Beknelde zenuw (zenuwcompressie): Symptomen en behandeling

Een beknelde zenuw, ook wel zenuwcompressie genoemd, treedt op wanneer omliggende weefsels te veel druk uitoefenen op een zenuw. Zenuwen zijn fijne vezels die signalen van de hersenen naar andere delen van het lichaam vervoeren en vice versa. Wanneer zenuwen door nauwe ruimtes passeren, zoals bij gewrichten, kunnen ze gemakkelijk worden samengedrukt of gekneld. Deze compressie leidt tot pijn, zwakte, gevoelloosheid en tintelingen. De meeste patiënten herstellen binnen enkele dagen of weken met rust en conservatieve behandelingen, hoewel in sommige gevallen een operatie nodig kan zijn om de druk op de zenuw te verlichten.

• Oorzaken van beknelde zenuwen
• Omliggende weefsels
• Risicofactoren
• Symptomen
• Locaties
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zenuwcompressie
• Rust
• Medicatie
• Fysiotherapie
• Operatie
• Prognose
• Complicaties van een beknelde zenuw
• Chronische pijn
• Blijvende zenuwbeschadiging
• Spierzwakte
• Atrofie van spieren
• Beperkingen in mobiliteit
• Functionele beperkingen
• Psychologische impact
• Preventie van zenuwcompressie
• Goede houding
• Lichaamsbeweging
• Gezond gewicht
• Ergonomische maatregelen

Oorzaken van beknelde zenuwen

Een beknelde zenuw ontstaat wanneer te veel druk (compressie) wordt uitgeoefend op een zenuw door omliggende weefsels. Dit kan gebeuren door verschillende factoren:

Omliggende weefsels

De compressie kan veroorzaakt worden door bot of kraakbeen, zoals bij een hernia waarbij een zenuwwortel wordt ingeklemmd. In andere gevallen kunnen spieren of pezen de oorzaak zijn van de zenuwcompressie.

Risicofactoren

Verschillende aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen het risico op zenuwcompressie verhogen:

• Cysten
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• letsel
• schildklieraandoeningen
• zwangerschap
• Zwelling in de gewrichten
• externe kracht, zoals het stoten van de elleboog
• overmatig gebruik van bepaalde bewegingen door repetitief werk
• Hobby's of sportieve activiteiten
• lange perioden van inactiviteit of stilzitten
• Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• Overgewicht

Symptomen

Locaties

Een beknelde zenuw kan voorkomen tussen weefsels zoals ligamenten, pezen, botten en gewrichtsvloeistof. Veelvoorkomende plaatsen waar zenuwen bekneld raken zijn:

• de benen
• de handen
• de knieën
• de polsen
• de schouders
• de tenen
• de vingers
• de voeten

Tekenen

Typische symptomen van een beknelde zenuw omvatten:

• Pijn die begint bij de samengedrukte zenuw en zich uitstrekt langs de getroffen ledemaat
• pijn op de plaats van de zenuwcompressie
• Tintelingen, gevoelloosheid of brandende gevoelens
• uitstralingspijn: Bijvoorbeeld, bij zenuwcompressie in de pols kan de patiënt gevoelloosheid of tintelingen in de hand ervaren. Een beknelde zenuw in de schouder kan pijn veroorzaken die naar de rug of langs de arm straalt.
• zwakte in het getroffen lichaamsdeel, vooral tijdens bepaalde activiteiten

Het kan voorkomen dat pijn het enige symptoom is, of dat andere symptomen zich voordoen zonder pijn. Soms verergeren de symptomen bij bepaalde bewegingen, zoals het draaien van het hoofd of het belasten van de nek.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts begint met het afnemen van een grondige medische voorgeschiedenis en voert vervolgens een lichamelijk onderzoek uit. Dit omvat het bewegen van de getroffen ledematen op specifieke manieren of het drukken op de gewrichten. Soms wordt een zenuwgeleidingsonderzoek uitgevoerd, zoals een elektromyografie, om de diagnose te bevestigen. Deze testen meten de snelheid en effectiviteit van zenuwsignalen met behulp van elektrische stimulatie.

Beeldvorming
Soms zijn aanvullende beeldvormende onderzoeken, zoals een MRI-scan of een CT-scan, nodig om de aard en ernst van de zenuwcompressie te beoordelen en andere mogelijke oorzaken uit te sluiten.

Behandeling van zenuwcompressie

De behandeling van een beknelde zenuw richt zich op het verminderen van pijn en zwelling, en op het voorkomen van langdurige schade aan de zenuw. De aanpak varieert afhankelijk van de ernst en oorzaak van de compressie.

Rust

Rust is vaak essentieel voor herstel. Het vermijden van activiteiten die de symptomen verergeren kan helpen. Soms is het nuttig om tijdelijk een spalk, brace of kraag te dragen om de bewegingen te beperken en de zenuw te ontlasten.

Medicatie

De arts kan de volgende medicijnen voorschrijven om de symptomen te verlichten:

• niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) om pijn en zwelling te verminderen
• Corticosteroïden voor ontstekingsreductie als NSAID's niet effectief zijn
• narcotica voor hevige pijn, maar alleen voor korte perioden
• steroïde-injecties om de zwelling te verminderen en ontstoken zenuwen te herstellen

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan helpen door spieren te strekken en te versterken, wat de druk op de zenuw kan verlichten. De therapeut kan ook aanbevelingen doen voor het vermijden van activiteiten die de zenuwcompressie verergeren.

Operatie

In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn om de druk op de zenuw te verlichten. Dit is meestal een laatste redmiddel en wordt alleen overwogen als andere behandelingen niet effectief zijn.

Prognose

Als een zenuw slechts kort wordt gecomprimeerd, is er meestal geen blijvende schade en keert de zenuwfunctie terug naar normaal nadat de druk is verlicht. Bij langdurige compressie kunnen chronische pijn en blijvende zenuwbeschadiging optreden.

Complicaties van een beknelde zenuw

Een beknelde zenuw kan leiden tot diverse complicaties als de compressie niet tijdig wordt verholpen. De gevolgen kunnen variëren afhankelijk van de ernst en duur van de zenuwcompressie. Enkele veelvoorkomende complicaties zijn:

Chronische pijn

Bij langdurige zenuwcompressie kan chronische pijn ontstaan, zelfs nadat de oorspronkelijke oorzaak van de compressie is verholpen. Deze pijn kan variëren van mild tot ernstig en kan de dagelijkse activiteiten aanzienlijk belemmeren.

Blijvende zenuwbeschadiging

Wanneer een zenuw langdurig wordt samengedrukt, kan er blijvende schade optreden. Dit kan leiden tot aanhoudende symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen, of zwakte in het getroffen lichaamsdeel. Blijvende zenuwbeschadiging kan de functionaliteit van het ledemaat verminderen en de kwaliteit van leven beïnvloeden.

Spierzwakte

Chronische compressie van een zenuw kan leiden tot spierzwakte in het gebied dat door de zenuw wordt aangestuurd. Dit kan het vermogen van de patiënt om dagelijkse taken uit te voeren beperken en de kans op vallen of letsel vergroten.

Atrofie van spieren

Langdurige zenuwcompressie kan ook leiden tot spieratrofie, waarbij de spieren verkleinen en verzwakken door gebrek aan gebruik. Dit kan het herstel verder bemoeilijken en leiden tot een verminderd vermogen om normale bewegingen uit te voeren.

Beperkingen in mobiliteit

Afhankelijk van de locatie en ernst van de zenuwcompressie, kunnen patiënten beperkingen ervaren in hun mobiliteit. Dit kan invloed hebben op hun vermogen om te lopen, te grijpen, of andere dagelijkse bewegingen uit te voeren.

Functionele beperkingen

Bij ernstige gevallen kan zenuwcompressie leiden tot functionele beperkingen die het uitvoeren van werk of andere belangrijke activiteiten belemmeren. Dit kan invloed hebben op zowel professioneel als persoonlijk leven, en kan extra ondersteuning of aanpassingen vereisen.

Psychologische impact

De aanhoudende pijn en functionele beperkingen als gevolg van zenuwcompressie kunnen ook een psychologische impact hebben. Patiënten kunnen symptomen van depressie of angst ervaren door de chronische pijn en beperkingen in hun dagelijks leven.

Preventie van zenuwcompressie

Om het risico op zenuwcompressie te verminderen, kunnen de volgende maatregelen helpen:

Goede houding

Een goede houding voorkomt druk op zenuwen. Vermijd langdurig zitten in dezelfde positie en probeer de benen niet te kruisen.

Lichaamsbeweging

Regelmatige kracht- en flexibiliteitsoefeningen kunnen helpen om spieren en gewrichten in goede conditie te houden, wat het risico op compressie vermindert. Probeer herhaalde activiteiten te vermijden of neem regelmatig pauzes als dit niet mogelijk is.

Gezond gewicht

Het handhaven van een gezond gewicht kan de druk op zenuwen verminderen en het risico op zenuwcompressie verkleinen.

Ergonomische maatregelen

Bij repetitieve taken of langdurig gebruik van bepaalde spieren, zorg voor een ergonomische werkplek en pas technieken aan die de belasting van de zenuwen verminderen.

Lees verder

• Tintelende gevoelens (tintelingen) in rug: Oorzaken
• Tintelingen aan been: Oorzaken van tintelende benen
• Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoel