocht zich achter het trommelvlies bevindt of dat er schade aan is. Het gehoor kan getest worden met een stemvorktest. Vermoedt de arts dat de patiënt lijdt aan een andere ooraandoening, dan verwijst hij de patiënt door naar een KNO-arts die dan op zijn beurt een uitgebreid gehooronderzoek en een drukmeting in het oor uitvoert.

Tips bij het reizen

Zelf druk aanpassen in het oor

De druk in de oren aanpassen is mogelijk op enkele manieren. Wanneer de patiënt reist met het vliegtuig, neemt hij best een kauwgom in de mond waarop hij kauwt, maar zuigen op een snoepje is ook mogelijk. Meermaals gapen of slikken met de mond open zorgt voor de aanpassing van de druk binnen het oor. Verder werken de oren weer normaal door het toepassen van een speciale techniek, die de patiënt meermaals uitvoert tijdens het opstijgen en landen. Hiervoor knijpt hij beide neusgaten stevig dicht met duim en wijsvinger. Ademen gebeurt met de mond. Vervolgens sluit de patiënt de mond, houdt hij de neus goed dicht en blaast hij zachtjes door de neus totdat de oren openspringen. Het is wel belangrijk dat het blazen door de neus zachtjes gebeurt, want te hard blazen kan leiden tot een gescheurd trommelvlies.

Aandoeningen en medicijnen voor en tijdens het vliegen
Is de patiënt verkouden, of lijdt hij aan een middenoorontsteking (otitis media) of sinusitis, dan is reizen met het vliegtuig niet aanbevolen. Is dit echter toch nodig, dan is het aangewezen om vooraf medicijnen te nemen. Duiken is met deze aandoeningen geen goed idee.

Decongestiva
Decongestiva zijn medicijnen die de zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen. Deze geneesmiddelen zijn verkrijgbaar in diverse vormen, met name in druppelvorm, sprayvorm en tabletvorm. Bij een verkoudheid, middenoorontsteking of sinusitis mag de patiënt één uur voor aanvang van de vliegreis deze medicatie innemen en vervolgens mogelijk nogmaals innemen (afhankelijk van het gebruikte medicijn). Weet de patiënt op voorhand al dat hij last gaat krijgen van barotitis, dan mag hij eveneens een decongestivum nemen.

Antihistaminica
Heeft de patiënt last van hooikoorts, dan mag hij voor en/of tijdens het reizen (afhankelijk van het gebruikte medicijn) een niet-sedatief antihistaminicum nemen, omdat de patiënt wakker moet zijn tijdens de landing. Antihistaminica zijn geneesmiddelen tegen een allergie die bij het reizen helpen tegen een verstopte neus of loopneus.

Baby’s

Baby’s krijgen bij het opstijgen of landen in een vliegtuig het beste borst- of flesvoeding. Zij kunnen geen snoepje of kauwgom in de mond nemen, maar zuigen op een fopspeen is voor hen wel nuttig. Daarnaast hebben baby’s tijdens het vliegen veel vocht (drinken) nodig.

Prognose barotrauma

De symptomen van barotitis verdwijnen bij de meeste patiënten drie tot vijf uur nadat de luchtdruk zich gestabiliseerd heeft. Heeft de patiënt na het landen nog last van oorpijn, dan mag hij paracetamol of een andere pijnstiller op basis van paracetamol nemen. De patiënt duikt of vliegt beter niet gedurende de eerste tien dagen na het barotrauma.

Complicaties

Hoewel barotitis meestal mild is en vanzelf overgaat, kunnen er complicaties optreden, vooral bij ernstige gevallen of als de aandoening niet goed wordt behandeld. Mogelijke complicaties zijn:

• Chronisch gehoorverlies: In zeldzame gevallen kan het gehoorverlies blijvend zijn.
• Trommelvliesperforatie: Dit kan leiden tot blijvende schade en vereist soms chirurgische interventie.
• Ontsteking van het middenoor (otitis media): Barotitis kan het risico op middenoorontsteking verhogen.
• Verstoorde balans: Door de drukverandering kunnen sommige mensen last krijgen van duizeligheid of evenwichtsproblemen.

Preventie van barotitis

Om barotitis te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Vermijd snelle drukveranderingen: Als je verkouden bent of een sinusinfectie hebt, vermijd dan vliegen of duiken.
• Gebruik decongestiva: Neem voor het vliegen een decongestivum om de buis van Eustachius open te houden.
• Hydratatie: Zorg ervoor dat je voldoende drinkt om de slijmvliezen vochtig te houden.
• Oefeningen: Doe regelmatig slik- en gapoefeningen tijdens het opstijgen en landen van het vliegtuig.
• Gebruik van oordopjes: Speciaal ontworpen oordopjes kunnen helpen om de druk geleidelijk aan te passen en barotitis te voorkomen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel mensen de frequentie en ernst van barotitis aanzienlijk verminderen of zelfs voorkomen.

Lees verder

• Duiken en snorkelen: Ziekten en problemen met gezondheid
• Oorbloeding: Bloeding uit het oor met bloederige afscheiding
• Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam
• Otorree: Oorafscheiding door probleem met oor of hersenen
• Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)