Stijve, stramme rug: Oorzaken & preventie van rugstijfheid
Door diverse aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen sommige patiënten last hebben van een stijve rug. Hoewel rugstijfheid soms voortkomt uit milde oorzaken zoals een slechte houding of een verrekking, kunnen ernstigere oorzaken, zoals spinale stenose of tumoren, ook verantwoordelijk zijn. Bij dergelijke gevallen is vaak een professionele medische behandeling noodzakelijk. Andere symptomen die samen met een stijve rug kunnen optreden, zijn onder meer een beklemmend gevoel, een beperkt bewegingsbereik en moeite met dagelijkse taken. Met enkele praktische tips kan rugstijfheid echter worden verlicht en voorkomen.
Oorzaken van stijf aanvoelende rug
De rug is een complex geheel van
botten,
gewrichten,
spieren en andere weefsels. Schade aan een van deze structuren kan leiden tot
pijn, beklemming en/of stijfheid in de rug. Deze schade kan voortkomen uit verschillende aandoeningen en omgevingsfactoren.
Aandoeningen
Acute flaccid myelitis
Acute flaccid myelitis is een ernstige
neurologische aandoening die vooral kinderen treft. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een
ontsteking van de grijze stof in het ruggenmerg. Virussen zoals het
adenovirus en het
West-Nijl-virus kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van acute flaccid myelitis. De aandoening begint meestal plotseling met zwakte en
verlamming in een of meerdere ledematen, vaak voorafgegaan door symptomen van een virale infectie zoals een
verstopte neus,
buikpijn en
hoesten. Andere symptomen kunnen zijn
kauwproblemen,
hangende oogleden en
epilepsie.
Aorta-aneurysma
Een aorta-
aneurysma is een abnormale vergroting van de aorta, het grootste bloedvat dat door de buikholte loopt. Deze aandoening veroorzaakt meestal geen symptomen, tenzij het aneurysma scheurt. Patiënten kunnen buikpijn, rugpijn/rugstijfheid of
beenpijn ervaren. Een gescheurd aneurysma kan leiden tot ernstige
interne bloedingen, wat kan resulteren in een
shock en zelfs de dood als het niet onmiddellijk wordt behandeld.
Artritis
Artritis is een ontstekingsaandoening die gewrichten in het lichaam aantast, inclusief die in de rug. Dit kan leiden tot
gewrichtspijn,
gewrichtsstijfheid en
gezwollen gewrichten.
Cauda equina syndroom
Het
cauda equina syndroom is een zeldzame, ernstige complicatie van een gescheurde tussenwervelschijf. Deze aandoening kan leiden tot pijn, gevoelloosheid en/of zwakte in een of beide
benen, problemen met de
darmen en de blaas, gevoelsstoornissen in het zadelgebied, seksuele problemen en ernstige
lage rugpijn.
Hernia
Een hernia verwijst naar een uitstulping van de tussenwervelschijven die druk uitoefent op nabijgelegen zenuwwortels. Dit kan leiden tot
rugpijn en rugstijfheid. De symptomen verergeren vaak door bewegingen zoals rechtstaan na langdurig zitten of voorover buigen.
Ischias
Ischias is een vorm van
radiculopathie waarbij de heupzenuw wordt samengedrukt door bijvoorbeeld tumoren, trauma, een hernia, spinale stenose of het
piriformis-syndroom (druk op de heupzenuw veroorzaakt
bilpijn). Naast een stramme rug kunnen symptomen zijn lage rugpijn, pijn in het been of de billen die verergert door zitten, een
tintelend of
branderig gevoel in het been, moeite met het bewegen van het been of de
voet door zwakte of gevoelloosheid, constante pijn aan één kant van de billen en problemen met lopen door beenpijn.
Misselijkheid is een mogelijk symptoom van nierstenen /
Bron: Concord90, Pixabay Nierstenen
Nierstenen ontstaan door de ophoping van kristallen in de
nieren, het nierbekken en de urinewegen. Wanneer de stenen naar de urineleider bewegen, kunnen ze pijn en ernstige
krampen in de flanken veroorzaken, vergezeld van
misselijkheid en
braken (
nierkolieken). Ongeveer twee keer zoveel mannen als vrouwen ontwikkelen nierstenen.
Polymyalgia rheumatica
Polymyalgia rheumatica is een relatief veel voorkomende aandoening die spierpijn en -stijfheid veroorzaakt, vaak bij mensen ouder dan vijftig jaar. De oorzaak van polymyalgia rheumatica is onbekend anno augustus 2024, maar artsen vermoeden dat een combinatie van genetische en omgevingsfactoren een rol speelt. De symptomen ontstaan vaak plotseling en kunnen ernstige beperkingen veroorzaken bij dagelijkse activiteiten zoals aankleden, reiken,
traplopen en wassen. De pijn en stijfheid zijn meestal wijdverspreid en verergeren vaak tijdens of na rust, maar verbeteren met activiteit of naarmate de dag vordert. De pijn kan ook 's nachts aanwezig zijn, vaak vergezeld van milde
griepachtige symptomen zoals een algemeen ziek gevoel, lichte
koorts,
vermoeidheid en
onbedoeld gewichtsverlies.
Radiculopathie
Radiculopathie is een ontsteking, compressie of verwonding van een wervelkolomwortel. Dit veroorzaakt pijn die uitstraalt van de lage rug naar de benen.
Skeletafwijkingen
Skeletafwijkingen zoals
scoliose (zijdelingse kromming van de wervelkolom),
lordose (voorwaartse kromming van de wervelkolom) en andere wervelkolomafwijkingen kunnen ook rugstijfheid veroorzaken.
Spinale stenose
Spinale stenose is een vernauwing van de wervelkolom die druk uitoefent op de zenuwen en het ruggenmerg. Deze aandoening treft meestal ouderen en kan leiden tot pijn in de benen, rugpijn en rugstijfheid.
Spinale tumoren
Spinale tumoren zijn goedaardige of kwaadaardige gezwellen die zich in de wervelkolom bevinden. Hoewel de meeste gevallen van rugstijfheid niet direct veroorzaakt worden door spinale tumoren, kunnen deze gezwellen leiden tot rugpijn en stijfheid.
Spierpijn
Spierpijn veroorzaakt door overbelasting of letsel kan ook rugstijfheid veroorzaken. Dit kan optreden na zware lichamelijke activiteiten, verkeerde houdingen of andere vormen van belasting.
Omgevingsfactoren
Slechte houding
Langdurig zitten of staan in een
oncomfortabele houding kan leiden tot rugstijfheid. Dit geldt met name voor personen die veel tijd aan een bureau doorbrengen zonder de juiste ergonomische aanpassingen.
Overgewicht
Overgewicht kan extra belasting veroorzaken op de rug, wat kan leiden tot stijfheid en pijn. Een gezond gewicht is belangrijk voor het verminderen van de belasting van de wervelkolom en ter ondersteuning van de algehele ruggezondheid.
Slechte slaaphouding
Een slechte slaaphouding kan bijdragen aan rugstijfheid. Het gebruik van een ongeschikt matras of kussen kan ook een rol spelen bij het ontwikkelen van rugproblemen.
Behandeling van rugstijfheid
De behandeling van rugstijfheid hangt af van de onderliggende oorzaak en de ernst van de symptomen. Mogelijke behandelingen zijn:
Fysiotherapie
Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van de bewegingsvrijheid en het versterken van de rugspieren. Dit kan helpen bij het verlichten van stijfheid en pijn.
Medicamenteuze behandeling
Afhankelijk van de oorzaak van de rugstijfheid kunnen pijnstillers, ontstekingsremmers of andere medicijnen worden voorgeschreven om de symptomen te verlichten.
Levensstijlveranderingen
Het aannemen van een gezondere levensstijl door middel van een gebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het behouden van een gezond gewicht kan bijdragen aan het voorkomen en verlichten van rugstijfheid.
Chirurgie
In sommige gevallen, zoals bij ernstige gevallen van spinale stenose of hernia, kan een operatie noodzakelijk zijn om de druk op de zenuwen te verlichten en de symptomen te verhelpen.
Preventie van rugstijfheid
Het voorkomen van rugstijfheid kan door verschillende maatregelen worden bereikt, waaronder:
Juiste houding
Het handhaven van een goede houding bij het zitten en staan kan helpen om rugstijfheid te voorkomen. Ergonomische aanpassingen aan de werkplek kunnen ook bijdragen aan een betere houding.
Regelmatige lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging, met name oefeningen die de rugspieren versterken en de flexibiliteit verbeteren, kan helpen om rugstijfheid te voorkomen. Activiteiten zoals wandelen, zwemmen en yoga kunnen nuttig zijn.
Gezond gewicht
Het behouden van een gezond gewicht vermindert de belasting van de rug en kan helpen bij het voorkomen van rugproblemen.
Juiste slaaphouding
Een goede slaaphouding en het gebruik van een geschikt matras en kussen kunnen bijdragen aan het voorkomen van rugstijfheid.
Vroegtijdige medische zorg
Bij aanhoudende of ernstige rugklachten is het belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken om onderliggende aandoeningen uit te sluiten of tijdig te behandelen.
Lees verder