Spondylolisthesis: symptomen, diagnose en behandeling

Als een bot van de wervelkolom onder de eronder liggende wervel schuift, is er sprake van spondylolisthesis. Daardoor kunnen er beschadigingen optreden aan het ruggenmerg of aan de zenuwen die richting het merg lopen.

Symptomen

De aandoening geeft vaak geen klachten. Als dat wel gebeurt kan er sprake zijn van:

• Pijn in rug
• Stijfheid in rug
• Bewegen doet pijn (Bv. Traplopen)
• Hevige pijnaanvallen
• Rustperiodes verlichten de pijn tijdelijk

Oorzaak

In de meeste gevallen treedt spondylolisthesis op in de lendenwervel. Daarbij gaat het om de eerste wervel van het heiligbeen. Bij deze aandoening glijdt de wervel naar voren en gaan wervellichamen zich verplaatsen. In ernstige gevallen wordt een gedeelte van de wervelboog tussen de bovenste en onderste wervelgewrichten (de pars interarticularis) aangetast. Dan kan aan beide kanten van de wervelboog voorkomen. De bindweefselbanden die de botten met elkaar samenvoegen (de ligamenten) en de kapsels kunnen dan het naar voren schuiven van de wervel niet tegenhouden. De tussenwervelschijf moet dan alleen voorkomen dat de wervels gaan schuiven en kan deze druk niet vaak aan. De aandoening kan ook leiden tot zenuwpijn (ischias). Spondylolisthesis komt in twee vormen voor, namelijk degeneratief en traumatisch.

Degeneratieve spondylolosthesis

Bij de degeneratieve variant is er sprake van het afglijden van de gewrichten door slijtage, bijvoorbeeld door artrose of het verouderingsproces.

Traumatische spondylolisthesis

Als er sprake is van een traumatische spondylolisthesis knakt de wervel boven het gewricht in tweeën waardoor de wervel verschuift. Beoefenaars van sporten als honkbal, roeien, voetballen en gewichtheffen lopen op extra kans op het oplopen van een traumatische spondylolisthesis.

Diagnose

Bij een verdenking van spondylolisthesis verwijst een huisarts de patiënt naar het ziekenhuis voor het maken van een röntgenfoto. Zo kan de wervelkolom in beeld worden gebracht. Soms worden er ook CT- of MRI-scans gemaakt om de rug uitgebreid in kaart te brengen. Hierdoor kunnen ook andere oorzaken zoals een hernia worden uitgesloten.

Behandeling

Behandeling van spondylolisthesis is afhankelijk van de zwaarte van de aandoening.

Oefeningen

Vaak bieden rek- en strekoefeningen uitkomst. Het is belangrijk dat de patiënt in beweging blijft, maar de rug niet overbelast. Eventueel kan er met een fysiotherapeut of een manueel therapeut een oefenprogramma worden opgesteld om de stabiliserende spieren verder te sterken. De behandeling richt zich ook op het verbeteren van de levensstijl. Dat kan door bijvoorbeeld een goede houding aan te nemen en zware belasting te vermijden (bijvoorbeeld het dragen van zware emmers). Deze oefeningen hebben meer baat dan het dragen een rugkorset hoewel sommige patiënten hier wel baat bijhebben.

Pijnstilling

Een arts kan recepten uitschrijven voor pijnstilling. Bij heftige pijn kan gekozen worden voor een prik met corticosteroïd in de rug.

Operatie

In ernstige gevallen volgt een operatie waarbij een neurochirurg of een orthopedisch chirurg de aangetaste lendewervels aan elkaar vastmaakt. In de meeste gevallen moet de patiënt met spondylolisthesis leren leven en een goede balans vinden.