Syndroom van Verbiest: vernauwing aan het lendenwervelkanaal

Een dof gevoel aan de buitenzijde van de voet, gevoelsstoornissen in de onderbenen en bilstreek, een branderig gevoel in het dijbeen tijdens het zitten. Dit zijn symptomen die op kunnen treden als iemand last heeft van wervelkanaalstenose (vernauwing wervelkanaal). De klachten kunnen overigens verschillend zijn, dit heeft onder andere te maken met de plaats waar de vernauwing zich bevindt. Hoe wordt de diagnose gesteld en wat is er mogelijk qua behandeling?

Inhoud artikel

• Opbouw wervelkolom
• Vernauwing wervelkanaal en het syndroom van Verbiest
• Andere oorzaken van een vernauwing van het wervelkanaal
• Hoe komt het syndroom aan de naam Verbiest?
• Symptomen syndroom van Verbiest
• Diagnose syndroom van Verbiest
• Behandeling kanaalstenose
• Wat houdt de operatie in?
• Prognose syndroom van Verbiest
• Recidief

Opbouw wervelkolom

De wervelkolom kun je verdelen in: halswervelkolom (7 halswervels), borstwervelkolom (12 borstwervels), lendenwervelkolom (5 lendenwervels), heiligbeen (5 vergroeide wervels) en stuitbeen (3 of 4 vergroeide wervels).

Vernauwing wervelkanaal en het syndroom van Verbiest

Een wervelkanaal kan al in aanleg nauw zijn, maar het kan ook ontstaan op latere leeftijd door slijtage. Bij vernauwing door slijtage gaat het veelal om plaatsen waar de wervels sterk bewegen. Het kan gaan om een vernauwing van het halswervelkanaal of om een vernauwing van het lendenwervelkanaal. Gaat het om een vernauwing van het halswervelkanaal dan zal dit leiden tot beschadiging van het ruggenmerg (cervicale myelopathie). Een vernauwing aan het lendenwervelkanaal staat ook wel bekend als het syndroom van Verbiest. Het lendenwervelkanaal bevat geen ruggenmerg, het gaat hier om zenuwwortels.

Andere oorzaken van een vernauwing van het wervelkanaal

Een vernauwing van het wervelkanaal kan ook ontstaan door een aandoeningen van het benig skelet, denk aan de ziekte van Paget, rachitis, spondylosis deformans. Andere mogelijke oorzaken zijn een forse ontwikkelingsstoornis van de wervelkolom of een discus prolaps.

Hoe komt het syndroom aan de naam Verbiest?

De primaire stenose van het lumbale wervelkanaal werd in 1950 voor het eerst beschreven door dr. H. Verbiest. Hij was lector in de neurochirurgie in Utrecht.

Symptomen syndroom van Verbiest

De klachten hangen af van waar de vernauwing zich voordoet. De symptomen kunnen zijn:

• Gevoelsstoornissen in onderbenen, bilstreek, bij het zitten in verkeerde stoelen.
• Pijn in de buurt van de lendenwervelkolom.
• De pijn kan uitstralen in de bil en achter het bovenbeen na lopen of staan.
• Een vervelend gevoel in het dijbeen tijdens het zitten (branderig).
• Uitval van een been (tijdelijk).
• Verlies van kracht in de knieën (door de knieën zakken).
• Een vreemd dof gevoel aan de buitenzijde van de voet en dit gevoel kan zich verspreiden naar boven, tot de bil.
• Pijn en verlies van kracht in de benen (na lang staan of na inspanning).
• De bovenstaande klachten worden vaak minder als de persoon gaat zitten, voorover bukt of hurkt. Ook kan het helpen om op de zij te gaan liggen met opgetrokken benen.
• Bij een man kan plotseling impotentie ontstaan of er kunnen erectieproblemen optreden.
• Soms kan door het hoofd naar voren te knikken gevoeld worden dat er een vernauwing in de rug zit.
• Vermoeidheid kan optreden.

Opmerkelijk: iets wat vaak juist nog wel lukt is fietsen (zonder veel klachten).

Diagnose syndroom van Verbiest

Het is voor een arts niet altijd eenvoudig om de diagnose te stellen omdat het niveau waarop de stenose zich bevindt invloed heeft op wat voor klachten iemand zal ervaren. Het kan voorkomen dat de oorzaak niet wordt ontdekt. De klachten zullen dan blijven bestaan of zelfs erger worden. Er kan gezegd worden dat men moet leren om met de klachten te leren leven.

De vernauwing hoeft niet perse groot te zijn om voor klachten te zorgen, dat verschilt van persoon tot persoon. Een vernauwing is niet altijd zichtbaar op een röntgenfoto, het is eerder te zien middels een caudografie, een CT-scan of een MRI-scan.

Behandeling kanaalstenose

Het wervelkanaal moet wijder worden gemaakt en dit kan alleen door middel van een operatie. Door de ingreep krijgen de zenuwwortels in het lendenwervelkanaal weer de ruimte die nodig is.

Wat houdt de operatie in?

Het wervelkanaal kun je zien als een holle buis. Als bij verschillende wervels het doornuitsteeksel en de wervelboog weggehaald worden (laminectomie) dan wordt de buis aan de achterkant geopend en dit geeft meer ruimte. Bij een vernauwd lendenwervelkanaal gaat het om de vierde en de vijfde of de derde tot de vijfde lendenwervel. Na de ingreep zijn de zenuwwortels nog steeds goed beschermd door een stevige spierlaag achter de bogen van de wervels.

Prognose syndroom van Verbiest

Bij een vernauwing van het lendenwervelkanaal heb je 'alleen' te maken met zenuwwortels en niet met ruggenmerg zoals bij een vernauwing van het halswervelkanaal. Dit maakt de toekomstverwachtingen bij een vernauwing van het lendenwervelkanaal gunstiger. De afstand die iemand kan lopen zal flink toenemen. Wel moet je rekening houden met een vermindering van de stevigheid van de rug. Bespreek het met de behandelend arts maar misschien is arbeid die de rug zwaar belast niet meer mogelijk.

Recidief

Het verwijderde bot zal niet weer aangroeien, een recidief zoals je wel ziet bij een hernia kan dus niet. Krijgt iemand weer klachten dan kan dit komen doordat op de niveaus die grenzen aan het gebied waarin geopereerd is, de stenose zover gevorderd is dat er klachten ontstaan. Er is dan opnieuw een operatie nodig.

Lees verder

• Ziekte van Paget: oorzaak, symptomen, behandeling, 3D print