Nagelletsels: Oorzaken en behandeling van nagelverwondingen

Een nagelblessure doet zich voor wanneer (een deel van) de nagel gewond raakt. De patiënt kan een verwonding hebben aan de nagel zelf, het nagelbed (de huid onder de nagel), de nagelriem (basis van de nagel) en de huid rond de zijkanten van de nagel. Nageltrauma kan ontstaan door een snijwond of scheur in de nagel, een verbrijzelde of gekneusde nagel, of een nagelloslating waarbij de nagel loskomt van de huid. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld een deur dicht te slaan met de vinger er nog tussen, met een hamer of ander zwaar voorwerp op de nagel te slaan, of de nagel af te snijden met een mes. De behandeling en de resultaten hangen af van het type en de ernst van de verwonding. Sommige patiënten kunnen na het herstel te maken krijgen met een permanente misvorming van de nagel.

• Anatomie van een nagel
• Oorzaken van nagelverwondingen
• Symptomen van nagelletsels
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nagelblessures
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose van nageltrauma
• Langdurige zorg
• Preventie van nagelverwondingen

Anatomie van een nagel

De nagel is een complexe structuur met drie verschillende lagen:

• Het nagelbed bevindt zich onder de nagelplaat en is verantwoordelijk voor de nagelgroei en -ondersteuning.
• De nagelplaat zelf is de harde substantie op de achterkant van de vinger of teen.
• Het eponychium (nagelriem) en de laterale nagelplooien (verhoogde huid aan de zijkanten van de nagel) maken ook deel uit van de nagelstructuur.

Oorzaken van nagelverwondingen

De meeste nagelletsels ontstaan door een van de volgende mechanismen:

• Breekkrachten, zoals door hamers, deuren die dichtvallen op vingers, menselijke beten of machines.
• Snijwonden, zoals door messen, buizensnijders of machines.
• Trek- of scheurletsels, zoals door een teen te stoten of met een vingernagel op een object te slaan.

Symptomen van nagelletsels

Afhankelijk van het type letsel, kunnen de volgende nagelafwijkingen optreden:

• Bloedingen onder de nagel (subunguaal hematoom)
• Bloedingen op of rond de nagel
• De nagel scheidt zich gedeeltelijk of volledig van het nagelbed (nagelavulsie)
• Een snijwond of scheur aan de nagel, nagelriem of andere huidgebieden rondom de nagel
• Een vingertopamputatie (een deel van de vingertop inclusief een deel van de nagel of de hele nagel is verwijderd)
• Kloppende pijn

Alarmsymptomen

In de volgende omstandigheden is het belangrijk om een arts te raadplegen:

• De patiënt lijdt aan diabetes mellitus of AIDS, heeft een slechte bloedsomloop, krijgt chemotherapie of heeft nog een andere reden voor langzame wondgenezing of een verhoogd risico op infectie.
• Aanhoudende bloeding
• Diepe wond
• Gedeeltelijke of gehele amputatie van de vinger- of teennagel
• Een opgezwollen vinger waardoor het niet mogelijk is om de ring van de vinger te verwijderen
• Toename van nagelzwelling
• Het laatste tetanusvaccin is meer dan tien jaar geleden
• Koorts
• Nagelpijn
• Pus (gele of witte vloeistof) loopt uit de wond
• Roodheid rond de nagel

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een gedetailleerd onderzoek van de hand of voet en de gewonde nagel uit. Hij wil ook weten hoe de verwonding aan de nagel is opgetreden. Verder moet de arts op de hoogte zijn van andere medische problemen, medicatiegebruik, allergieën en de datum van de meest recente tetanusinjectie. De arts controleert ook vitale functies zoals de hartslag en bloeddruk. Verder maakt de arts soms een röntgenfoto van de hand of voet. Een bloedonderzoek is meestal niet nodig. Op basis van de verkregen informatie van het vraaggesprek en lichamelijk onderzoek, bepaalt de arts de soort behandeling.

Behandeling van nagelblessures

Zelfzorg

Een zelfzorgbehandeling is enkel mogelijk wanneer:

• De nagel niet gesneden of gescheurd is en nog steeds vastgehecht is aan het nagelbed.
• De patiënt een nagelkneuzing heeft die minder is dan een vierde van de nagel.
• De patiënt het bloeden snel kan stoppen.
• De vinger of teen niet gebogen of misvormd is.

Om de nagelblessure te verzorgen, moet de patiënt alle sieraden van de hand verwijderen indien mogelijk. De patiënt kan zeep gebruiken om de ringen gemakkelijker van de vingers te laten glijden. Verder wast de patiënt voorzichtig kleine snijwonden of schaafwonden. Hij brengt indien nodig een verband aan. Vrij verkrijgbare pijnstillers kunnen de pijn verlichten.

Professionele medische behandeling

Voor meer ernstige nagelverwondingen moet de patiënt naar een spoedeisende hulp gaan. Daar wordt het bloeden gestelpt en de wond schoongemaakt. Meestal zal de arts de nagel en vinger of teen eerst verdoven met medicijnen voordat hij deze behandelt.

Letsels aan het nagelbed
De arts maakt bij een grotere blauwe plek een klein gaatje in de nagel, waardoor de vloeistof kan wegvloeien en de druk en pijn verminderen. Als het bot is gebroken of de blauwe plek erg groot is, moet de arts de nagel mogelijk verwijderen en het nagelbed herstellen.

Scheurwonden of avulsies van de nagel
Bij een scheurwonde of nagelavulsie moet de arts mogelijk een deel van de nagel of zelfs de hele nagel verwijderen. Snijwonden in het nagelbed sluit de arts met hechtingen. De nagel wordt opnieuw bevestigd met een speciale lijm of hechtingen. Als de nagel niet opnieuw kan worden bevestigd, vervangt de arts deze door een speciaal soort materiaal dat op het nagelbed blijft terwijl het geneest. De arts schrijft verder antibiotica voor om een infectie te voorkomen. Als de patiënt een gebroken bot heeft, moet de arts mogelijk een draadje in de vinger plaatsen om het bot op zijn plaats te houden.

Pijnbehandeling bij nagelletsels
De patiënt kan de eerste dag om de 2 uur ijs aanbrengen gedurende 20 minuten, en daarna 3 tot 4 keer per dag. Om de kloppingen te verminderen, houdt de patiënt de hand of voet boven het niveau van het hart. De patiënt neemt voorgeschreven medicatie of anders kan hij ibuprofen of naproxen gebruiken om de pijn en zwelling te verminderen. Paracetamol helpt bij pijn, maar niet bij zwelling. Heeft de patiënt in het verleden maagbloedingen of inwendige bloedingen gehad of heeft hij last van een hartaandoening, hoge bloeddruk of een nieraandoening, dan is het belangrijk om het medicatiegebruik met de arts te overleggen.

Prognose van nageltrauma

Als de patiënt de nagel verliest, duurt het ongeveer 7 tot 10 dagen voordat het nagelbed is genezen. De ontwikkeling van een nieuwe vingernagel neemt ongeveer 4 tot 6 maanden in beslag; deze vervangt dan de verloren nagel. Teennagels hebben ongeveer 12 maanden nodig om terug te groeien. De nieuwe nagel zal waarschijnlijk groeven of richels hebben en enigszins misvormd zijn. Deze nagelafwijkingen kunnen mogelijk permanent zijn. Als de patiënt een bot in de vinger of teen heeft gebroken in combinatie met het nageltrauma, duurt het genezingsproces ongeveer 4 weken.

Langdurige zorg

Na een nagelverwonding is het belangrijk om aandacht te besteden aan langdurige zorg en revalidatie om een zo goed mogelijk herstel te bevorderen:

• Volg de adviezen van de arts op voor wondverzorging en medicatie.
• Bescherm de nagel en het nagelbed tegen verdere schade tijdens het genezingsproces.
• Overweeg fysiotherapie als er sprake is van stijfheid of verminderde functie van de vinger of teen.
• Houd de nagelriem en huid rond de nagel goed gehydrateerd met een vochtinbrengende crème om de huid gezond te houden.

Preventie van nagelverwondingen

Nagelletsels kunnen vaak worden voorkomen door eenvoudige voorzorgsmaatregelen te nemen:

• Draag handschoenen bij werkzaamheden die risico's met zich meebrengen voor de handen.
• Wees voorzichtig met deuren en zware voorwerpen.
• Gebruik gereedschap zoals messen en hamers op een veilige manier.
• Houd nagels kort en netjes om te voorkomen dat ze vast komen te zitten en scheuren.

Lees verder

• Nagelafwijkingen: Veel voorkomende veranderingen aan nagels
• Nagels: Veranderingen in kleur, sterkte en textuur
• Nagelgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende nagels