Beknelde zenuw (zenuwcompressie): Symptomen en behandeling

Een beknelde zenuw (zenuwcompressie) treedt op wanneer omringende weefsels te veel druk uitoefenen op de zenuw. Zenuwen zijn piepkleine vezels die berichten van de hersenen door het lichaam dragen en ook weer terug naar de hersenen. Wanneer zenuwen door heel kleine ruimtes passeren – zoals de gewrichten – worden ze sneller samengedrukt of dichtgeknepen. Dit betekent dat er teveel druk op de zenuwen wordt uitgeoefend. Pijn, zwakte, gevoelloosheid en tintelingen zijn veel voorkomende symptomen van beknelde zenuwen. Dankzij rust en andere conservatieve behandelingen herstellen de meeste patiënten binnen een paar dagen of weken van een beknelde zenuw. Soms is een operatie nodig om de pijn van een zenuwcompressie te verlichten.

• Oorzaken van beknelde zenuwen
• Risicofactoren
• Symptomen
• Locaties
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van druk op zenuw
• Rust
• Medicatie
• Fysiotherapie
• Operatie
• Prognose
• Preventie van zenuwcompressie

Oorzaken van beknelde zenuwen

Wanneer te veel druk (compressie) wordt uitgeoefend op een zenuw door omliggende weefsels, leidt dit tot een beknelde zenuw. Soms is dit weefsel bot of kraakbeen zoals bij een hernia waarbij een zenuwwortel gecomprimeerd is. In andere gevallen veroorzaken spieren of pezen de aandoening.

Risicofactoren

Een aantal aandoeningen en omgevingsfactoren leiden sneller tot zenuwcompressie:

• cysten
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een letsel
• een schildklieraandoening
• een zwangerschap
• een zwelling in de gewrichten
• externe kracht (zoals het raken van de elleboog)
• het overmatig gebruik van bepaalde bewegingen door repetitief werk
• hobby's of sportieve activiteiten
• lange perioden van stilliggen
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• zwaarlijvigheid

Symptomen

Locaties

Een samengedrukte of beknelde zenuw verschijnt tussen weefsels zoals de ligamenten, de pezen, de botten en de vloeistof in de gewrichten

Enkele veel voorkomende plaatsen om samengedrukte zenuwen te hebben, zijn:

• de benen
• de handen
• de knieën
• de polsen
• de schouders
• de tenen
• de vingers
• de voeten

Tekenen

Volgende tekenen komen voor bij een beknelde zenuw:

• pijn die begint bij de samengedrukte zenuw, maar zich voortbeweegt langs de getroffen ledemaat
• pijn op de plaats waar de zenuw is samengedrukt
• tintelingen, gevoelloosheid of brandende gevoelens
• uitstralingspijn: Als de zenuwcompressie in de pols plaatsvindt, ervaart de patiënt wat gevoelloosheid of tintelingen in de hand. Een beknelde zenuw in de schouder veroorzaakt pijn die naar de rug of langs de arm reist.
• zwakte in het getroffen lichaamsdeel en dit vooral bij het uitvoeren van bepaalde activiteiten

Soms is pijn het enige symptoom, maar het is ook mogelijk dat andere symptomen verschijnen en de patiënt geen pijn ervaart. Bij een aantal patiënten verergeren de symptomen wanneer ze bepaalde bewegingen uitvoeren, zoals het hoofd draaien of de nek belasten.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de medische geschiedenis en voert daarna een lichamelijk onderzoek uit. Tijdens het lichamelijk onderzoek verplaatst de arts de getroffen ledematen op bepaalde manieren of drukt hij zelfs op de gewrichten. De arts bestelt soms ook een zenuwgeleidingsonderzoek (elektromyografie) om de diagnose te bevestigen. Zenuwgeleidingstesten gebruiken zwakke elektrische stimulatie om te meten of de zenuw in staat is om signalen naar en van de hersenen te dragen.

Behandeling van druk op zenuw

De arts wil de pijn en zwelling geassocieerd met de compressie verminderen. Op de lange termijn wil hij de kans verkleinen dat de beknelde zenuw spierzwakte of een zelfs een verlies van spiergebruik (spierverlies) veroorzaakt. De behandeling is afhankelijk van de ernst en oorzaak van de zenuwcompressie.

Rust

Mogelijk heeft de patiënt veel baat bij het eenvoudig laten rusten van het geblesseerde gebied en moet hij activiteiten vermijden die de symptomen verergeren. Soms is het nuttig om tijdelijk een spalk, brace of kraag te gebruiken om de bewegingen te beperken en de spieren voldoende te laten rusten.

Medicatie

De arts behandelt de beknelde zenuw met medicijnen:

• niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) tegen pijn en zwelling
• corticosteroïden om ontsteking en zwelling te verminderen, als NSAID's niet goed voor werken
• narcotica om hevige pijn te verminderen (zijn enkel gedurende korte perioden inzetbaar)
• steroïde injecties om de zwelling te verminderen en de ontstoken zenuwen te herstellen

Fysiotherapie

Dankzij fysiotherapie is het mogelijk om de spieren te strekken en versterken om de druk op de zenuw te verlichten. Verder bekijkt de arts ook welke activiteiten de zenuwcompressie mogelijk verergeren en stelt hij indien nodig wijzigingen voor.

Operatie

In meer ernstige gevallen gebruiken artsen chirurgie om de druk van een beknelde zenuw te verlichten. Een operatie is het laatste redmiddel bij een beknelde zenuw.

Prognose

Als een zenuw slechts korte tijd wordt gecomprimeerd, is er meestal geen permanente schade. Zodra de druk is opgeheven, keert de zenuwfunctie terug naar normaal. Als de druk echter aanhoudt, ontstaat chronische pijn en blijvende zenuwbeschadiging.

Preventie van zenuwcompressie

Om gecomprimeerde zenuwen te voorkomen, is het belangrijk om een goede positie aan te nemen, de benen niet te kruisen of langdurig in dezelfde positie te blijven zitten. Verder is het belangrijk om tijdens het uitvoeren van lichaamsbeweging eveneens kracht- en flexibiliteitsoefeningen op te nemen. Herhaalde activiteiten vermijden mensen best. Is dit niet mogelijk, dan is het verstandig om regelmatig te pauzeren. Tot slot zogen mensen best voor een gezond gewicht.

Lees verder

• Tintelende gevoelens (tintelingen) in rug: Oorzaken
• Tintelingen aan been: Oorzaken van tintelende benen
• Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoel