Eileiderkanker: Kanker van eileiders met bekkenpijn

Eileiderkanker is een zeldzaam type kanker dat meestal vrouwen vanaf veertig jaar treft. In één of beide eileiders ontstaan om onbekende redenen kwaadaardige gezwellen. De vrouw ervaart hierdoor bekkenpijn, abnormaal vaginaal bloedverlies en een abnormale vaginale afscheiding. Wanneer één of meer van deze tekenen verschijnen, is steeds advies nodig van een arts. Na diverse onderzoeken volgt een behandeling die meestal bestaat uit chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie. Daarnaast krijgt een vrouw ook emotionele ondersteuning aangeboden om om te gaan met dit type kanker. De prognose hangt van veel factoren af, maar een snelle diagnose en behandeling verhoogt de levensverwachting bij eileiderkanker.

Wat zijn de eileiders?
Epidemiologie van kanker van eileider bij vrouwen
Oorzaken van eileiderkanker
Risicofactoren van kanker van eileiders
Symptomen: Abnormaal vaginaal bloedverlies, een vaginale afscheiding en bekkenpijn
Diagnose en onderzoeken
Behandeling van kanker van de eileiders
Chirurgische ingreep:
Radiotherapie:
Chemotherapie:
Ondersteunende zorg
Prognose van kanker van eileiders
Complicaties van kanker van de eileiders
Preventie van kanker van de eileiders
Praktische tips voor het omgaan met eileiderkanker
Chirurgische behandeling
Chemotherapie en aanvullende therapieën
Emotionele ondersteuning
Misvattingen rond eileiderkanker
Eileiderkanker komt niet vaak voor, dus het risico is verwaarloosbaar
Symptomen van eileiderkanker zijn altijd duidelijk herkenbaar
Een uitstrijkje kan eileiderkanker opsporen
Eileiderkanker heeft geen invloed op andere organen
Behandeling van eileiderkanker is altijd hetzelfde
Eileiderkanker wordt veroorzaakt door ongezonde leefstijlkeuzes
Na de behandeling is er geen risico op terugkeer

Wat zijn de eileiders?

De eileiders zijn een paar dunne buisjes die de eicellen van een vrouw van de eierstokken (waar ze zich bevinden) naar de baarmoeder transporteren, waar ze door mannelijke sperma worden bevrucht of tijdens de menstruatie uit het lichaam worden verdreven. Meestal komt een ei vrij uit één van de eierstokken in de aangrenzende eileider en dit dan één keer per maand tijdens de ovulatie (eisprong) bij vruchtbare vrouwen. De eileider helpt de eicel langs zijn reis naar de baarmoeder te bewegen met kleine haarachtige uitsteeksels (cilia) die de binnenkant van de eileiders bekleden.

Epidemiologie van kanker van eileider bij vrouwen

Kanker van eileiders is zeer zeldzaam. Ongeveer 1% van alle reproductieve kankers bij vrouwen begint in de eileiders. Eileiderkanker treedt op elke leeftijd mogelijk op, maar vrouwen tussen veertig en vijfenzestig jaar zijn het vaakst getroffen. De diagnose komt vaker voor bij vrouwen met een blanke huidskleur dan bij vrouwen met een donkere huidskleur.

Oorzaken van eileiderkanker

Eileiderkanker is een vorm van kanker die start in de eileiders. Normaal gesproken groeien cellen in het lichaam en delen ze zich om oude of beschadigde cellen in het lichaam te vervangen. Deze groei is sterk gereguleerd en zodra voldoende cellen zijn geproduceerd om de oude cellen te vervangen, stoppen normale cellen met delen. Tumoren treden op als er een fout is in deze regeling en cellen op een ongecontroleerde manier blijven groeien. Kanker van de eileiders is een abnormale groei van kwaadaardige cellen in één of beide eileiders van een vrouw. Meestal ontstaan papillaire sereuze adenocarcinomen in de eileiders. Deze kankers groeien uit cellen die langs de eileiders lopen. Sporadisch vormen zich in de eileiders tumoren uit gladde spieren. Deze kwaadaardige tumoren staan bekend als sarcomen (kanker in bindweefsel) (leiomyosarcomen). Deze tumoren zijn mogelijk ook afkomstig van een ander type cel dat de eileiders bekleedt, en dan is sprake van ‘overgangscelcarcinomen’. Artsen weten anno september 2024 niet precies waarom eileiderkanker optreedt.

Risicofactoren van kanker van eileiders

Vrouwen krijgen mogelijker sneller te maken met eileiderkanker indien ze:

een naast familielid (moeder, zus, dochter) met eierstokkanker of borstkanker gehad hebben: Vrouwen hebben een verhoogd risico op eileiderkanker indien ze het BRCA1-gen overerven; het gen dat het risico op eierstokkanker en borstkanker verhoogt.
een voorgeschiedenis van een chronische infectie en/of ontsteking van de eileiders gehad hebben (bijvoorbeeld door onbehandelde seksueel overdraagbare aandoeningen)
nooit anticonceptiepillen gebruik hebben
nooit bevallen zijn
nooit een kind borstvoeding hebben gegeven

Langdurige infecties van de voortplantingsorganen veroorzaken mogelijk ook deze kanker, maar anno september 2024 is deze theorie niet bewezen.

Vermoeidheid is één van de mogelijke tekenen van kanker van de eileiders / Bron: Concord90, Pixabay

Symptomen: Abnormaal vaginaal bloedverlies, een vaginale afscheiding en bekkenpijn

Sommige vrouwen hebben geen tekenen van dit soort kanker. Vrouwen die wel kampen met symptomen van eileiderkanker, lijden aan volgende mogelijke tekenen:

abnormale vaginale bloedingen, bijvoorbeeld na de menopauze
blaasproblemen zoals de noodzaak om vaak te plassen (pollakisurie) en de dringende noodzaak om te plassen
constipatie
een gevoel van abdominale volheid en zwaarte
een knobbel of zwelling die voelbaar is in het bekkengebied of de onderbuik
een witte vaginale afscheiding, heldere vaginale afscheiding of roze (met bloed gekleurde) vaginale afscheiding
gewichtsverlies
onregelmatige bloedingen uit de vagina tussen de menstruatie of na de menopauze
pijn bij de seks
pijn in de benen (beenpijn), de onderrug (lage rugpijn), het bekkengebied of de buik
pijn of druk in de onderbuik / bekkenpijn
veranderingen in de spijsvertering, zoals moeite met eten, een vol gevoel na een kleine maaltijd, brandend maagzuur, gas, indigestie (maagklachten na het eten of drinken) of misselijkheid
vermoeidheid / kankervermoeidheid
zwaar vaginaal bloedverlies

Veel verschillende aandoeningen veroorzaken deze symptomen. Deze tekenen wijzen meestal niet op de aanwezigheid van kanker van de eileiders, maar het is toch verstandig om met één of meer van deze tekenen een arts op te zoeken.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts bevraagt de vrouw over de aanwezige symptomen en de medische en familiale geschiedenis. De arts drukt vervolgens zachtjes op de buik om eventuele knobbels of gevoelige plekken te detecteren.

Diagnostisch onderzoek

Mogelijk heeft de vrouw nog één of meer van volgende onderzoeken nodig:

een biopsie (verwijderen van weefselmonster en microscopisch laten onderzoeken)
een CA125-test: Kanker in de eileider geeft het eiwit CA125 vrij dat dat in het bloed terechtkomt. Hogere CA125-waarden betekenen niet automatisch dat een patiënt lijdt aan kanker, maar de mogelijkheid van eileiderkanker is wel aanwezig wanneer deze waarden verhoogd zijn. Vleesbomen, een zwangerschap en andere aandoeningen verhogen ook de CA125-niveaus. Andere diagnostische testen zijn nodig om de diagnose te bevestigen.
een CT-scan
een echografie of transvaginale echografie
een gynaecologisch onderzoek: De arts plaatst een speculum in de vagina. Dit instrument vergroot de vaginale opening, zodat de arts een beeld krijgt van de baarmoederhals en de baarmoeder, de eierstokken en de eileiders kan voelen.
een MRI-scan
een uitstrijkje: De arts gebruikt een klein instrumentje om cellen uit de baarmoederhals te schrapen. Het monster wordt microscopisch onderzocht.
Een laparoscopie: Deze procedure maakt het mogelijk om door kleine openingen in de buikholte te kijken. Tijdens deze procedure kan de arts weefselmonsters nemen en de baarmoeder, eileiders en eierstokken onderzoeken.
Een arts kan bijkomende tests vragen indien het vermoeden van eileiderkanker aanwezig is. De uitslag van de tests blijkt pas bij de volgende afspraak en niet direct tijdens het onderzoek.

Het belang van vroege diagnose

De prognose bij eileiderkanker is het beste wanneer de ziekte vroeg wordt ontdekt en behandeld. Bij een vroege diagnose is de kans op volledige genezing groter.

Behandeling van kanker van de eileiders

Vrouwen met eileiderkanker worden vaak behandeld door een gynaecoloog-oncoloog (kankerarts gespecialiseerd in voortplantingsorganen). De behandeling hangt af van diverse factoren: het type en stadium van kanker, de leeftijd en de algemene gezondheid van de vrouw. Vaak wordt bij eileiderkanker een combinatie van chirurgische ingreep, radiotherapie en chemotherapie toegepast.

Chirurgische ingreep:
De chirurg verwijdert doorgaans de eierstokken en eileiders. Een hysterectomie kan nodig zijn om de baarmoeder te verwijderen. Dit gebeurt om ervoor te zorgen dat de kanker niet verder verspreidt. Tijdens deze ingreep kunnen ook lymfeklieren in de buurt worden verwijderd om te controleren op eventuele kanker. In sommige gevallen kan de arts besluiten om ook de baarmoeder te verwijderen. Dit hangt af van het stadium van de ziekte en of de patiënt het aan kan.
Radiotherapie:
Na de operatie kan radiotherapie worden voorgeschreven om eventuele resterende kankercellen te doden. Dit kan externe straling zijn of interne straling (brachytherapie). De straling richt zich specifiek op de gebieden waar kanker aanwezig kan zijn.
Chemotherapie:
Chemotherapie kan als aanvullende behandeling worden gegeven, vooral als de kanker zich naar andere delen van het lichaam heeft verspreid. Chemotherapie gebruikt krachtige medicijnen die kankercellen doden of hun groei vertragen. Deze medicijnen kunnen oraal worden ingenomen of via een infuus worden toegediend.
Ondersteunende zorg
Naast de medische behandeling kunnen patiënten ook ondersteuning krijgen om te helpen met de emotionele en psychologische impact van de ziekte. Dit kan bestaan uit psychotherapie, deelname aan ondersteuningsgroepen en andere vormen van emotionele ondersteuning.
Prognose van kanker van eileiders
De prognose hangt af van diverse factoren, zoals het stadium van de kanker bij de diagnose en hoe goed de behandeling aanslaat. Vrouwen met vroege stadia van kanker hebben doorgaans een betere prognose dan vrouwen bij wie de ziekte verder gevorderd is.
Complicaties van kanker van de eileiders
Complicaties kunnen optreden door de kanker zelf of door de behandeling. Deze kunnen onder andere zijn:
[LIST]Infecties door chirurgische ingrepen
Problemen met het herstel zoals littekenweefselvorming of verklevingen in de buikholte
Bijwerkingen van chemotherapie zoals misselijkheid, vermoeidheid en haaruitval
Problemen met de voortplantingsorganen na het verwijderen van de eierstokken en de baarmoeder

De arts bespreekt met de patiënt de mogelijke risico’s en hoe deze te beheersen.

Preventie van kanker van de eileiders

Er zijn geen specifieke manieren om kanker van de eileiders volledig te voorkomen. Echter, vrouwen kunnen hun risico op deze kanker verminderen door:

regelmatige gynaecologische controles te ondergaan
het volgen van een gezond dieet en regelmatig te bewegen
het verminderen van risicofactoren zoals stoppen met roken en het behandelen van seksueel overdraagbare aandoeningen
het bespreken met een arts over genetische tests als er een familiegeschiedenis van eierstokkanker of borstkanker is

Preventieve maatregelen en vroege opsporing spelen een cruciale rol bij het verlagen van het risico en het verbeteren van de uitkomsten voor vrouwen met eileiderkanker.

Praktische tips voor het omgaan met eileiderkanker

Eileiderkanker is zeldzaam, maar kan ernstige gevolgen hebben. Vroege diagnose en behandeling zijn belangrijk voor een betere prognose.

Chirurgische behandeling

Chirurgie om de eierstokken, eileiders en mogelijk andere aangetaste weefsels te verwijderen, is vaak de eerste stap. Het kan nodig zijn om een tweede opinie te vragen bij de behandelende arts.

Chemotherapie en aanvullende therapieën

Chemotherapie kan worden voorgeschreven om kankercellen te vernietigen. Andere behandelingen, zoals gerichte therapieën, kunnen ook effectief zijn, afhankelijk van het stadium van de kanker.

Emotionele ondersteuning

Het hebben van een sterk ondersteuningssysteem is belangrijk voor zowel emotionele als praktische hulp tijdens de behandelingsperiode.

Misvattingen rond eileiderkanker

Eileiderkanker is een zeldzame vorm van gynaecologische kanker die vaak pas in een laat stadium wordt gediagnosticeerd. Door de onbekendheid met de ziekte circuleren er veel misvattingen, wat kan leiden tot verwarring of vertraging in de juiste medische zorg. Hieronder worden enkele veelvoorkomende misverstanden besproken en gecorrigeerd.

Eileiderkanker komt niet vaak voor, dus het risico is verwaarloosbaar

Hoewel eileiderkanker inderdaad zeldzamer is dan bijvoorbeeld borstkanker of eierstokkanker, betekent dit niet dat het risico genegeerd mag worden. Sommige genetische factoren, zoals BRCA-mutaties, verhogen de kans op deze kanker. Vroege detectie is cruciaal, maar omdat de symptomen vaag zijn, wordt de ziekte vaak pas laat ontdekt.

Symptomen van eileiderkanker zijn altijd duidelijk herkenbaar

Een veelvoorkomende misvatting is dat eileiderkanker duidelijke en specifieke symptomen veroorzaakt. In werkelijkheid kunnen de klachten, zoals buikpijn, abnormale vaginale bloedingen en een opgeblazen gevoel, vaag zijn en lijken op andere aandoeningen van het voortplantingssysteem of de darmen. Dit maakt het moeilijk om de ziekte in een vroeg stadium te herkennen.

Een uitstrijkje kan eileiderkanker opsporen

Sommige vrouwen denken dat een uitstrijkje alle vormen van gynaecologische kanker detecteert, inclusief eileiderkanker. Dit is echter niet het geval. Een uitstrijkje is bedoeld voor het opsporen van afwijkingen die kunnen wijzen op baarmoederhalskanker, maar eileiderkanker wordt meestal pas zichtbaar met beeldvormende onderzoeken zoals een echografie of MRI.

Eileiderkanker heeft geen invloed op andere organen

Veel mensen gaan ervan uit dat eileiderkanker zich beperkt tot de eileiders, maar net als andere vormen van kanker kan het zich verspreiden naar omliggende structuren zoals de baarmoeder, de nieren en het buikvlies. Dit kan de prognose beïnvloeden en maakt een vroege diagnose extra belangrijk.

Behandeling van eileiderkanker is altijd hetzelfde

Er bestaat een misvatting dat de behandeling van eileiderkanker voor iedereen identiek is. In werkelijkheid hangt de aanpak af van het stadium van de ziekte, de algemene gezondheidstoestand van de patiënt en of er sprake is van uitzaaiingen. De behandeling kan bestaan uit chirurgie, chemotherapie en in sommige gevallen radiotherapie. Daarnaast spelen nieuwe behandelingen, zoals gerichte therapieën, een steeds grotere rol.

Eileiderkanker wordt veroorzaakt door ongezonde leefstijlkeuzes

Hoewel een gezonde levensstijl een rol kan spelen in het verminderen van het algemene risico op kanker, is eileiderkanker niet direct te wijten aan slechte voedingskeuzes of onvoldoende lichaamsbeweging. Erfelijke factoren en hormonale invloeden spelen vaak een grotere rol dan factoren zoals alcoholconsumptie of roken.

Na de behandeling is er geen risico op terugkeer

Zelfs na een succesvolle behandeling bestaat het risico dat eileiderkanker terugkomt, vooral als het in een vergevorderd stadium is ontdekt. Regelmatige controles, waaronder bloedonderzoeken en scans, zijn essentieel om eventuele recidieven tijdig op te sporen en snel te behandelen.

Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over eileiderkanker om misvattingen te voorkomen en tijdig de juiste medische hulp te zoeken.