Kyfose: Achterwaartse kromming van de wervelkolom

Bij kyfose ontstaat een achterwaartse verkromming van de wervelkolom, waarbij de bovenkant van de rug ronder (boller) is dan normaal. Deze aandoening resulteert in een gebogen houding, vaak gepaard gaande met rugpijn en een gevoelige rug. Kyfose kan zowel aangeboren zijn als verworven door andere oorzaken. De aandoening komt vaak voor bij jongeren door een slechte houding en bij ouderen door osteoporose. In veel gevallen kan een operatie worden overwogen, en met een aangepaste leefstijl kan kyfose in veel gevallen worden voorkomen. Ernstige complicaties kunnen echter optreden.

• Synoniemen van kyfose
• Oorzaken van kyfose: Congenitaal, ziekte van Scheuermann, houding en osteoporose
• Symptomen: Pijn in de rug en gebogen houding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van kyfose
• Prognose van kyfose
• Complicaties van kyfose
• Preventie van achterwaartse kromming van de wervelkolom

Synoniemen van kyfose

Kyfose is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Bochel
• Bult
• Gebochelde rug
• Hoge rug
• Kyphosis
• Ronde rug

Oorzaken van kyfose: Congenitaal, ziekte van Scheuermann, houding en osteoporose

Congenitale kyfose

Hoewel zelden, kan kyfose aangeboren zijn. Het kan voorkomen bij bepaalde genetische aandoeningen, zoals het Marfan-syndroom en het Prader-Willi-syndroom. Bij deze aandoeningen kunnen symptomen van kyfose pas op latere leeftijd zichtbaar worden.

Ziekte van Scheuermann

De ziekte van Scheuermann ontwikkelt zich soms bij tieners, waarbij jongens vaker getroffen worden dan meisjes. De oorzaak is onbekend, maar de aandoening wordt gekenmerkt door abnormaal gevormde wervels. Deze aandoening wordt vaak ontdekt tijdens de groeispurt, vlak voor de puberteit.

Houding

Slechte houding kan leiden tot zogenaamde orthostatische kyfose. Dit kan ontstaan door langdurig slecht zitten, zoals achterover leunen in een stoel, het dragen van zware tassen, of een onjuiste ergonomische houding bij computergebruik. Deze slechte houdingen kunnen leiden tot uitrekking van de ondersteunende spieren en ligamenten, wat de kromming van de wervelkolom kan verergeren. Dit komt vooral voor bij kinderen, jongeren en volwassenen.

Osteoporose

Bij osteoporose vermindert de massa van het beenweefsel, wat kan leiden tot wervelfracturen, zoals indeukingsfracturen of compressiefracturen. Hierdoor kan het voorste deel van de wervel naar binnen zakken, wat leidt tot een voorwaartse kromming van de wervelkolom en een gebogen rug. Osteoporose is een veelvoorkomende oorzaak van kyfose bij ouderen, waarbij vrouwen vaker getroffen worden dan mannen.

Andere medische problemen en aandoeningen

Kyfose kan ook ontstaan door:

• Endocriene ziekten
• Bindweefselaandoeningen
• Afglijding van een wervel door wervelboogloslating (spondylolisthesis)
• De ziekte van Paget (chronische ontsteking van het bot)
• Degeneratieve aandoeningen van de wervelkolom, zoals artritis of werveldegeneratie
• Infecties, zoals tuberculose
• Trauma of verwondingen
• Neurofibromatose (neurologische afwijkingen met huid- en oogafwijkingen)
• Polio
• Scoliose
• Spierdystrofie
• Spina bifida (open rug)
• Tumoren

Symptomen: Pijn in de rug en gebogen houding

Bij milde kyfose ondervindt de patiënt doorgaans weinig problemen. In ernstigere gevallen vertoont de patiënt een duidelijk gebogen houding. De wervelkolom kan gevoelig en stijf aanvoelen, wat leidt tot rugpijn, vermoeidheid en nekpijn. In ernstige gevallen kunnen ademhalingsproblemen ontstaan door compressie van de buikorganen, wat ook kan leiden tot een verminderde eetlust.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose kyfose wordt vaak gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de abnormale kromming van de wervelkolom observeert. Daarnaast wordt vaak een neurologisch onderzoek uitgevoerd om te controleren op zwakte, verlamming, of veranderingen in gevoel.

Diagnostisch onderzoek

Als osteoporose wordt vermoed, kan een botdichtheidsonderzoek (botdensitometrie) nodig zijn. Indien de kyfose invloed heeft op de ademhaling, wordt vaak een longfunctieonderzoek (spirometrie) uitgevoerd. Bij verdenking van een tumor of infectie, of als afwijkingen worden aangetroffen bij het neurologisch onderzoek, kunnen een CT-scan of een MRI-scan worden aanbevolen. Vaak wordt eerst een radiografisch onderzoek van de rug uitgevoerd.

Behandeling van kyfose

Zelfzorg

Patiënten met kyfose kunnen baat hebben bij regelmatige rekoefeningen om de flexibiliteit van de rug te verbeteren en pijn te verlichten. Gezonde voeding met voldoende vitamine D en calcium is belangrijk om de botdichtheid te behouden en osteoporose te voorkomen. Beweging en het behouden van een gezond gewicht zijn cruciaal om kyfose door osteoporose te vermijden.

Professionele medische zorg

De behandeling van kyfose hangt af van de leeftijd van de patiënt, de oorzaak van de aandoening en de ernst ervan. Correctieve chirurgie kan worden overwogen bij aangeboren kyfose, vaak op jonge leeftijd. Voor de ziekte van Scheuermann kan een combinatie van een brace en fysiotherapie effectief zijn, hoewel soms een operatie noodzakelijk is. Compressiefracturen door osteoporose worden meestal niet operatief behandeld als de zenuwen niet zijn aangetast en de patiënt geen pijn ervaart. De behandeling richt zich dan op de osteoporose om toekomstige fracturen te voorkomen. Bij ernstige misvormingen of pijn door osteoporose kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Bij infecties of tumoren kunnen zowel chirurgie als medicatie worden toegepast.

Prognose van kyfose

Tieners met de ziekte van Scheuermann hebben doorgaans weinig medische problemen en herstellen goed na een operatie, indien nodig. De aandoening stopt meestal als de groei is gestopt. Bij kyfose door degeneratieve gewrichtsaandoeningen of meerdere compressiefracturen kan een operatie nodig zijn om de afwijking te corrigeren en de pijn te verlichten. Deze ingreep is vaak niet mogelijk bij verzwakte patiënten of bij die met ernstige hart- en vaatziekten.

Complicaties van kyfose

Onbehandelde kyfose kan leiden tot een prominente bolle rug. Mogelijke complicaties zijn het verlies van gevoel in de rug, verminderde longcapaciteit, en in sommige gevallen kan beenzwakte of verlamming optreden.

Preventie van achterwaartse kromming van de wervelkolom

Om kyfose te voorkomen, kunnen goed ontworpen rugtassen de belasting op de rug verminderen in vergelijking met zware (school) tassen. Een ergonomische zithouding is ook belangrijk om rugklachten te voorkomen. Bij ouderen is het essentieel om osteoporose te voorkomen of tijdig te behandelen. Regelmatige lichaamsbeweging helpt om de rug te versterken en flexibel te houden.