Mycoplasma genitalium: Seksueel overdraagbare aandoening

Mycoplasma genitalium is een wereldwijd aanwezige seksueel overdraagbare aandoening. Vaak treedt de besmettelijke aandoening ongemerkt op. Mycoplasma genitalium diagnosticeert een arts vaak verkeerd omdat de symptomen vergelijkbaar zijn met deze van chlamydia, ook een seksueel overdraagbare aandoening. Plasproblemen, een afscheiding uit de vagina of penis en pijn bij de geslachtsgemeenschap zijn enkele kenmerken van de aandoening. Anno oktober 2020 is er een toenemende prevalentie van antibioticaresistentie van de bacteriële infectie waardoor wetenschappers waarschuwen voor een nieuwe ‘superbacterie’. De bacterie werd voor het eerst geïdentificeerd als een nieuwe soort Mycoplasma in 1983.

• Epidemiologie van bacteriële infectie
• Oorzaken en risicofactoren van Mycoplasma genitalium-infectie
• Symptomen
• Geen tekenen
• Mannen
• Vrouwen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Vaak resistent tegen antibiotica
• Complicaties van seksueel overdraagbare aandoening
• Preventie van besmettelijke aandoening

Epidemiologie van bacteriële infectie

Uit een Britse studie uit 2015 blijkt dat circa 1 procent van de seksueel actieve mensen tussen 16 en 44 jaar die minstens één seksuele partner hebben, de bacterie met zich meedragen. De prevalentie in Nederland bedraagt 4,5 procent. Een mycoplasma genitalium-infectie is verantwoordelijk voor meer seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) dan Neisseria gonorrhoeae en is de op één na meest voorkomende soa naast de Chlamydia trachomatis-infectie.

Oorzaken en risicofactoren van Mycoplasma genitalium-infectie

Mycoplasma genitalium is een kleine bacterie zonder celwand die behoort tot de Mollicutes. De bacterie leeft op de trilhaar-epitheelcellen van de urinewegen en geslachtsorganen bij de mens. De meeste patiënten lopen de ziekte op doordat een man geen condoom draagt waardoor de bacterie kan binnendringen in de slijmvliezen en lichaamsvloeistoffen. Heeft een persoon meerdere seksuele partners, dan verhoogt het risico op een besmetting met de bacterie. Patiënten met een Mycoplasma genitalium-infectie lijden soms ook aan een andere seksueel overdraagbare aandoening, bijvoorbeeld veroorzaakt door Chlamydia trachomatis. Verder is Mycoplasma genitalium een risicofactor voor een hiv-infectie. Homoseksuele mannen en patiënten die eerder behandeld zijn met azitromycine-antibiotica zijn tot slot vaker getroffen.

Symptomen

Geen tekenen

Een patiënt met Mycoplasma genitalium ervaart vaak geen symptomen van Mycoplasma genitalium. Hierdoor dragen veel patiënten de bacteriële infectie onbewust met zich mee. Treden er toch tekenen op, dan zijn deze vaak vergelijkbaar met deze van chlamydia en gonorroe.

Mannen

Mannen lijden aan uretritis (ontsteking van de plasbuis) waardoor de plasbuis geïrriteerd, ontstoken en gezwollen is. Deze ontsteking kenmerkt zich door een (waterige) penisafscheiding, een jeukende penis, teelbalpijn en een brandende, stekende pijn bij het plassen. Sommige mannen lijden door de bacteriële infectie aan epididymitis (een ontsteking van de bijbal), prostatitis (prostaatontsteking) balanitis en posthitis (voorhuidontsteking van penis met roodheid en pijn).

Vrouwen

Ook vrouwen lijden aan uretritis (plasbuisontsteking), maar ook een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke geslachtsorganen), cervicitis (baarmoederhalsontsteking), cystitis (blaasontsteking), salpingitis (eileiderontsteking met ernstige buikpijn) en endometritis (ontsteking van baarmoederslijmvlies) zijn mogelijk het gevolg van een Mycoplasma genitalium-infectie.

Vrouwen ervaren de volgende tekenen:

• abnormale vaginale bloedingen
• bekkenpijn in het gebied onder de navel
• een vaginale afscheiding
• een vaginale bloeding na de geslachtsgemeenschap
• ongemak aan het bekkengebied / lage buikpijn in de onderbuik
• pijn bij het plassen
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• vaginale jeuk

Vrouwelijke aandoeningen veroorzaakt door Mycoplasma genitalium verhogen het risico op onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid).

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Het is lastig om de bacterie op te sporen aangezien deze geen celwand heeft en dus niet kleurt op de gramkleuring. Een cultuur nemen van Mycoplasma genitalium duurt één à zes maanden omdat het organisme traag groeit. Daarom is het isoleren en cultiveren van de bacterie eveneens ongeschikt voor het stellen van een diagnose. Een bloedonderzoek is evenmin mogelijk om de bacterie op te sporen. Een urineonderzoek bij mannen en een vaginaal uitstrijkje (vaginale wisser) bij vrouwen bieden wel zekerheid over de aanwezigheid van de bacterie.

Differentiële diagnose
De bacteriën C. trachomatis, N. gonorrhoeae, Trichomonas vaginalis en het herpes simplex-virus veroorzaken een klinisch beeld dat doet denken aan een infectie veroorzaakt door Mycoplasma genitalium.

Behandeling: Vaak resistent tegen antibiotica

De behandeling van Mycoplasma genitalium gebeurt met antibiotica, meer bepaald ‘Macroliden’ zoals Azitromycine. Een kuur van ten minste vijf dagen is dan nodig. Wel neemt de resistentie tegen deze antibiotica toe (antibioticaresistentie). Daarom zet de arts soms Doxycycline of Moxifloxacine of eventueel Pristinamycinei in. Vaak behandelt de arts de aandoening wel met de foute antibiotica omdat de symptomen doen denken aan chlamydia of een andere seksueel overdraagbare aandoening. Hierdoor herstelt de patiënt echter niet en ontstaat een antimicrobiële resistentie tegen Mycoplasma genitalium. Door de toenemende resistentie tegen antibiotica verloopt de behandeling steeds moeilijker.

Complicaties van seksueel overdraagbare aandoening

Mycoplasma genitalium verhoogt vermoedelijk de kans op prostaatkanker, eierstokkanker en lymfomen (kanker van lymfocyten), al is er wel verder onderzoek vereist om dit te bevestigen (oktober 2020).

Preventie van besmettelijke aandoening

Mannen zouden steeds een condoom moeten dragen bij het beoefenen van geslachtsgemeenschap om de verdere verspreiding van de ziekte te verhinderen. Verder mogen patiënten tot zeven dagen na de behandeling geen geslachtsgemeenschap hebben om het risico op overdracht en een herinfectie te minimaliseren. Vanaf vier weken na het beëindigen van de behandeling, laat de arts de patiënt soms opnieuw testen om er zeker van te zijn dat de bacterie uitgeroeid is. Voorts is ook een test nodig bij de seksuele partner(s) van de patiënt omdat zij mogelijk ook kampen met de aandoening en hiervoor een behandeling nodig is.

Lees verder

• Uretritis: Ontsteking van urinebuis met pijn bij het plassen
• Seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen en vrouwen
• Posthitis: Voorhuidontsteking van penis met roodheid en pijn