Brandende benen: Oorzaken van brandend gevoel in been

Een brandend gevoel in de benen en voeten is een erg lastig en vermoeiend symptoom dat vaak het dagelijks leven verstoort, vooral wanneer dit tijdens de nacht optreedt. Diverse oorzaken zijn bekend voor het branderig gevoel in de benen, zoals onder andere suikerziekte, vitaminetekorten. Wanneer een patiënt brandende benen heeft, is meestal sprake van schade aan een sensorische zenuw. Vaak ontstaan ook andere symptomen naast de branderige sensaties zoals pijn, zwakte en warmte. De behandeling is sterk afhankelijk van de oorzaak van de brandende gevoelens aan het been of de benen, maar meestal verlichten medicijnen de klachten.

• Diabetes mellitus brandende gevoelens in benen
• Diep veneuze trombose en branderig gevoel in benen
• Elektrolytenstoornissen
• Ischias en brandend been
• Meralgia paresthetica en brandende pijn in been
• Multiple sclerose en branderige benen
• Perifere neuropathie en benen die branden
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Behandeling
• Rusteloze benen-syndroom
• Veneuze insufficiëntie en brandend gevoel in benen
• Vitaminetekorten en brandende benen
• Andere oorzaken van branderige sensaties in been of benen
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen

Diabetes mellitus brandende gevoelens in benen

Diabetes mellitus (suikerziekte) is een algemene term voor verschillende metabolische aandoeningen waarbij het vermogen van het lichaam aangetast is om suiker op de juiste manier te verwerken en gebruiken. Veel patiënten met suikerziekte lijden aan diabetische neuropathie, een complicatie van diabetes mellitus waarbij de zenuwen van het lichaam aangetast zijn. Meestal zijn de benen en voeten getroffen, maar sommige patiënten ervaren eveneens neuropathieën aan de armen. Patiënten die lijden aan diabetische neuropathie kampen met zenuwpijn, gevoelloosheid en een branderig gevoel. Een gezonde levensstijl, de bloedsuikerspiegel onder controle houden, en regelmatig de voeten laten verzorgen zijn enkele behandelingsmethoden en ook preventieve maatregelen voor diabetische neuropathie.

Diep veneuze trombose en branderig gevoel in benen

Een diep veneuze trombose (DVT) treedt op wanneer een bloedstolsel zich diep in de ader in het been vormt. Hoewel dit geen reden tot bezorgdheid is, ontstaan wel problemen wanneer het bloedstolsel afbreekt en naar het hart en de longen gaat, waardoor een longembolie (afsluiting van slagader in de longen) ontstaat. Inactiviteit on onbeweeglijkheid, roken, een trauma aan een ader, polycytemie (verhoogde hoeveelheid rode bloedcellen) en kanker zijn enkele mogelijke oorzaken van een diep veneuze trombose. Bekende symptomen van diep veneuze trombose omvatten een branderig gevoel, roodheid, warmte, gevoeligheid en zwelling. Het brandende gevoel begint langzaam in de loop van een paar uur.

Elektrolytenstoornissen

Een verstoorde elektrolytenbalans leidt soms tot branderige benen. Dit treedt op wanneer de balans van mineralen verstoord is (magnesium, natrium, kalium en calcium). Uitdroging, nieraandoeningen, diarree en het gebruik van bepaalde medicijnen zijn mogelijke risicofactoren van elektrolytenstoornissen.

Ischias en brandend been

Ischias vindt plaats wanneer er een overmatige hoeveelheid druk op de sciatische zenuw (heupzenuw) is. De sciatische zenuw is de belangrijkste zenuw die vertakt uit het ruggenmerg en doorloopt in de dijen, benen, enkels en voeten. Ischias kenmerkt zich door een schietende pijn die begint achteraan de billen en gaat langs de achterkant van de benen. Een patiënt kampt hierdoor met lage rugpijn, bilpijn, beenpijn en dijpijn. Andere bekende symptomen zijn onder meer een brandend of tintelend gevoel langs het been, zwakte, gevoelloosheid of moeite met het bewegen van het been of de voet en een constante pijn aan één kant van de bil.

Meralgia paresthetica en brandende pijn in been

Meralgia paresthetica is een aandoening waarbij zenuwcompressie (druk op zenuw) ontstaat op de zenuw die zorgt voor gevoelens van de huid op de dij. Brandende pijn op het buitenste dijbeen en tintelende of verdoofde gevoelens aan de buitenste dij zijn andere symptomen. De meeste patiënten zijn binnen vier à zes weken hersteld. Gewicht verliezen bij overgewicht, loszittende kledij dragen, fysiotherapie en medicatie zijn enkele mogelijke behandelingsvormen voor deze ziekte. Bij zeer ernstige pijn is een operatie nodig om de beknelde zenuw los te maken.

Multiple sclerose en branderige benen

Multiple sclerose is een auto-immuunaandoening waarbij schade aan het centrale zenuwstelsel tot stand komt (letsels in ruggenmerg en hersenen). Het immuunsysteem valt hierbij myeline (beschermende vetlaag die de zenuwvezels omhult en isoleert) in de hersenen aan. Wanneer myeline wordt aangevallen, gaat deze ontsteken. Dit resulteert in littekenweefsels en letsels in de hersenen, waardoor deze niet meer goed elektrische impulsen naar de rest van het lichaam kunnen sturen. Brandende pijn, gevoelloosheid, tintelingen, moeilijk lopen, spierzwakte, evenwichtsproblemen, vermoeidheid, duizeligheid en wazig zien zijn enkele van de vele symptomen van deze ziekte. Diverse medicijnen vertragen de progressie van de ziekte.

Perifere neuropathie en benen die branden

Oorzaken

Perifere neuropathie is een aandoening waarbij de perifere zenuwen zijn beschadigd. Perifere zenuwen sturen signalen (berichten) van de hersenen en het ruggenmerg naar de interne organen, evenals spieren en de huid in de benen, de voeten, de handen, de armen, de mond en het gezicht. Door perifere zenuwschade worden de zenuwen overactief en sturen ze pijnsignalen naar de hersenen, ook al is er geen fysieke schade (wonde, huidbeschadiging). De perifere zenuwen kunnen evenmin een pijnsignaal afgeven als er iets is dat meestal wel pijn veroorzaakt, bijvoorbeeld een blessure.

Risicofactoren

De aandoening is het gevolg van onder andere:

• alcoholisme (alcoholische neuropathie)
• chronisch nierfalen
• diabetes mellitus: Zowel diabetes mellitus type 1 als diabetes mellitus type 2 veroorzaken mogelijk perifere neuropathie. Een ongecontroleerde hoge bloedsuikerspiegel (hyperglykemie) leidt dan op termijn tot zenuwbeschadiging.
• diverse kankersoorten
• een vitamine B12-tekort en andere vitaminetekorten
• het Guillain-Barré-syndroom: Dit is een zeldzame auto-immuunaandoening, waarbij het immuunsysteem van het lichaam de zenuwen aanvalt. Het brandende gevoel in de benen is vaak ’s nachts erger.
• medicatiegebruik: Perifere neuropathie is vaak een bijwerking van bepaalde medicijnen, waaronder chemotherapie, metformine, amiodaron, isoniazide, hiv-medicijnen en Zoloft (Sertraline). Een overdosering van vitamine B6 leidt mogelijk ook tot perifere neuropathie.
• ontstekingen
• virale infecties. Gordelroos (herpes zoster) is een veelvoorkomende boosdoener voor perifere neuropathie en veroorzaakt dan een branderig gevoel in de onderbenen.
• zenuwbeschadiging: Een lichamelijk letsel aan de perifere zenuwen resulteert eveneens in brandende benen.
• ziekte van Lyme: De ziekte van Lyme, een bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet, leidt tot een brandend gevoel in de voeten en onderbenen.

Symptomen

Bekende tekenen zijn onder meer een branderig gevoel, gevoelloosheid, tintelingen of een prikkelend gevoel in de benen en voeten.

Behandeling

Diverse medicijnen (pijnstillers, anti-epileptica voor de behandeling van zenuwpijn, op de huid toegepaste crèmes, en lidocaïne pleisters) zijn beschikbaar voor het verlichten van perifere neuropathie. Ligt suikerziekte aan de basis van de perifere neuropathie en de branderige gevoelens in de benen, dan is het belangrijk de bloedsuikerspiegel goed onder controle te houden. Voldoende vitaminen innemen of eventueel vitaminesupplementen nemen is goed voor het behandelen van vitaminetekorten. Wanneer medicijnen leiden tot de zenuwaandoening, dan schrijft de arts mogelijk andere medicatie voor. Helpen deze middelen niet, dan zet de arts een andere behandeling in zoals transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS), fysiotherapie en een plasmaferese (verwijdering en vervanging van plasma in het bloed).

Rusteloze benen-syndroom

Brandende benen zijn soms het resultaat van het rusteloze benen-syndroom. De patiënt heeft hierbij de onweerstaanbare drang om de benen te bewegen, vooral 's nachts. Dit gaat gepaard met ongemakkelijke brandende, tintelende en/of jeukende sensaties in de benen en soms ook de armen, het gezicht of de borst. Lage dopaminewaarden in de hersenen, een ijzertekort, diabetes mellitus, een zwangerschap, de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen), een te traag werkende schildklier en fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid) zijn enkele van de vele mogelijke risicofactoren voor het rusteloze benen-syndroom. Medicijnen, een beenmassage, een warm bad nemen, koele kompressen aanbrengen, regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren en afleiding zoeken (tv kijken, boeken lezen, rondlopen, de liefde bedrijven, …) zijn mogelijke behandelingen voor deze aandoening.

Veneuze insufficiëntie en brandend gevoel in benen

Bij veneuze insufficiëntie (veneuze reflux) krijgt het hart niet genoeg bloed doordat er problemen zijn met de beenaders. Het bloed gaat namelijk terug naar het been en lekt uiteindelijk in het beenweefsel. Hierdoor ontstaan warme, brandende sensaties. De patiënt ervaart eveneens met een verkleurde huid en jeukende huid. De behandeling bestaat uit (een combinatie van): compressiekousen, lichaamsbeweging, bloedverdunners, sclerotherapie (met littekenoplossing getroffen ader sluiten), endoveneuze thermische ablatie (probleemader met laser sluiten) en ligatie (aangetaste ader afknippen/wegsnijden).

Vitaminetekorten en brandende benen

Vitamine B12 is belangrijk voor een goede werking van het zenuwstelsel en de hersenen. Wanneer een patiënt lijdt aan een tekort aan vitamine B12, ervaart de patiënt volgende milde tot ernstige symptomen:

• diarree
• duizeligheid
• een tintelend of branderig gevoel en/of gevoelloosheid in de handen, de voeten en de benen.
• een verlies van eetlust
• mentale veranderingen zoals verwardheid, prikkelbaarheid, geheugenverlies, …)

Andere oorzaken van branderige sensaties in been of benen

Aandoeningen

Andere aandoeningen die mogelijk leiden tot brandende benen zijn:

• artritis (gewrichtsontsteking)
• atherosclerose (slagaderverkalking)
• chemische brandwonden
• claudicatio intermittens (etalagebenen: pijn in benen tijdens het wandelen)
• een beenletsel
• een beroerte / een TIA (miniberoerte: tijdelijke functie-uitval)
• een trombose
• het cauda equina-syndroom (aandoening met zenuwschade en lage rugpijn)
• ischemie (geremde bloedtoevoer aan organen of weefsels waardoor deze onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgen)
• reumatoïde artritis (chronische auto-immuunaandoening met ontsteking van gewrichten en organen)
• spinale stenose (vernauwing van wervelkanaal met rugpijn en zwakte)
• syndroom van Raynaud (wijzigingen in huidskleur met koude en pijn)
• systemische lupus erythematosus (auto-immuunziekte met symptomen aan de huid, de gewrichten en de inwendige organen)
• zonnebrand en andere brandwonden

Omgevingsfactoren

Ook andere omgevingsfactoren zijn bekend voor branderigheid in de benen zoals onder andere:

• bijwerkingen van geneesmiddelen, vooral chemotherapie voor de behandeling van kanker
• blootstelling aan extreme koude (zoals bevriezing)
• blootstelling aan een giftige stof
• een intensieve training

Geassocieerde symptomen

De tekenen doen zich voor aan één been of aan beide benen. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, zijn de brandende sensaties enkel in één specifiek gedeelte van het been (bijvoorbeeld boven de knie) aanwezig, of is het hele been getroffen. Soms zijn ook andere lichaamsdelen aangetast door branderige sensaties.

Diverse symptomen gaan mogelijk gepaard met de branderige gevoelens zoals:

• blaren
• blauwe plekken
• bloedingen
• botpijn
• een huidverkleuring
• een jeukende huid
• een verdoofd gevoel / gevoelloosheid in het been of de benen
• gevoelig/pijnlijk bij aanraking
• gewrichtspijn
• loopproblemen
• prikkelende gevoelens
• roodheid van de huid
• slaapproblemen
• spierzwakte
• tintelingen in het been of de benen
• verlamming van het been of de benen
• vreemde sensaties in het been of de benen
• warmte
• zenuwpijn
• zwakte
• zwelling
• zweren

Afhankelijk van de oorzaak treden mogelijk nog bijkomende symptomen op aan diverse lichaamsstructuren.

Alarmsymptomen

Hoofdpijn, bewustzijnsveranderingen en zwakte of gevoelloosheid aan één zijde van het lichaam in combinatie met een brandend gevoel aan de benen zijn alarmsymptomen. Deze tekenen wijzen soms op een beroerte dus het is belangrijk om meteen medische hulp in te schakelen.

Lees verder

• Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoel
• Brandende voeten: Oorzaken van branderige, hete voeten
• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen
• Complicaties diabetes mellitus: Been- en voetproblemen