Duimpijn: Oorzaken van en symptomen bij pijnlijke duim

Soms ervaren patiënten pijn in of aan de duim. Veel oorzaken zijn bekend voor duimpijn, zoals bijvoorbeeld artritis of het carpale tunnel syndroom. Mogelijk verschijnen ook andere tekenen in combinatie met de pijnlijke duim, zoals een zwelling en stijfheid. Het is belangrijk om de bron van de pijn te kennen zodat hiervoor een gepaste behandeling in kan worden gezet. Soms zijn thuisbehandelingen mogelijk met bijvoorbeeld rust, het dragen van een spalk en vrij verkrijgbare medicijnen, maar sommige oorzaken van een pijnlijke duim vereisen een professionele medische behandeling.

• Oorzaken van pijnlijke duim
• Carpaal tunnel syndroom
• Contractuur van Dupuytren
• De Quervain tenosynovitis
• Duimartritis
• Duim van de bowlingspeler (Bowlers thumb)
• Skiduim
• Trigger finger
• Verwonding of verstuiking en pijn aan de duim
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van duimpijn
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling

Oorzaken van pijnlijke duim

De pijn aan de duim treedt mogelijk op door een probleem of letsel aan:

• de botten
• de duimbasis
• de huid
• de knokkels
• de ligamenten rond de duim
• de nagels
• de pezen
• de spieren
• de zenuwen
• het bindweefsel
• het duimgewricht
• het vlezige gedeelte van de duim

Carpaal tunnel syndroom

Mogelijk is pijn in het duimgewricht te wijten aan het carpaal tunnel syndroom. Deze aandoening veroorzaakt vooral tijdens de nacht klachten, zoals zwakte, gevoelloosheid, tintelingen of een brandend gevoel aan de pols, in de vingers of in de gewrichten van de handen. De symptomen zijn het gevolg van overmatige druk op de middelste zenuw in de pols (carpale tunnel). Warmte en koude toepassen, vrij verkrijgbare en op voorschrift verkrijgbare medicatie, fysiotherapie en een gipsverband zijn inzetbaar voor het verlichten van deze gewrichtsaandoening. Enkele tips verhogen de gewrichtsgezondheid waardoor het carpaal tunnel syndroom minder snel tot uiting komt.

Contractuur van Dupuytren

Bij de contractuur van Dupuytren verdikt een weefsellaagje net onder de huid van de handpalm. Tevens wordt deze weefsellaag samengetrokken. Hierdoor ontstaat uiteindelijk een pijnloze buigstand van de vingers, waaronder de duim. Suikerziekte, alcoholmisbruik, epilepsie, roken en een verhoogd cholesterolgehalte zijn enkele risicofactoren van de ziekte. Het strekken of verplaatsen van de duim is hierdoor bemoeilijkt of onmogelijk. Orthopedische hulpmiddelen, fysiotherapie, medicatie en chirurgie zijn inzetbaar om de handmisvorming te verhelpen.

De Quervain tenosynovitis

De Quervain tenosynovitis is aandoening waarbij het synovium (omhulsel dat de twee pezen die tussen de pols en de duim lopen, omringt) chronisch ontstoken is. Wanneer het synovium door de ontsteking zwelt en verdikt, ontstaat er een vernauwing van de peesschede. Hierdoor zijn de pezen niet meer goed in staat om door de peesschede te glijden. Afwijkende polsposities, herhaalde bewegingen, een trauma aan de pols of duim, ontstekingsaandoeningen en de zwangerschap zijn bekende risicofactoren voor deze aandoening. Zwelling en pijn aan de duimbasis en de zijkant van de pols, een verminderde grijpkracht en schurende of krakende geluiden (gewrichtsgeluiden) horen, zijn mogelijke symptomen. De behandeling bestaat uit bijvoorbeeld:

• corticosteroïde injecties (bij ernstige klachten) krijgen
• een chirurgische ingreep ondergaan
• een spalk dragen
• fysiotherapie ondergaan
• warmte of koude toepassen

Duimartritis

Het kussenachtige kraakbeen in het duimgewricht breekt af door de veroudering, waardoor symptomen ontstaan van duimartritis. De patiënt kan dan met de duim niet meer goed grijpen en bewegen. Duimartritis is mogelijk geassocieerd met artrose (aantasting van het gewricht en het bot) of reumatoïde artritis (een auto-immuunaandoening met ontsteking van gewrichten en organen). Duimpijn aan het duimgewricht veroorzaakt door artritis (gewrichtsontsteking) veroorzaakt een brandend of stekend gevoel of resulteert in ‘krakende’ pijn.

Duim van de bowlingspeler (Bowlers thumb)

De duim van bowlingspeler is een zeldzame, traumatische zenuwaandoening waarbij de druk ontstaat op een zenuw van de duim (ulnaire digitale zenuw). De symptomen ontstaan wanneer chronische wrijvingsirritatie aan de duim ontstaat. Dit ontstaat wanneer een fervent bowlingspeler herhaaldelijk de ulnaire digitale zenuw samendrukt door het duimgat van een bowlingbal vast te grijpen. Juweliers, basketbalspelers en massagetherapeuten krijgen mogelijk te maken met dezelfde symptomen. De patiënt kampt dan met pijn, gevoeligheid, gevoelloosheid, tintelingen, eeltvorming en/of huidverlies. Stoppen met bowlen of een andere activiteit die de duimklachten veroorzaakt, vermindert de klachten.

Skiduim

Mogelijk krijgt een patiënt een pijnlijke duim als gevolg van een skiduim. Hierbij ontstaat een uitrekking of scheur aan het ligament (zachte weefsel) dat de botten van de duim aan elkaar verbindt. Deze duimaandoening gaat gepaard met pijn, zwelling, grijp- of knijpproblemen en blauwe plekken. Bij en volledige scheur is een operatie nodig. Revalidatie is eveneens belangrijk zodat de duimfunctie weer volledig terug kan keren.

Trigger finger

Een trigger finger is een vingeraandoening waarbij een plaatselijke vernauwing van de buigpeesschede van een vinger zoals een duim ontstaat. Dit resulteert uit een verdikking van de pees, waardoor deze niet meer goed kan bewegen door de peesschede. Dit veroorzaakt een vastzittende positie van een gebogen vinger en pijn. De patiënt kan de duim (of een andere vinger) niet meer strekken. Probeert hij dit toch, dan ‘knipt’ de duim open. Rust, een spalk aanbrengen, medicijnen en/of chirurgie behandelen de vingeraandoening.

Verwonding of verstuiking en pijn aan de duim

Verwondingen, verstuikingen of breuken aan de duim veroorzaken schade aan de duimligamenten. Vaak komen dit type verwondingen tot stand door contactsporten of valpartijen. Pijn op de plaats van het gewricht, een zwelling en stijfheid en zelfs misselijkheid door de pijn zijn enkele symptomen die mogelijk tot stand komen door duimletsels.

Symptomen

De milde tot ernstige pijn is constant of treedt met tussenpozen op. De pijn beschrijven patiënten als scherp, saai, dof, kloppend, brandend of stekend. Af en toe straalt de pijn uit naar andere gebieden zoals de pols.

Duimpijn gaat voorts mogelijk gepaard met andere symptomen zoals:

• blauwe plekken
• een beperkt bewegingsbereik
• een bloeding
• een knobbeltje
• grijp- of knijpproblemen
• stijfheid
• warmte
• zwelling

Soms is sprake van uitstralingspijn aan de duim, waarbij het oorspronkelijke probleem te wijten is aan een beknelde zenuw in de schouder, de elleboog of de pols of een probleem met het ruggenmerg.

Alarmsymptomen

Bij volgende symptomen is medische hulp nodig:

• een kromme of misvormde duim
• een mogelijke breuk aan een bot in de duim, de pols of een ander deel van de hand
• een onbeweeglijke duim of beperkte duimbewegingen
• moeite met het vastgrijpen van voorwerpen
• terugkerende pijn
• toenemende pijn in de loop van de dag
• verstoring van de dagelijkse activiteiten door gewrichtspijn

Diagnose en onderzoeken

Om de oorzaak van pijn aan of in de duim te achterhalen, noteert de arts de medische geschiedenis en de symptomen van de patiënt. Verdere diagnostische onderzoeken zijn vaak vereist zoals:

• een echografie om ontstoken of vergrote zenuwen te identificeren
• een MRI-scan om de pols- en gewrichtsanatomie in beeld te krijgen
• een röntgenfoto om breuken of artritis te onthullen
• een zenuwtest of zenuwgeleidingsonderzoek om het carpaletunnelsyndroom op te sporen

Behandeling van duimpijn

Zelfzorg

IJs
Het toepassen van ijs op de pijnlijke plekken is nuttig wanneer er een zwelling aanwezig is.

Rust
In een aantal omstandigheden is rust de beste therapie. Dit geldt bijvoorbeeld bij:

• een verwonding aan zacht weefsel
• het overmatig gebruik van de duim
• overmatige extensie (uitrekken) van het duimgewricht

Spalk
Een spalk is nuttig bij het carpale tunnel syndroom of een slechte grip. Patiënten dragen de spalk vooral ’s nachts. Hierdoor stabiliseren de samengedrukte zenuwen in de pols.

Vrij verkrijgbare medicijnen
Vrij verkrijgbare via de mond ingenomen medicijnen die gewrichtspijn behandelen, omvatten NSAID's (niet-steroiïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen), zoals ibuprofen
(Advil, Motrin), naproxen (Aleve) of acetaminophin (Tylenol).

Professionele medische behandeling

Soms werken huismiddeltjes niet of onvoldoende bij een pijnlijke duim. De patiënt raadpleegt dan best een arts. De arts spoort de oorzaak op en zet dan een geschikte behandeling in voor het verlichten van de pijn aan de duim zoals:

• een hersteloperatie bij pees- of gewrichtsschade
• fysiotherapie
• injecties met corticosteroïden in de gewrichten
• op de huid toegepaste of via de mond ingenomen pijnstillers

Lees verder

• Gezwollen duim: Oorzaken van zwelling van duim
• Duimartritis: Slijtage van kraakbeen met pijn aan duimbasis
• De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim
• Trigger finger: Vastzittende positie van gebogen vinger
• Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming