Gewrichtsziekten: NSAID-medicijnen en hun werking

Gewrichtsziekten, zoals reumatoïde artritis en artrose, kunnen veel klachten geven. De ene dag erger dan de andere dag en ook de klachten onderling kunnen erg verschillen. Gelukkig zijn er medicijnen verkrijgbaar om de klachten van gewrichtsziekten te verminderen of te verzachten. Er zijn medicijnen die vrij verkrijgbaar zijn, dit zijn dan de wat mildere varianten. Maar er zijn, als dat echt nodig is, ook zwaardere medicijnen verkrijgbaar op doktersrecept. Het is heel belangrijk dat deze medicijnen volgens het voorschrift ingenomen moeten worden. Een medicijn gebruiken bij gewrichtsklachten kan een positief effect hebben op de kwaliteit van leven, maar er moet ook rekening gehouden worden met mogelijke vervelende en ernstige bijwerkingen. NSAID's worden nog altijd het meest gebruikt, omdat ze doelgericht zijn. Ze remmen de ontsteking, werken pijnstillend en zijn koortsverlagend. Dit zijn medicijnen zonder toegevoegde corticosteroïden.

Inhoud

• Medicijnen bij gewrichtsziekten
• NSAID’S (zonder corticosteroïden)
• De werking van NSAID’s
• Bijwerkingen van NSAID's

Medicijnen bij gewrichtsziekten

Er zijn verschillende medicijnen te verkrijgen voor verschillende klachten en vormen van gewrichtsziekten. Niet iedereen heeft baat bij dezelfde medicijnen. De ene gewrichtsziekte is anders dan een andere gewrichtsziekte. Er zijn medicijnen om pijnklachten weg te nemen, maar ook medicijnen die de schade aan de gewrichten beperken. Maar er zijn ook medicijnen die alleen gebruikt worden bij bepaalde vormen. Zo is er dus een verscheidenheid aan medicijnen. Paracetamol is een zeer doelgerichte pijnstiller die door veel mensen met gewrichtsklachten gebruikt wordt. Bij reumatoïde artritis (RA) is pijnstilling niet voldoende. Bij deze aandoening is het bestrijden en verminderen van de ontsteking ook heel belangrijk, om verdere schade aan de gewrichten te beperken.

Verschillende medicijnen

De medicijnen die vaak door artsen worden voorgeschreven kunnen verdeeld worden in vier categorieën. Een paar van deze medicijn zijn verkrijgbaar zonder voorgeschreven recept, maar de meeste zijn toch echt alleen op recept verkrijgbaar. Het is ook aan te raden om niet zelf een medicijn uit te kiezen, maar altijd via uw huisarts. Dat is toch de meeste veiligste keuze. De vier categorieën zijn:

• NSAID; nonsteroïdal anti-inflammatory drugs (niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen)
• DMARD; disease-modifying antirheumatic drugs (traag werkende ontstekingsbestrijdende anti-reumatische medicijnen
• Corticosteroïden; hormoonstof die onderdrukt lichamelijk klachten bij ontstekingen en infecties
• Immunosuppresiva; remmen de werking van het afweersysteem, wat soms wenselijk is bij bepaalde ontstekingsreacties van het lichaam

NSAID’S (zonder corticosteroïden)

Dit zijn medicijnen die ontstekingsremmend werken, maar waar geen cortisol aan toegevoegd is. Cortison is een natuurlijke stof uit het menselijk hormoon. In de lever wordt deze stof omgezet in cortisol (bijnierschorshormoon). Deze stof kan ook nagemaakt worden (synthetische stof), maar na langdurig gebruik kunnen er ernstige bijwerkingen ontstaan. Daarom zijn er ook medicijnen te verkrijgen zonder toegevoegde cortison (corticosteroïden). Er zijn ontzettend veel soorten NSAID’s, verkrijgbaar, zoals de bekende aspirine en paracetamol, maar ook ibuprofen, diclofenac, meloxicam, ketoprofen en naproxen vallen onder NSAID's.

De werking van NSAID’s

De verschillende soorten NSAID’s hebben soms kleine verschillen, dit komt omdat sommige NSAID’s, zoals paracetamol, ook worden gebruikt bij alledaagse pijntjes, zoals hoofdpijn en buikpijn. Ze zijn dan laag gedoseerd en worden ook veel gebruikt bij pijnklachten bij artrose. Bij artrose is er geen sprake van een ontsteking, dus is deze werking is dan ook niet belangrijk. Maar deze is wel heel belangrijk bij reumatoïde artritis. Deze vermindert de ontsteking en remt zo verdere beschadiging van gewrichten, hierdoor wordt de pijn ook minder. Ondanks de kleine verschillen is de ontstekingsremmende werking praktisch hetzelfde. Ze remmen een bepaald eiwit die prostaglandinen aanmaakt. Dit zijn chemische stoffen die voorkomen in ons bloed en een zéér grote rol spelen bij een ontsteking in het lichaam. Maar elk mens en elke gewrichtsziekte is weer anders. Welke NSAID voor u geschikt is, hangt af van een aantal factoren, zoals leeftijd, gezondheidstoestand, hoe vaak u uw medicijnen nodig heeft en hoe u bijvoorbeeld op medicijnen reageert. Ook moet er worden gekeken of u andere medicijnen gebruikt, want sommige medicijnen kunnen niet samengaan met elkaar. NSAID’s zijn op recept verkrijgbaar, maar ook zonder recept. Maar bij langdurig gebruik kunnen er bijwerking ontstaan, ook bij laag gedoseerde NSAID’s, zoals paracetamol.

Vrij verkrijgbaar (zoals ibuprofen en paracetamol)

De vrij verkrijgbare NSAID’s zijn onder andere: paracetamol, aspirine (merknaam), acetylsalicylzuur (stofnaam), ibuprofen, ketoprofen en naproxen. Lang geleden was aspirine (acetylsalicylzuur of acetosal) het meest gebruikte middel van de wereld, voordat de paracetamol kwam. Rond 1940 werd de pijnstillende en koortsverlagende werking van de paracetamol ontdekt, en sindsdien gebruiken de meeste mensen dit middel om hun pijnklachten te verminderen. De vormen van NSAID’s die vrij verkrijgbaar zijn bestaan uit drie varianten: gewone tabletten, gecoate tabletten en maagsapresistente tabletten. De gewone tabletten worden met water ingenomen of opgelost in water. Deze stoffen komen vrij in de maag. Niet iedereen kan deze tabletten gebruiken, omdat de kans op maagklachten erg groot is. Daarom zijn er gecoate tabletten gekomen. Deze tabletten zijn dan ingepakt in een omhulsel, die pas uiteenvalt in de darmen. De kans op een geïrriteerde maag is hierdoor kleiner. Ditzelfde geld voor maagsapresistente tabletten, waar een laagje over de tablet heen zit. Dit laagje heeft effect op de invloed van maagzuur. Voor alledaagse pijnklachten, zoals hoofdpijn en bij artrose kunt u deze best gebruiken, mits laag gedoseerd. Maar als er sprake is van reumatoïde artritis, neem dan contact op met uw huisarts en ga niet zelf ‘dokteren’, dit om ernstige bijwerkingen te voorkomen en omdat er ook méér hoeveelheid nodig is om de ontstekingsverschijnselen te verlichten, dus u moet dan een andere dosering voorgeschreven krijgen.

Alleen op recept verkrijgbaar

De NSAID's die alleen verkrijgbaar zijn op recept, zijn vaak sterker gedoseerd of werken langer dan de vrij verkrijgbare NSAID's. Het voordeel van deze medicijnen is, dat ze vaak maar een keer per dag ingenomen hoeven te worden, ten opzichte van de vrij verkrijgbare medicijnen. Daar moeten men vaak drie maal daags een of twee tabletten worden ingenomen. Een keer per dag een medicijn innemen, zoals voorgeschreven, is vaak beter dan meerdere keren per dag. In het laatste geval, kan het soms vergeten worden, of men houdt zich niet aan de tijd. Terwijl het ontzettend belangrijk is, om deze medicijnen in te nemen, zoals de arts het voorgeschreven heeft. NSAID medicijnen die op recept verkrijgbaar zijn en die veel worden gebruikt bij reumatoïde artritis en artrose zijn:

• Diclofenac met gereguleerde afgifte; dat wil zeggen dat de werkzame stof op vaste tijden heel langzaam uit de tablet komt
• Diclofenac met misoprostol; dit is een ontstekingsremmende en koortsverlagende pijnstiller, maar omdat diclofenac de maag kan beschadigen is er misoprostol aan toegevoegd. Deze stof zorgt ervoor dat er minder zuur in de maag wordt aangemaakt en beschermt de maagwand.
• Flurbuprofen
• Nabumeton
• Naproxen
• Piroxicam
• Sulindac

Bijwerkingen van NSAID's

Over het algemeen genomen zijn er bijna geen bijwerkingen van laag gedoseerde NSAID's bij normaal gebruik. Mensen met een gewrichtsziekte, zoals reumatoïde artritis of artrose (versleten gewrichten) die NSAID-medicijnen gebruiken, zoals paracetamol of ibuprofen hebben praktisch geen last van bijwerkingen. Het kan wel mogelijk zijn dat er een aantal klachten ontstaan in het begin zoals, lichte hoofdpijn, een licht gevoel in het hoofd hebben of een gevoel van duizelig zijn of men voelt zich wat slaperig. Deze bijwerkingen zijn minimaal en zijn ook vaak binnen een of twee weken weg. Zijn ze na twee weken niet weg, neem dan even contact op met uw huisarts. NSAID's die hoger gedoseerd zijn, kunnen wel ernstige bijwerkingen hebben.

Ernstige bijwerkingen

NSAID's zorgen ervoor dat de aanmaak van prostaglandinen minder wordt, waardoor de ontsteking minder wordt. Maar prostaglandinen zorgen ook voor positieve effecten in het lichaam, zoals verwijding en vernauwing van bloedvaten, bloedstolling en beschermen ze de maag tegen maagzuur. Helaas heeft NSAID's ook invloed op deze positieve werking en hierdoor kunnen er ernstige bijwerking ontstaan, zoals:

• Irritatie van maag en darmen (maagzweren, maag-darmbloedingen)
• Functie van de nieren verminderd
• Vasthouden van vocht (vochtophoping, oedeem)
• Functioneren van het hart wordt minder (gevaarlijk, met name bij ouderen)

Oudere mensen en vrouwen kunnen meer last krijgen van nare bijwerkingen. Bespreek goed met uw arts als u al eens maagzweren heeft gehad of bloedingen in de maag of darmen of een minder goede functie van de nieren. Ook bij het gebruik van andere medicijnen die bloedverdunnend werken, is het handig om dit aan uw arts door te geven. Het kan zijn dat u andere medicijnen krijgt en geen NSAID-medicijnen. Voor vragen wat betreft het gebruik en eventuele bijwerkingen kunt u altijd contact opnemen met uw huisarts.

Lees verder

• Corticosteroïden en hun werking bij reumatoïde artritis (RA)
• Pijnbestrijding bij pijnlijke en stijve gewrichten
• Natuurlijke methoden bij pijnlijke en stijve gewrichten
• Verschillende vormen van gewrichtsziekten en aandoeningen
• Gewrichtsziekte: lichaamsbeweging en oefeningen gewrichten