Eileiderkanker (kanker van de eileiders): symptomen, oorzaak

Eileiderkanker of kanker van de eileiders is zeldzaam. Het treft vooral oudere vrouwen. In Nederland wordt eileiderkanker anno 2024 jaarlijks bij grofweg 20 vrouwen vastgesteld. Tegelijk wijzen recente studies erop dat de meest voorkomende vorm van eierstokkanker, ‘pelvic high grade serous carcinoma’ (PHGSC), haar oorsprong heeft in de eileiders, waar voorloperstadia van PHGSC zijn aangetroffen.¹ Symptomen van eileiderkanker zijn onder meer bekkenpijn, abnormaal vaginaal bloedverlies en een afwijkende vaginale afscheiding. De behandeling van eierstokkanker bestaat uit een operatie en bij uitzaaiingen volgt chemotherapie. Dit zijn uitgebreide en ingrijpende behandelingen die veel van je vergen. Moeheid voert daarbij de boventoon. Na de operatie blijf je nog lang onder controle staan van de arts en het lichamelijke en geestelijke herstel vraagt veel tijd en energie.

• Wat is eileiderkanker?
• Wie krijgt het?
• Eileiderkanker oorzaak
• Eileiderkanker symptomen
• Soorten eileiderkanker
• Onderzoek en diagnose
• Bloedonderzoek
• Inwendig onderzoek
• Uitstrijkje
• Echografie
• CT-scan
• MRI-scan
• Biopsie
• Ascitespunctie
• CA125-test
• Behandeling van eileiderkanker
• Stadiëringsoperatie
• Uitgebreide operatie
• Palliatieve behandeling
• Prognose en overleving
• Zwangerschap na eileiderkanker
• Preventie van eileiderkanker:

Wat is eileiderkanker?

Een eileider (tuba) is een deel van de geslachtsorganen van de vrouw. Iedere vrouw heeft twee eileiders (tubae). Een eileider is een buisvormig orgaan die aan één kant verbonden is met de bovenzijde van de baarmoeder en aan de andere kant een vrije opening heeft richting de buikholte. De functie van de eileider is te zorgen voor transport van de eicel na de eisprong en - indien bevruchting heeft plaatsgevonden - voor transport van de pas bevruchte eicel richting de baarmoederholte, waar het zich innestelt. Eileiderkanker is een zeldzame kwaadaardige aandoening in één of beide eileiders. Er kunnen in de eileiders verschillende typen kanker ontstaan, afhankelijk van:

• het type cel;
• het uitzaaiend vermogen;
• de groeisnelheid; en
• het groeipatroon.

Wie krijgt het?

Eileiderkanker komt meestal voor bij oudere vrouwen, vooral bij vrouwen tussen 50 en 60 jaar. In Nederland wordt het anno 2024 jaarlijks slechts bij ongeveer 20 vrouwen vastgesteld.

Eileiderkanker oorzaak

Het is anno 2024 niet bekend wat de oorzaak is van eileiderkanker. Een mogelijke risicofactor is onder meer als er in je familie eierstokkanker of borstkanker voorkomt. Grofweg 5-10 procent van alle gevallen van borstkanker en eierstokkanker wordt veroorzaakt door een erfelijke aanleg. Vrouwen met een (erfelijke) BRCA1 of BRCA2 gen mutatie hebben niet alleen een veel groter risico op borstkanker dan andere vrouwen, maar ze hebben ook meer kans op eierstokkanker. Andere risicofactoren zijn:

• nooit bevallen zijn van een kind
• nooit een kind borstvoeding hebben gegeven[2]
• nooit gebruikgemaakt van anticonceptiepillen

Eileiderkanker symptomen

De symptomen van eileiderkanker zijn vergelijkbaar met de symptomen van eierstokkanker. Ze zijn vaak heel vaag, vooral als de ziekte zich in een vroeg stadium bevindt. De symptomen van eileiderkanker zijn onder meer:

• vaginale bloedingen niet gerelateerd aan je menstruatie
• een waterige vaginale afscheiding die bloed kan bevatten (roze of rode afscheiding)
• vage buikklachten
  Buikpijn / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com
• een opgeblazen gevoel
• een gevoel van abdominale volheid en zwaarte
• pijn in het bekkengebied of de buik (buikpijn)
• pijn in de benen
• pijn in de onderrug
• een knobbel of zwelling die voelbaar is in het bekkengebied of de onderbuik
• blaasproblemen zoals vaak plassen (pollakisurie)
• obstipatie
• gewichtsverlies
• pijn bij de seks
• veranderingen in de spijsvertering, zoals moeite met eten, een vol gevoel na een kleine maaltijd, brandend maagzuur, gasvorming, dyspepsie (maagklachten na het eten of drinken) of misselijkheid
• vermoeidheid

Soorten eileiderkanker

De meest voorkomende vorm van eileiderkanker is een adenocarcinoom. Adenocarcinomen van de eileiders beginnen in de epitheelcellen. Deze cellen maken deel uit van de bekleding van de eileiders. Sarcomen, die uit bindweefsel ontstaan, komen veel minder vaak voor.

Onderzoek en diagnose

Eileiderkanker kan moeilijk te diagnosticeren zijn. De arts zal eerst vragen naar je symptomen en de medische voorgeschiedenis van je familie. De arts kan zachtjes op je buik drukken om te voelen of er knobbels of gevoelige plekken zijn. Diagnostisch onderzoek kan onder meer bestaan uit:

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek is zinvol, aangezien in het bloed zich vele stoffen en cellen bevinden die een afspiegeling zijn van de gezondheidstoestand van je lichaam.

Inwendig onderzoek

De arts brengt een speculum in je vagina. Dit apparaat vergroot de opening, zodat de arts je baarmoederhals kan zien en je baarmoeder, eierstokken en eileiders kan voelen.

Uitstrijkje

Je kunt een uitstrijkje (of PAP-test) krijgen. Hierbij worden cellen afgenomen van het slijmvlies op de grens van baarmoederhals en baarmoedermond. In een laboratorium kunnen deze cellen vervolgens onderzocht worden op kanker.

Echografie

Deze test maakt gebruik van hoogenergetische geluidsgolven om een ​​beeld te maken van je eileiders en andere organen in je bekken. Een echografie kan worden gedaan met behulp van een transducer aan de buitenkant van je buik. Of een sonde kan in je vagina worden geplaatst. Dit wordt een transvaginale echografie genoemd.

CT-scan

CT of computertomografie is een techniek die, net als röntgendiagnostiek, gebruik maakt van röntgenstraling. Het is een krachtige röntgenfoto die gedetailleerde foto's in je lichaam maakt.

MRI-scan

MRI staat voor 'magnetic resonance imaging'. Het maakt gebruik van krachtige magneten en radiogolven om foto's te maken van je eileiders en andere structuren in je lichaam.

Biopsie

De arts verwijdert wat weefsel uit je eileiders. Een anatoom-patholoog controleert vervolgens het biopt (weefselmonster) onder de microscoop en zoekt hierbij naar abnormale cellen.

Ascitespunctie

Dit is een onderzoek waarbij vocht uit de buikholte wordt afgenomen.

CA125-test

Kankers in de eileider geven een eiwit vrij, CA125 genaamd, dat in je bloed kan verschijnen. Het hebben van hoge CA125-waarden betekent niet per se dat je kanker hebt. Fibromen, zwangerschap en andere aandoeningen kunnen ook de CA125-niveaus verhogen. Je hebt andere tests nodig om de diagnose te bevestigen.

Behandeling van eileiderkanker

Stadiëringsoperatie

Wanneer op basis van bovenvermelde onderzoeken wordt vermoed dat je een vroeg stadium van eierstokkanker hebt, dan zal er een stadiëringsoperatie uitgevoerd worden waarbij de arts de tumor verwijderd. Tevens kan worden bepaald of de tumor is doorgegroeid in het omringende weefsel. Na de operatie kan verdere behandeling nodig zijn. Tevens kan de arts tijdens de operatie buikvocht en kleine stukjes weefsel afnemen voor verder onderzoek. Deze weefselafname wordt 'biopsie' genoemd. Deze biopten worden door een patholoog onder de microscoop onderzocht.

Uitgebreide operatie

Het kan zijn dat het al vaststaat dat er uitgebreide afwijkingen zijn. Via een kijkoperatie (laparoscopie) kan dan beoordeeld worden of een uitgebreide operatie mogelijk is. Eileiderkanker wordt in veel gevallen pas in een gevorderd stadium gevonden, wanneer de kanker reeds is verspreid in de buikholte. De behandeling bestaat in dat geval uit een operatie in combinatie met chemotherapie. De operatie bestaat dan uit verwijdering van de baarmoeder en verwijdering van de eierstokken en eileiders, evenals de naastgelegen lymfeklieren en omringende weefsels. Bij sommige vormen van eileiderkanker is als aanvullende behandeling bestraling zinvol. Chemotherapie of radiotherapie om de tumor kleiner te maken is soms geïndiceerd vóór een operatie.

Palliatieve behandeling

Wanneer genezing niet (meer) mogelijk, dan kun je een palliatieve behandeling krijgen. Dat wil zeggen dat de behandeling is gericht op het remmen van de ziekte en/of vermindering of het voorkomen van klachten.

Prognose en overleving

De vooruitzichten en overleving in geval van eileiderkanker zijn afhankelijk van vele factoren, zoals je medische geschiedenis, het type en stadium van de kanker en andere kenmerken, de gekozen behandelingen en de respons op de behandeling. Ook de leeftijd van de vrouw is ven belang. Jongere vrouwen met eileiderkanker hebben een betere prognose dan oudere vrouwen. De vijfjaarsoverleving bedraagt gemiddeld 87% wanneer de kanker vroegtijdig ontdekt wordt. Zijn er reeds uitzaaiingen in andere lichaamsdelen aanwezig, dan bedraagt de vijfjaarsoverleving 40%.

Zwangerschap na eileiderkanker

Als je nog vruchtbaar bent wanneer je de diagnose eileiderkanker krijgt, kan behandeling voor dit type kanker van invloed zijn op je vruchtbaarheid. Een operatie om je eierstokken, eileiders en baarmoeder te verwijderen, kan de kans om zwanger te worden aanzienlijk verkleinen of je bent definitief onvruchtbaar. Chemotherapie kan deze organen ook beschadigen of je vroegtijdig in de overgang brengen. Toch is het mogelijk om zwanger te worden nadat je bent behandeld voor eileiderkanker. De arts kan mogelijk slechts één eierstok en eileider verwijderen. Zelfs als beide eierstokken worden verwijderd, kun je voorafgaand aan de operatie een IVF-behandeling ondergaan.

Preventie van eileiderkanker:

Ofschoon het moeilijk is om eileiderkanker volledig te voorkomen, zijn er enkele preventieve maatregelen die kunnen helpen het risico te verminderen

• Regelmatige controle: Detecteer vroege tekenen door gynaecologische controles.
• Genetisch advies: Overweeg advies bij familiegeschiedenis van kanker voor gepersonaliseerde screeningsaanbevelingen.
• Anticonceptiegebruik: Langdurig gebruik van de pil vermindert het risico.
• Preventieve operatie: Overweeg verwijderen van de eileiders bij hoog risico.

Noot:

1. Welmoed Reitsma. Pelvic high-grade serous carcinoma in women with a BRCA1/2 mutation - Carcinogenesis and early diagnosis. Proefschrift ter verkrijging van the doctoraat in de Medische Wetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen op gezag van de Rector Magnificus, dr. E. Sterken, in het openbaar te verdedigen op woensdag 15 mei 2013 om 16.15 uur.
2. Li DP, Du C, Zhang ZM, Li GX, Yu ZF, Wang X, Li PF, Cheng C, Liu YP, Zhao YS. Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of 40 epidemiological studies. Asian Pac J Cancer Prev. 2014;15(12):4829-37.

Lees verder

• Eileiderontsteking: buikpijn onderbuik en afscheiding
• Eileiderontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Endometriose: oorzaken van menstruatiepijn en bekkenpijn
• Steken in onderbuik: stekende pijn linksonder of rechtsonder
• Buikpijn links of rechts en zeurende of stekende buikpijn