Nagelletsels: Oorzaken en behandeling van nagelverwondingen

Een nagelblessure doet zich voor wanneer (een deel van) de nagel gewond raakt. De patiënt kan een verwonding hebben aan de nagel zelf, het nagelbed (de huid onder de nagel), de nagelriem (basis van de nagel) en de huid rond de zijkanten van de nagel. Nageltrauma kan ontstaan door een snijwond of scheur in de nagel, een verbrijzelde of gekneusde nagel, of een nagelloslating waarbij de nagel loskomt van de huid. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld een deur dicht te slaan met de vinger er nog tussen, met een hamer of ander zwaar voorwerp op de nagel te slaan, of de nagel af te snijden met een mes. De behandeling en de resultaten hangen af van het type en de ernst van de verwonding. Sommige patiënten kunnen na het herstel te maken krijgen met een permanente misvorming van de nagel.

• Anatomie van een nagel
• Epidemiologie
• Oorzaken van nagelverwondingen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nagelblessures
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose van nageltrauma
• Langdurige zorg
• Preventie van nagelverwondingen

Anatomie van een nagel

De nagel is een complexe structuur met drie verschillende lagen:

• Het nagelbed bevindt zich onder de nagelplaat en is verantwoordelijk voor de nagelgroei en -ondersteuning.
• De nagelplaat zelf is de harde substantie op de achterkant van de vinger of teen.
• Het eponychium (nagelriem) en de laterale nagelplooien (verhoogde huid aan de zijkanten van de nagel) maken ook deel uit van de nagelstructuur.

Epidemiologie

Nagelletsels komen vaak voor en kunnen verschillende oorzaken en gevolgen hebben. Het begrijpen van de epidemiologie van nagelletsels is essentieel voor het ontwikkelen van preventieve maatregelen en behandelingen.

Prevalentie van nagelletsels
Nagelletsels zijn een veelvoorkomend probleem, met schattingen die aangeven dat tot 10% van de bevolking op een bepaald moment in hun leven te maken krijgt met een vorm van nagelschade. Dit kan variëren van cosmetische problemen tot ernstige aandoeningen die medische behandeling vereisen. Het is belangrijk om de prevalentie in verschillende leeftijdsgroepen en geslachten te onderzoeken, omdat deze factoren invloed kunnen hebben op de frequentie en ernst van nagelletsels.

Type letsels en oorzaken
De prevalentie van nagelletsels varieert afhankelijk van het type letsel. Acuut trauma, zoals een val of stoten van de nagel, is een veelvoorkomende oorzaak van nagelletsels. Daarnaast kunnen chronische aandoeningen, zoals schimmelinfecties en psoriasis, ook leiden tot nagelproblemen. De diversiteit aan oorzaken maakt het noodzakelijk om gericht onderzoek te doen naar specifieke risicofactoren en hun impact op de nagelgezondheid.

Seizoensgebonden en omgevingsfactoren
Bepaalde nagelletsels zijn seizoensgebonden, zoals die welke ontstaan door het gebruik van open schoenen in de zomer, wat kan leiden tot verwondingen. Ook omgevingsfactoren, zoals werkgerelateerde letsels bij mensen in de bouwsector, zijn belangrijke risicofactoren. Veranderingen in weersomstandigheden kunnen de incidentie van nagelletsels beïnvloeden, bijvoorbeeld door meer buitensporten tijdens warmere maanden.

Regionale variaties
De incidentie van nagelletsels kan variëren op basis van geografische locatie. In drukke stedelijke gebieden, waar meer risico op trauma bestaat, kunnen nagelletsels vaker voorkomen dan in landelijke gebieden. Dit kan te maken hebben met een hogere bevolkingsdichtheid en meer activiteiten die het risico op letsel vergroten.

Oorzaken van nagelverwondingen

De meeste nagelletsels ontstaan door een van de volgende mechanismen:

• Breekkrachten, zoals door hamers, deuren die dichtvallen op vingers, menselijke beten of machines.
• Snijwonden, zoals door messen, buizensnijders of machines.
• Trek- of scheurletsels, zoals door een teen te stoten of met een vingernagel op een object te slaan.

Risicofactoren

Het is belangrijk om de risicofactoren te begrijpen die bijdragen aan het ontstaan van nagelletsels. Dit kan helpen bij het ontwikkelen van preventieve strategieën.

Fysieke activiteiten en trauma
Bepaalde fysieke activiteiten, zoals sport of werk in de bouw, verhogen het risico op nagelletsels door de kans op trauma aan de vingers en tenen. Sporters, vooral in contactsporten, lopen een verhoogd risico. Dit kan leiden tot acute blessures, zoals gebroken nagels of schade aan de nagelriemen.

Slechte nagelverzorging
Onvoldoende nagelverzorging kan bijdragen aan de ontwikkeling van nagelletsels. Dit omvat het niet regelmatig knippen van nagels of het verkeerd verzorgen van de nagelomgeving, wat kan leiden tot ingegroeide nagels en andere problemen. Goede hygiëne en verzorging van de nagels zijn cruciaal om nagelletsels te voorkomen.

Bepaalde medische aandoeningen
Patiënten met bepaalde medische aandoeningen, zoals diabetes of circulatiestoornissen, hebben een verhoogd risico op nagelletsels. Deze aandoeningen kunnen de genezing en het herstel van nagels beïnvloeden, waardoor letsels ernstiger worden. Daarnaast kunnen immuunsuppressieve aandoeningen ook bijdragen aan een verhoogde kwetsbaarheid van de nagels.

Risicogroepen

Er zijn specifieke groepen mensen die meer risico lopen op het ontwikkelen van nagelletsels. Het identificeren van deze risicogroepen is cruciaal voor het richten van preventieve maatregelen.

Sporters
Sporters vormen een belangrijke risicogroep voor nagelletsels, vooral in contactsporten. Het dragen van verkeerd schoeisel of intensieve training kan leiden tot acute trauma's aan de nagels. Regelmatige medische controles en het gebruik van geschikte beschermende uitrusting kunnen helpen om het risico op letsel te verminderen.

Ouderen
Ouderen hebben een verhoogd risico op nagelletsels vanwege een afname van de huidelasticiteit en een verzwakt immuunsysteem, waardoor nagels kwetsbaarder worden voor letsel en infectie. Daarnaast kunnen ouderen ook last hebben van onderliggende gezondheidsproblemen die de nagelgezondheid beïnvloeden.

Beroepsgroepen met fysieke risico's
Mensen die werkzaam zijn in beroepen met een hoog risico op fysieke letsels, zoals bouwvakkers, verpleegkundigen of kappers, zijn ook meer vatbaar voor nagelletsels. Deze beroepsgroepen worden vaak blootgesteld aan situaties die letsel kunnen veroorzaken, en het is belangrijk om veiligheidsmaatregelen te implementeren ter bescherming van hun nagels.

Symptomen

Afhankelijk van het type letsel, kunnen de volgende nagelafwijkingen optreden:

• Bloedingen onder de nagel (subunguaal hematoom)
• Bloedingen op of rond de nagel
• De nagel scheidt zich gedeeltelijk of volledig van het nagelbed (nagelavulsie)
• Een snijwond of scheur aan de nagel, nagelriem of andere huidgebieden rondom de nagel
• Een vingertopamputatie (een deel van de vingertop inclusief een deel van de nagel of de hele nagel is verwijderd)
• Kloppende pijn

Alarmsymptomen

In de volgende omstandigheden is het belangrijk om een arts te raadplegen:

• De patiënt lijdt aan diabetes mellitus of AIDS, heeft een slechte bloedsomloop, krijgt chemotherapie of heeft nog een andere reden voor langzame wondgenezing of een verhoogd risico op infectie.
• Aanhoudende bloeding
• Diepe wond
• Gedeeltelijke of gehele amputatie van de vinger- of teennagel
• Een opgezwollen vinger waardoor het niet mogelijk is om de ring van de vinger te verwijderen
• Toename van nagelzwelling
• Het laatste tetanusvaccin is meer dan tien jaar geleden
• Koorts
• Nagelpijn
• Pus (gele of witte vloeistof) loopt uit de wond
• Roodheid rond de nagel

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een gedetailleerd onderzoek van de hand of voet en de gewonde nagel uit. Hij wil ook weten hoe de verwonding aan de nagel is opgetreden. Verder moet de arts op de hoogte zijn van andere medische problemen, medicatiegebruik, allergieën en de datum van de meest recente tetanusinjectie. De arts controleert ook vitale functies zoals de hartslag en bloeddruk. Verder maakt de arts soms een röntgenfoto van de hand of voet. Een bloedonderzoek is meestal niet nodig. Op basis van de verkregen informatie van het vraaggesprek en lichamelijk onderzoek, bepaalt de arts de soort behandeling.

Behandeling van nagelblessures

Zelfzorg

Een zelfzorgbehandeling is enkel mogelijk wanneer:

• De nagel niet gesneden of gescheurd is en nog steeds vastgehecht is aan het nagelbed.
• De patiënt een nagelkneuzing heeft die minder is dan een vierde van de nagel.
• De patiënt het bloeden snel kan stoppen.
• De vinger of teen niet gebogen of misvormd is.

Om de nagelblessure te verzorgen, moet de patiënt alle sieraden van de hand verwijderen indien mogelijk. De patiënt kan zeep gebruiken om de ringen gemakkelijker van de vingers te laten glijden. Verder wast de patiënt voorzichtig kleine snijwonden of schaafwonden. Hij brengt indien nodig een verband aan. Vrij verkrijgbare pijnstillers kunnen de pijn verlichten.

Professionele medische behandeling

Voor meer ernstige nagelverwondingen moet de patiënt naar een spoedeisende hulp gaan. Daar wordt het bloeden gestelpt en de wond schoongemaakt. Meestal zal de arts de nagel en vinger of teen eerst verdoven met medicijnen voordat hij deze behandelt.

Letsels aan het nagelbed
De arts maakt bij een grotere blauwe plek een klein gaatje in de nagel, waardoor de vloeistof kan wegvloeien en de druk en pijn verminderen. Als het bot is gebroken of de blauwe plek erg groot is, moet de arts de nagel mogelijk verwijderen en het nagelbed herstellen.

Scheurwonden of avulsies van de nagel
Bij een scheurwonde of nagelavulsie moet de arts mogelijk een deel van de nagel of zelfs de hele nagel verwijderen. Snijwonden in het nagelbed sluit de arts met hechtingen. De nagel wordt opnieuw bevestigd met een speciale lijm of hechtingen. Als de nagel niet opnieuw kan worden bevestigd, vervangt de arts deze door een speciaal soort materiaal dat op het nagelbed blijft terwijl het geneest. De arts schrijft verder antibiotica voor om een infectie te voorkomen. Als de patiënt een gebroken bot heeft, moet de arts mogelijk een draadje in de vinger plaatsen om het bot op zijn plaats te houden.

Pijnbehandeling bij nagelletsels
De patiënt kan de eerste dag om de 2 uur ijs aanbrengen gedurende 20 minuten, en daarna 3 tot 4 keer per dag. Om de kloppingen te verminderen, houdt de patiënt de hand of voet boven het niveau van het hart. De patiënt neemt voorgeschreven medicatie of anders kan hij ibuprofen of naproxen gebruiken om de pijn en zwelling te verminderen. Paracetamol helpt bij pijn, maar niet bij zwelling. Heeft de patiënt in het verleden maagbloedingen of inwendige bloedingen gehad of heeft hij last van een hartaandoening, hoge bloeddruk of een nieraandoening, dan is het belangrijk om het medicatiegebruik met de arts te overleggen.

Prognose van nageltrauma

Als de patiënt de nagel verliest, duurt het ongeveer 7 tot 10 dagen voordat het nagelbed is genezen. De ontwikkeling van een nieuwe vingernagel neemt ongeveer 4 tot 6 maanden in beslag; deze vervangt dan de verloren nagel. Teennagels hebben ongeveer 12 maanden nodig om terug te groeien. De nieuwe nagel zal waarschijnlijk groeven of richels hebben en enigszins misvormd zijn. Deze nagelafwijkingen kunnen mogelijk permanent zijn. Als de patiënt een bot in de vinger of teen heeft gebroken in combinatie met het nageltrauma, duurt het genezingsproces ongeveer 4 weken.

Langdurige zorg

Na een nagelverwonding is het belangrijk om aandacht te besteden aan langdurige zorg en revalidatie om een zo goed mogelijk herstel te bevorderen:

• Volg de adviezen van de arts op voor wondverzorging en medicatie.
• Bescherm de nagel en het nagelbed tegen verdere schade tijdens het genezingsproces.
• Overweeg fysiotherapie als er sprake is van stijfheid of verminderde functie van de vinger of teen.
• Houd de nagelriem en huid rond de nagel goed gehydrateerd met een vochtinbrengende crème om de huid gezond te houden.

Preventie van nagelverwondingen

Nagelletsels kunnen vaak worden voorkomen door eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen:

• Draag handschoenen bij werkzaamheden die risico's met zich meebrengen voor de handen.
• Wees voorzichtig met deuren en zware voorwerpen.
• Gebruik gereedschap zoals messen en hamers op een veilige manier.
• Houd nagels kort en netjes om te voorkomen dat ze vast komen te zitten en scheuren.

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels