Oogparasieten: Soorten en types van parasitaire ooginfecties

Parasieten zijn organismen die hun voedingsstoffen verkrijgen door in of op een ander organisme, de gastheer, te leven. Wereldwijd komen parasieten voor en kunnen ze ook mensen infecteren. Soms kunnen deze parasieten de ogen aantasten. Niet alle parasieten zijn in staat om mensen te infecteren, maar diegenen die dat wel kunnen, dringen meestal via de huid (vaak de voeten) of de mond het lichaam binnen. Eenmaal binnen kunnen de parasieten zich naar andere organen, zoals de ogen, verplaatsen. Een parasitaire ooginfectie vertoont niet altijd symptomen, maar wanneer klachten optreden, kunnen deze variëren van oogontsteking en veranderingen in het gezichtsvermogen tot oogpijn. Het is cruciaal om snel een oogarts te raadplegen bij het optreden van deze symptomen, omdat onbehandelde infecties kunnen leiden tot permanent verlies van gezichtsvermogen.

• Soorten parasieten
• Typen parasieten die ooginfecties veroorzaken
• Acanthamoebiasis
• Demodex folliculorum
• Gnathostomiasis
• Loiasis
• Rivierblindheid (onchocerciasis)
• Schaamluizen
• Toxocariasis
• Toxoplasmose
• Symptomen van oogparasieten
• Behandeling
• Preventie van parasitaire infecties aan de ogen
• Goede contactlenshygiëne
• Goede hygiëne
• Voorkomen van insectenbeten
• Juiste voedselbereiding

Soorten parasieten

Parasieten kunnen worden onderverdeeld in drie hoofdgroepen:

• Ectoparasieten: Deze parasieten, zoals luizen, teken en mijten, leven aan de oppervlakte van de gastheer en hechten zich aan de huid of haren.
• Helminten: Dit zijn grotere wormachtige parasieten, zoals rondwormen en platwormen.
• Protozoa: Protozoa zijn eencellige organismen die zich binnen de gastheer ontwikkelen en vermenigvuldigen. Voorbeelden hiervan zijn Plasmodium-soorten (verantwoordelijk voor malaria) en Giardia-soorten (veroorzakers van giardiasis).

Typen parasieten die ooginfecties veroorzaken

Acanthamoebiasis

Acanthamoebiasis wordt veroorzaakt door de protozoaire parasiet Acanthamoeba. Deze parasiet komt veel voor in zoetwater- en andere natte omgevingen over de hele wereld. Hoewel Acanthamoeba normaal gesproken geen ooginfecties veroorzaakt, kan het direct contact met het hoornvlies schade veroorzaken. Onvoldoende contactlenshygiëne is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van acanthamoebiasis.

Demodex folliculorum

De haarzakjesmijt Demodex folliculorum komt voor in de wimpers en kan demodicose veroorzaken. Deze mijten kunnen irritatie van de wimpers, verlies van wimpers (madarosis), conjunctivitis (oogontsteking) en verminderd gezichtsvermogen veroorzaken.

Gnathostomiasis

Gnathostomiasis wordt veroorzaakt door helminten die in delen van Zuidoost-Azië, Thailand, Japan, Afrika, Zuid-Amerika en Midden-Amerika voorkomen. Het eten van rauw of onvoldoende verhit vlees of vis is een risicofactor voor deze ziekte. Na het verlaten van het maag-darmkanaal kan de parasiet naar andere delen van het lichaam, zoals de ogen, migreren, wat kan leiden tot gedeeltelijke of volledige blindheid.

Loiasis

Loiasis wordt veroorzaakt door een wormparasiet die vooral voorkomt in Afrika. De infectie ontstaat door de beet van een geïnfecteerde vlieg. De parasiet ontwikkelt zich in het lichaam en migreert naar verschillende weefsels. Zowel de volwassen wormen als de larven (microfilariae) kunnen symptomen veroorzaken, waaronder oogpijn, verminderde oogbewegingen, overgevoeligheid voor licht en andere visuele problemen.

Rivierblindheid (onchocerciasis)

Rivierblindheid, of onchocerciasis, wordt veroorzaakt door een wormparasiet die vooral voorkomt in delen van Afrika, het Midden-Oosten, Zuid-Amerika en Midden-Amerika. De beet van een geïnfecteerde zwarte vlieg leidt tot deze infectie. De larven van de parasiet dringen door de huid en ontwikkelen zich tot volwassen wormen, die meer larven produceren die naar de ogen migreren en leiden tot blindheid.

Schaamluizen

Schaamluizen, of pubische luizen, zijn kleine insecten die het schaamhaar, okselhaar, gezichts- en soms wimpers en wenkbrauwen koloniseren. Deze luizen kunnen een ooginfectie (soort conjunctivitis) en oogirritatie veroorzaken, vooral bij kinderen. Schaamluizen verspreiden zich voornamelijk via seksueel contact, maar kunnen ook worden overgedragen via besmette persoonlijke voorwerpen zoals kleding en handdoeken.

Toxocariasis

Toxocariasis wordt veroorzaakt door een wormparasiet die vaak voorkomt bij huiskatten en honden. De infectie ontstaat door inname van eieren die in besmette grond aanwezig zijn. Nadat de eieren in de darmen uitkomen, migreren de larven naar andere lichaamsdelen, waaronder de ogen. Hoewel ooginfecties zeldzaam zijn, kan de aanwezigheid van de parasiet in de ogen leiden tot verminderd gezichtsvermogen.

Toxoplasmose

Toxoplasmose wordt veroorzaakt door een protozoaire parasiet die veel voorkomt in dierlijk afval van huiskatten. De overdracht gebeurt via besmet voedsel, ontlasting of van moeder op kind tijdens de zwangerschap. In zeldzame gevallen kan de infectie ook worden overgedragen via een bloedtransfusie of een orgaantransplantatie. Hoewel de meeste mensen geen oogproblemen ervaren, kunnen sommige patiënten oculaire toxoplasmose ontwikkelen, vooral als hun immuunsysteem verzwakt is. Onbehandeld kan deze aandoening leiden tot littekens op het netvlies en verlies van gezichtsvermogen.

Symptomen van oogparasieten

Parasitaire ooginfecties vertonen niet altijd symptomen, wat het herkennen moeilijk kan maken. Wanneer symptomen optreden, kunnen deze omvatten:

• Oogafscheiding
• Oogcyste
• Oogontsteking
• Overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• Rood oog
• Verlies van gezichtsvermogen en blindheid
• Wazig gezichtsvermogen
• Floaters (kleine vlekjes of vliegjes in het gezichtsveld)
• Jeuk rond het oog
• Korstvorming rond de oogleden en wimpers
• Littekens op het netvlies
• Oogpijn
• Roodheid rond het oog
• Tranende ogen

Behandeling

De behandeling van een parasitaire ooginfectie hangt af van het type parasiet dat de infectie veroorzaakt. Meestal worden orale (via de mond ingenomen) of lokale medicijnen voorgeschreven, zoals pyrimethamine, ivermectine en diethylcarbamazine. In sommige gevallen kan het nodig zijn om wormen chirurgisch uit het oog te verwijderen, bijvoorbeeld bij loiasis, gnathostomiasis en rivierblindheid.

Preventie van parasitaire infecties aan de ogen

Hoewel het niet altijd mogelijk is om parasitaire ooginfecties volledig te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen helpen om het risico te verminderen:

Goede contactlenshygiëne

Het is essentieel om een goede contactlenshygiëne te handhaven. Reinig contactlenzen nooit met leidingwater en gebruik altijd steriele producten voor het reinigen. Vervang de contactlensvloeistof regelmatig en zorg voor goede handhygiëne voordat je de lenzen inbrengt. Vermijd het dragen van contactlenzen tijdens het slapen en na het zwemmen.

Goede hygiëne

Regelmatig handen wassen is cruciaal, vooral voor het eten, na toiletbezoek en na het opruimen van dierlijk afval. Deel geen persoonlijke voorwerpen zoals kleding, handdoeken en beddengoed.

Voorkomen van insectenbeten

Gebruik insecticiden op blootgestelde huid of draag beschermende kleding om insectenbeten te voorkomen.

Juiste voedselbereiding

In gebieden waar parasitaire infecties veel voorkomen, is het belangrijk om voedsel goed te koken. Vermijd het eten van rauw of onvoldoende verhit voedsel en gebruik handschoenen bij de verwerking van rauw voedsel. Was altijd je handen na het hanteren van rauw voedsel.

Lees verder

• Oogwormen: Soorten en symptomen van worminfectie aan ogen
• Ooginfecties door parasieten: Parasitaire infecties aan ogen
• Loiasis: Infectie met zwelling rond gewrichten en oogworm
• Acanthamoeba keratitis: Ooginfectie bij contactlensdragers
• Toxocariase: Infectie met symptomen aan ogen of organen