Trachyonychia: Nagelaandoening met ruwe nagels

Trachyonychia (geschuurde nagels) is een nagelaandoening waarbij de patiënt één of meer ruwe teen- of vingernagels heeft. De nagelaandoening bestaat in diverse vormen en klinische presentaties. Dit komt geïsoleerd tot stand, maar is soms ook een symptoom van een onderliggende huidziekte of een andere aandoening. De aandoening is moeilijk te behandelen, maar meestal verdwijnt de nagelafwijking spontaan of verdwijnen de nagelveranderingen wanneer de arts het onderliggende probleem behandeld heeft. Ondanks het feit dat trachyonychia een goedaardige nagelafwijking is, is de kwaliteit van leven vaak verminderd door het ontsierende uiterlijk.

• Terminologie van nagelaandoening
• Epidemiologie van trachyonychia
• Oorzaken van ruwe nagels
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen en soorten
• Opake trachyonychia (ondoorzichtige vorm)
• Opalescente trachyonychia (bijna doorschijnende vorm)
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose van nagelafwijking
• Complicaties van trachyonychia
• Preventie van trachyonychia
• Praktische omgangstips bij trachyonychia
• Behandeling van nagelaandoeningen
• Emotionele ondersteuning en zelfzorg

Terminologie van nagelaandoening

Wanneer de aandoening optreedt op alle twintig nagels van de vingers en tenen, is sprake van ‘twintig-nagel dystrofie’, ook bekend als ‘twenty nail dystrophy’ of ‘twenty nail syndrome’. Niet alle wetenschappers houden echter van deze term, omdat meerdere aandoeningen resulteren in dystrofie van alle nagels, en dit dus niet enkel het gevolg is van trachyonychia.

Epidemiologie van trachyonychia

De aandoening verschijnt het vaakst in de kindertijd en dan vooral bij jongens, maar de nagelafwijking treedt op bij patiënten van alle leeftijden.

Oorzaken van ruwe nagels

Aandoeningen

Niet altijd is een oorzaak bekend van trachyonychia. Wel ontstaat de nagelafwijking sneller bij een aantal onderliggende huidziekten en andere aandoeningen zoals:

• alopecia areata (haaruitval met ronde, kale plekken)
• alopecia universalis (totale haaruitval op hele lichaam)
• amyloïdose (opbouw van amyloïde in weefsels en organen)
• andere inflammatoire huidziekten (ontstekingsaandoeningen aan de huid)
• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• auto-immune hemolytische anemie (voortijdige afbraak van rode bloedcellen)
• congenitale cutane candidiasis (aangeboren schimmelinfectie aan de huid)
• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• erfelijke punctate palmoplantaire keratodermie
• evenwichtige translocatie 46, XX, t (6q13; 10p13)
• het Hay-Wells-syndroom (afwijkingen aan ogen, huid en gezicht)
• het syndroom van Down
• ichthyosis
• immunoglobuline A-deficiëntie
• immuuntrombocytopenische purpura
• incontinentia pigmenti (afwijkingen aan ogen en huid)
• judonagels
• knokkelpads (zwellingen van vingers)
• lichen planus (ziekte met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• pemphigus vulgaris (zweren en blaren aan huid en slijmvliezen)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• reflex-sympathetische dystrofie
• sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, longen, ogen en zenuwstelsel)
• vitiligo (huidaandoening met witte vlekken op de huid)
• ziekte van Darier (ziekte met symptomen aan huid, nagels en slijmvliezen)

Omgevingsfactoren

Sommige chemotherapeutische middelen en kinaseremmers veroorzaken soms ook trachyonychia. Verder spelen genetische factoren mogelijk wel een rol, daar de nagelafwijking ook gerapporteerd is in families.

Symptomen en soorten

Opake trachyonychia (ondoorzichtige vorm)

Eén nagel tot alle twintig nagels zijn mogelijk getroffen. De nagels zijn bij opake trachyonychia ondoorzichtig, dun, dof, breekbaar en longitudinaal geribbeld. Het uiterlijk is vaak te vergelijken met nagels die zijn ingewreven met schuurpapier. De nagelplaten zijn verdikt of verdund. De nagelriemen zijn meestal dikker en rafelig. Bij patiënten zonder onderliggende aandoening komt deze vorm het vaakst voor. Verder verschijnen soms gelijktijdig lepeltjesnagels (koilonychia) wanneer geen andere geassocieerde aandoeningen bekend zijn, en dan vooral in combinatie met opake trachyonychia.

Opalescente trachyonychia (bijna doorschijnende vorm)

De minder ernstige vorm, opalescente (doorschijnende) trachyonychia, kenmerkt zich door glanzende, bijna doorschijnende nagels met talrijke putjes. De doorschijnende vorm is vaker geassocieerd met alopecia areata dan de opake trachyonychia.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Meestal zijn meerdere nagels aangetast op het moment van presentatie aan een arts. Eerst doorloopt de arts de persoonlijke en familiale voorgeschiedenis van huidaandoeningen. Hij voert bovendien een zorgvuldig onderzoek van de huid, het slijmvlies en het haar uit om de geassocieerde aandoeningen te evalueren.

Diagnostisch onderzoek

De arts neemt wat nagelresten weg en laat dit histopathologisch onderzoeken, omdat de kenmerken van trachyonychia overlappen met onychymycose. Deze procedure is niet-invasief, heeft weinig tot geen risico voor de patiënt en onthult ook andere aanwijzingen voor de onderliggende diagnose. Histologische kenmerken van nagelpsoriasis zijn bijvoorbeeld mogelijk aanwezig. Bij patiënten met zeer ernstige, dubbelzinnige of hardnekkige nagelafwijkingen voert de arts wel een biopsie van de nagel uit, maar standaard doet hij dit niet.

Differentiële diagnose

De nagelafwijking doet soms denken aan de nagelpresentatie die optreedt bij volgende aandoeningen:

• amyloïdose (opbouw van amyloïde in weefsels en organen)
• een trauma aan de nagel(s)
• het gebruik van oplosmiddelen
• lichen planus
• onychomycose (schimmelnagel)
• slijtage

Behandeling

Uit een wetenschappelijk onderzoek uit september 2016 dat verscheen in ‘Skin Appendage Disord’ blijkt dat maar weinig grootschalige gecontroleerde onderzoeken gebeurd zijn bij patiënten met deze nagelaandoening. In dit onderzoek maken de auteurs melding van het feit dat wetenschappelijk bewezen behandelingen voor de nagelafwijking ontbreken.

Zelfzorg

Bij patiënten met opalescente trachyonychia opteert de patiënt mogelijk voor cosmetische nagels, waardoor de nagelveranderingen minder zichtbaar zijn.

Professionele medische behandeling

Patiënten die toch liever opteren voor een medische behandeling, zijn mogelijk (gedeeltelijk) geholpen met topische (op de huid aangebrachte) of orale (via de mond ingenomen) medicijnen, fototherapie (behandeling via licht) en corticosteroïde injecties. Lijdt de patiënt aan een onderliggende ziekte, dan behandelt de arts deze omdat hierdoor mogelijk het nageluiterlijk verbetert.

Prognose van nagelafwijking

Bij veel patiënten zijn nagelveranderingen na verloop van tijd spontaan verdwenen. Bij patiënten met een onderliggende aandoening kan het genezingspercentage echter lager liggen, vooral indien het onderliggend probleem moeilijk te behandelen is.

Complicaties van trachyonychia

Meestal ontstaan geen complicaties bij trachyonychia. In sommige gevallen hebben patiënten psychische problemen of verlegenheid over het uiterlijk van hun nagels, wat kan leiden tot verminderde zelfwaardering en sociale beperkingen.

Preventie van trachyonychia

Er zijn geen specifieke maatregelen om trachyonychia te voorkomen, omdat de aandoening vaak voortkomt uit onderliggende aandoeningen die buiten de controle van de patiënt liggen. Wel kan het vermijden van trauma aan de nagels en het beschermen van de handen en voeten met handschoenen en schoenen helpen om de kans op nagelproblemen te verminderen.

Praktische omgangstips bij trachyonychia

Behandeling van nagelaandoeningen

Trachyonychia is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door ruwe, dunne en gespleten nagels, meestal aan de handen. Dit kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, waaronder infecties, huidziekten of trauma. Behandeling van trachyonychia omvat vaak het behandelen van de onderliggende oorzaak, zoals het gebruik van antivirale of antischimmelmiddelen bij infecties.

Daarnaast kunnen nagelverzorgingsmaatregelen, zoals het gebruik van hydraterende crèmes en het vermijden van beschadiging van de nagels, helpen bij het bevorderen van genezing en het voorkomen van verdere schade. Het gebruik van zachte nagelvijlen in plaats van het snijden van de nagels kan helpen om scheuren te voorkomen.

Emotionele ondersteuning en zelfzorg

Trachyonychia kan een impact hebben op het zelfbeeld, vooral als de aandoening zichtbaar is voor anderen. Het is belangrijk om geduldig te zijn met de nagels en niet te verwachten dat ze snel herstellen. Als de toestand van de nagels het dagelijkse leven beïnvloedt, kan het nuttig zijn om met een specialist te praten over de behandeling van de aandoening.

Zelfzorg is essentieel voor het bevorderen van herstel. Dit kan het gebruik van nagelverzorgingsproducten inhouden, het vermijden van agressieve behandelingen, en het zoeken naar ondersteuning bij een therapeut om te helpen met het omgaan met de emotionele gevolgen van de aandoening.

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels
• Gespleten nagels: Oorzaken & behandeling van gebarsten nagel
• Nagelletsels: Oorzaken en behandeling van nagelverwondingen