Kyfose: een kromming in de rug naar voren

Een abnormale kromming in de rug naar voren wordt kyfose genoemd. Als dit in ernstige mate aanwezig is, wordt er ook wel van een bochel gesproken. Er kunnen diverse oorzaken zijn, zoals een verkeerde houding, tumoren, infecties of een achterstand in de ontwikkeling van de ruggengraat. In hoeverre het behandeld kan worden, hangt af van de ernst van de klachten. Zo kan er gekozen worden voor oefeningen, een brace of een chirurgische ingreep.

Abnormale kromming

Normaal gesproken zal een gezond wervelkolom een lichte kromming naar voren vertonen bij de borstwervels. In de halswervels en lendenwervels buigt het naar achteren. Als er sprake is van een abnormale kromming, waarbij de bolle kant naar achteren wijst in de borst en staartbeengedeelte, spreekt men van een kyfose. Mensen spreken ook wel van een bochel of kromme rug. Een afwijkende kromming naar achteren waarbij er een holle rug is, wordt lordose genoemd.

Oorzaak

Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor deze aandoening. Zo kan het zijn dat de ruggengraat voor de geboorte niet goed is ontwikkeld. Het kan ook zijn ontstaan door een ongeluk, ziekten zoals polio (kinderverlamming) of door een verkeerde houding door bijvoorbeeld erg krom te lopen. Daarnaast kan het een gevolg zijn van een infectie zoals tuberculose, een tumor of reumatische ziekten. Een voorbeeld is de ziekte spondylitis ankylopoetica, waarbij de gewrichten en bindweefselbanden in de ruggengraat ontstoken raken en stijf worden. Door ouderdom kan er bijvoorbeeld botontkalking ontstaan, waardoor wervels kunnen inzakken. Daarom lopen oudere mensen ook meer voorovergebogen.

Diagnose

Aan de buitenzijde is een bolle rug soms erg zichtbaar. Daarnaast kan er sprake zijn van pijn in de rug en een stijve rug. Op basis van de klachten van de patiënt en een lichamelijk onderzoek, kan de kyfose worden vastgesteld. Met behulp van een röntgenfoto wordt de ernst van de kromming vastgesteld. Als er een vermoeden is van een tumor, een infectie of een andere ernstige oorzaak, zal er nog een MRI-scan worden gemaakt.

Behandeling

De behandeling van kyfose en lordose hangt af van de oorzaak. Gebruikelijke methoden voor de behandeling van kyfose zijn oefeningen, correctie van de misvorming met behulp van een orthese (een orthopedisch hulpmiddel, een brace) of een chirurgische ingreep. Deze maatregelen kunnen afzonderlijk of in combinatie worden gebruikt. Door middel van oefeningen kan ook iets worden gedaan tegen klachten als gevolg van lordose door een verkeerde lichaamshouding

Verkeerde houding

Door een slappe houding kan er in een korte tijd een kyfose ontstaan. Als een kind last heeft van slappe spieren en het kind gaat rond zitten, is de normale evenwicht verstoord. Normaal gesproken wordt het evenwicht bewaard door versterking van de voorwaartse spieren in het lende en halsgedeelte. Door de houding te verbeteren door oefeningen te doen, kan deze afwijking weer verdwijnen. Als er niets aan de slappe houding wordt gedaan, komt na verloop van de tijd wervelkolom vast te zitten en ontstaat er een blijvende misvorming van de ruggengraat. De misvorming ontstaat deels door de voortdurende overbelasting van de borstwervels die aan de voorzijde lager worden dan aan de achterkant. Als de kromming groter wordt, kan het een negatieve invloed hebben op de ademhaling en het hart.

Verstijving in de rug

Als de wervelkolom nog kan bewegen, kan er door middel van oefeningen en slapen op je buik er wat aan gedaan worden zodat de kromming vermindert. Als er een stijfheid is opgetreden waardoor de wervelkolom niet meer beweeglijk is, is langdurige rust noodzakelijk waarbij er veel in buikligging gelegen moet worden. Veranderingen in de schijven tussen de wervels kunnen op jeugdige leeftijd een sterke kyfose veroorzaken. Je ziet dit vooral bij jongens die lichamelijk al flink ontwikkeld zijn, maar veel zwaar lichamelijke arbeid verrichten. Hun wervelkolom is dan te zwaar belast geweest.

Vooruitzichten

Wat pijn betreft, zijn de vooruitzichten in geval van een kyfose gunstig. Als het wervelkolom niet meer beweeglijk is, valt het niet meer te corrigeren. De patiënt moet rekening houden dat de wervelkolom versneld versleten zal raken en daarom wordt zwaar lichamelijk werk afgeraden.

Bij ouderen

Bij ouderen is er meestal sprake van wervels die brozer worden en aan de voorzijde, waar ze het zwaarst belast worden gaan inzakken. De gewrichtjes tussen de wervels zal door ouderdomsslijtage verstijfd raken. Bij hen kan de versterkte rugkromming niet meer gecompenseerd worden door de lendekromming en halskromming te versterken. Zij gaan daardoor verder voorover lopen. Ook zullen kleine scheurtjes, bloedingen en kleine letsel een rol spelen bij de achteruitgang van de tussenwervelschijven. Door botontkalking (osteoporose) kan dit vooral bij vrouwen boven de 50 jaar ontstaan. Er is mogelijk iets te doen om de botdichtheid te verhogen door het nemen van een hoge dosis vitamine D en hormonen. Als er sprake is van een kyfose door ouderdom, dan kan rust, warmte en eventueel een korset de klachten verlichten.

Bij kinderen

Wanneer kinderen langdurig in een verkeerde houding gaan zitten, kunnen er lichte kyfotische verschijnselen ontstaan. Dit ontstaat vooral in de eerste jaren op de lagere school omdat een kind dan in een enigszins geforceerde houding zit. Er moet goed op de houding van deze kinderen gelet worden en eventueel is fysiotherapie nodig. Geef het kind veel lichaamsbeweging zoals gymnastiek en allerlei andere vormen van beweging.

Lees verder

• Ischialgie (ischias): een vervelende rugpijn
• Rugpijn: diverse oorzaken en wat je eraan kunt doen
• Naar de dokter met rugpijn
• Onverklaarbare rugpijn: wat te doen?
• Wat te doen bij gewrichtspijn?