Cherofobie: Angst om gelukkig te zijn (gelukfobie)

Cherofobie is een angststoornis waarbij een patiënt angstig is om vrolijkheid, geluk of plezier te beleven. De patiënt is namelijk bang voor een negatieve gebeurtenis die hierop zal volgen. Door de psychische stoornis is de kwaliteit van leven van de patiënt aangetast. Veel interne en externe factoren zijn geassocieerd met dit type angststoornis. Om weer gelukkig te durven zijn, is het belangrijk om een behandeling te zoeken. Dit is mogelijk met zelfzorgmaatregelen, maar bij ernstige of aanhoudende symptomen, is het nodig om via cognitieve gedragstherapie, hypnotherapie en/of eventueel medicatie weer te leren om geluk te ervaren. In de meeste gevallen is het mogelijk om dankzij de behandelingen na verloop van tijd weer een intens gelukzalig leven te leiden.

• Oorzaken van cherofobie
• Aangeleerde reactie
• Incident in het verleden
• Genen
• Overmatige stress
• Paniekaanvallen in het verleden
• Psychische problemen
• Symptomen van angststoornis
• Fysieke tekenen
• Mentale tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gelukfobie
• Zelfzorg bij psychische stoornis
• Professionele hulp voor angst voor geluk
• Prognose bij angst om geluk te ervaren
• Complicaties door angst om gelukkig te zijn

Oorzaken van cherofobie

Cherofobie is een specifieke fobie die al dan niet een duidelijke oorzaak heeft. Diverse factoren spelen een rol bij de totstandkoming van de psychische aandoening.

Aangeleerde reactie

Bezorgde en angstige ouders creëren soms onbewust een omgeving die cherofobie voor een kind in de hand werkt. Het is dan een aangeleerde reactie, waarbij een persoon uit de omgeving aanleert om niet gelukkig te zijn omdat dit 'pech' uitlokt.

Incident in het verleden

Wanneer de patiënt in het verleden (en dan vooral als kind) een situatie heeft meegemaakt waarbij hij erg blij of gelukkig was en dit gevolgd werd door een traumatische gebeurtenis zoals de dood van een naaste of dierbare, dan lijdt hij sneller aan cherofobie. Zowel fysieke als emotionele trauma’s na een gelukzalige ervaring lokken mogelijk de gelukfobie uit.

Genen

Genen spelen ook een belangrijke rol. Sommige patiënten zijn vatbaarder voor het krijgen van fobieën zoals de angst om gelukkig te zijn.

Overmatige stress

Wanneer een patiënt overmatige stress ervaart, leidt dit tot angst en depressie. Op lange termijn ervaart een patiënt soms extreme angst om gelukkig te zijn.

Paniekaanvallen in het verleden

Wanneer een patiënt eerder een paniekaanval gehad heeft omdat hij angstig was om geluk te ervaren, dan leert de geest van de patiënt om in een nieuwe, vreugdevolle situatie weer ongerustheid te creëren.

Psychische problemen

Een afkeer van positieve emoties gaat vaak gepaard met andere psychische stoornissen. Patiënten met een depressieve stoornis blijken bijvoorbeeld zowel negatieve als positieve emoties te vrezen en onderdrukken deze vaker dan gezonde mensen. Ook patiënten met schizofrenie (aandoening met o.a. waanideeën en hallucinaties) of een andere angststoornis lijden sneller aan dit type angststoornis.

Symptomen van angststoornis

De patiënt heeft een ‘afkeer’ van geluk. Patiënten met de ziekte geloven dat als ze gelukkig worden, ze iets negatiefs in hun leven zullen ervaren. Hierdoor is het voor de patiënt niet mogelijk om een volledig, waardevol leven te leiden. De fobie verstoort aanzienlijk het dagelijks leven. De angst voor het hebben van geluk of vreugde gaat in ernstige gevallen gepaard met fysieke en mentale symptomen.

Fysieke tekenen

Fysieke symptomen van de gelukfobie zijn:

• duizeligheid
• een droge mond (xerostomie)
• flauwvallen
• gevoelloosheid of een tintelend gevoel
• hartkloppingen (palpitaties) en een versnelde hartslag (tachycardie)
• klamme handpalmen (een klamme huid)
• kokhalzen
• kortademigheid
• misselijkheid of andere maag- en darmklachten
• niet in staat zijn om te ademen / gevoel van verstikking
• overmatig zweten
• pijn op de borst
• rillingen, bevingen
• warme of koude opvliegers

Mentale tekenen

Ook mentale tekenen treden op door de psychische aandoening:

• angst om de controle te verliezen of gek te worden
• gedachten over overlijden of sterven
• moeite om naast de angst met iets anders bezig zijn
• onzekerheid
• obsessieve gedachten.
• rusteloosheid
• sociale isolatie
• versuftheid
• zich losgekoppeld voelen van de realiteit

Diagnose en onderzoeken

Als de symptomen van fobieën langer dan zes maanden aanhouden, is het erg belangrijk om medische hulp in te roepen. Laboratoriumtesten bestaan niet voor het diagnosticeren van de angst voor geluk. De specialist doet navraag over de gedachten en neemt een grondige therapeutische, psychiatrische en sociale geschiedenis door van de patiënt.

Behandeling van gelukfobie

Het is belangrijk om de oorzaak van de fobie te kennen om de angst voor gelukfobie te overwinnen. Soms is er echter geen eenvoudige verklaring voor de angststoornis. Het vermijden van gelukkige situaties verergert de angst. Het is belangrijk om de angst onder ogen te zien, dus de patiënt moet leren om gelukkig te zijn. Zowel zelfhulp als professionele medische hulp is mogelijk bij cherofobie. De patiënt moet namelijk leren om om te gaan met angst en paniek wanneer hij geconfronteerd wordt met de gedachte om gelukkig te worden of zijn.

Zelfzorg bij psychische stoornis

Veel ontspanningstechnieken helpen controle te krijgen over angst: ademhalingstechnieken, meditatie en mindfulness zijn belangrijke zelfzorgmaatregelen voor het behandelen van de angststoornis. Online en offline ondersteuningsgroepen zijn eveneens nuttig. Praten of schrijven met lotgenoten geeft het gevoel dat de patiënt niet de enige is met de angststoornis. Daarnaast helpt lotgenotencontact om meer over zichzelf te weten te komen en informatie te krijgen over de angst. Ook zijn veel zelfhulpboeken beschikbaar die gebaseerd zijn op principes van cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie), wat een effectief bewezen behandeling is voor vele soorten fobieën.

Professionele hulp voor angst voor geluk

Voor sommige patiënten zijn de zelfzorgtechnieken onvoldoende effectief. Wanneer de symptomen aanhouden of ernstig zijn, is het belangrijk om een professionele zorgverstrekker op te zoeken. De huisarts geeft zo nodig een doorverwijzing naar een specialist die zich met fobieën bezighoudt.

Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een bewezen techniek om specifieke fobieën zoals cherofobie te overwinnen. Het heeft tot doel verbindingen tussen gedachten, gedrag en gevoelens te identificeren. De therapeut leert de patiënt vaardigheden aan om denkpatronen te beheren die de symptomen van de fobie veroorzaken. Het helpt om de patiënt eerst aan te leren dat hij mild geluk mag ervaren, zoals bijvoorbeeld blij zijn na het uitvoeren van een moeilijke taak of genieten van een zonnige dag, omdat hierdoor meestal geen rampspoed volgt en patiënten dit dan ook inzien. Deze vorm van blootstellingstherapie bouwt de patiënt onder begeleiding langzaam op.

Hypnotherapie
Een andere nuttige therapie voor angst voor ‘gelukfobie’ is hypnotherapie. De patiënt zoekt dan hulp bij een getrainde hypnotherapeut.

Medicatie
In extreme gevallen is het gebruik van geneesmiddelen (kalmeringsmiddelen, bètablokkers, benzodiazepinen of antidepressiva) aanbevolen om de angst of ernstige paniekaanvallen te beheersen.

Prognose bij angst om geluk te ervaren

Dankzij de behandeling(en) leert een patiënt om geluk weer toe te laten in zijn leven zonder hierover negatief te denken. Het is bijgevolg mogelijk om de symptomen om te keren dankzij de behandelingen. Dit neemt soms wel veel tijd in beslag.

Complicaties door angst om gelukkig te zijn

Bij patiënten met extreme cherofobie leidt de angst tot beperkingen in het dagelijks leven. De patiënt begint namelijk mogelijk bepaalde situaties, mensen of plaatsen te vermijden die normaal gesproken bij het dagelijks leven horen. Zo gaat een patiënt bijvoorbeeld niet naar een verjaardagsfeestje als hij in het verleden na een feestje te horen heeft gekregen dat zijn grootmoeder is overleden. Dit leidt sneller tot sociale isolatie en een depressie. Het is belangrijk dat patiënten hulp zoeken wanneer ze dit vermijdende gedrag vertonen en lijden aan andere lichamelijke en mentale symptomen door de psychische aandoening. Op deze manier leren ze weer een vreugdevol leven te ervaren zonder de angst om gelukkig te zijn.

Lees verder

• Angst & angstgevoelens: Soorten & symptomen angststoornissen
• Fobie: Soorten fobieën (intense en irrationele angst)
• Cognitieve gedragstherapie (CGT): Vorm van psychotherapie
• Specifieke fobieën: Angst voor een object of situatie