Verstuiking: symptomen, oorzaken, complicaties & behandeling

Naast kneuzingen en verrekkingen is een verstuiking een van de meest voorkomende sportblessures. Een verstuiking is een verwonding aan een ligament of een gewrichtskapsel (de gewrichtsbanden en het bindweefsel rondom het gewricht), waarbij de collageenvezels van deze structuren sterk zijn uitgerekt. Bij een verstuiking zijn de gewrichtsbanden en/of het gewrichtskapsel verrekt en/of ingescheurd. Vaak treedt een verstuiking op in de pols, voet of knie, de meest voorkomende is een verstuiking van de enkel na een abnormale beweging, zoals het dubbelklappen van de enkel. De cervicale wervelkolom kan ook worden aangetast als het hoofd naar voren of naar achteren wordt geklapt door een auto-ongeluk. Dergelijke verwondingen worden whiplash of cervicale verstuiking genoemd. Een verstuiking komt vooral veel voor bij balsporten zoals voetbal of tennis, omdat spieren, pezen, ligamenten en gewrichten zwaar worden belast.

• Wat is een verstuiking?
• Meerdere gewrichtsbanden verrekt of beschadigd
• Beloop
• Milde en ernstige verstuiking
• Oorzaken van een verstuiking
• Symptomen
• Complicaties
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van een verstuiking
• Preventie
• Vooruitzichten en prognose

Wat is een verstuiking?

Meerdere gewrichtsbanden verrekt of beschadigd

Een verstuiking is een van de meest voorkomende sportblessures. Een gewrichtskapsel omvat één of meerdere botstukken van een gewricht. Het treedt op wanneer overmatige beweging leidt tot schade aan de kapsels en ligamenten van een gewricht. Er zijn bij een verstuiking meerdere gewrichtsbanden verrekt of beschadigd. Het gewricht dat door de verstuiking wordt aangetast, is nog steeds veerkrachtig, maar doet pijn en de functionaliteit ervan is meestal ernstig beperkt. Het gewricht zwelt ook op en er zijn blauwe plekken zichtbaar.

Beloop

Als er geen bijkomende verwondingen zijn opgetreden naast de verstuiking, zijn conservatieve maatregelen meestal voldoende om de blessure te behandelen en is er geen operatieve ingreep nodig. Een verstuiking is meestal ongecompliceerd en de prognose is vaak gunstig. Volledig herstel op je oude niveau van sporten wordt meestal uiterlijk drie maanden na de blessure bereikt.

Milde en ernstige verstuiking

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een milde en een ernstige verstuiking. Met een lichte verstuiking zijn de spieren, pezen en kapselbanden overbelast. Kleine weefselscheuren zijn ook mogelijk. In het geval van een ernstige verstuiking zijn het kraakbeen of de botdelen beschadigd; ligamenten kunnen ook worden gescheurd, zenuwweefsel of bloedvaten beschadigd.

Oorzaken van een verstuiking

De oorzaak van een verstuiking is de gewelddadige overbelasting of overstrekking van het gewricht, buiten het normale bewegingsbereik. Een verstuiking kan het gevolg zijn van struikelen, buigen of vallen. Ook bij sportblessures, zoals bij voetbal of skiën, leiden abrupte bewegingen vaak tot een verstuiking. Afhankelijk van de kracht van de impact op het aangetaste gewricht treedt een lichte of ernstige verstuiking op.

Als vaker een verstuiking optreedt, kunnen capsulaire ligamenten, die het betreffende gewricht omringen en zorgen voor stabiliteit en het doorschieten van bewegingen voorkomen, permanent worden beschadigd en een onstabiel gewricht veroorzaken. Voortijdige gewrichtsslijtage (artrose) kan het gevolg zijn van een (herhaalde) verstuiking.

Symptomen

De symptomen van een verstuiking hangen af ​​van de ernst ervan. De klachten bestaan ​​uit acute pijn bij het bewegen of belasten van het gewricht. De intensiteit van de pijn varieert en is afhankelijk van de mate van letsel. Met een verstuiking zwelt het gewricht op. Bovendien kunnen er blauwe plekken optreden. Tijdens het genezingsproces verandert het kleurverloop vaak dagelijks. De veerkracht, functionaliteit en mobiliteit van het gewricht is ernstig beperkt. Vaak treedt een verstuiking op in de polsen, knieën of enkels.

Complicaties

Een lichte verstuiking veroorzaakt meestal geen complicaties. Als het getroffen gebied voldoende wordt beschermd en de instructies van de arts worden opgevolgd, zijn geen verdere beperkingen te verwachten. Een complexe verwonding of een combinatie van verschillende verwondingen aan de botten en spieren kan tot verschillende complicaties leiden. De genezingsduur is dan over het algemeen aanzienlijk verlengd. Bovendien kan zich een algemene spierzwakte ontwikkelen, waarbij rekening moet worden gehouden met enkele weken voor het herstel. Je fysieke prestaties kunnen ernstig beperkt zijn.

Huisarts raadplegen

Een verstuiking vereist niet altijd medische hulp. De blessure geneest vaak vanzelf zonder medicatie. Als de klachten blijven voortduren, is medisch advies vereist. Als het gewricht opzwelt of het vermogen om te bewegen beperkt is, is het ook verstandig om je huisarts te raadplegen.

In het geval van ernstige verstuikingen die gepaard gaan met pijn en toenemende bewegingsbeperkingen, kun je het beste onmiddellijk een afspraak maken met je huisarts. De arts kan de ernst van het letsel beoordelen en passende maatregelen nemen om de pijn te verlichten. Na een ongeval of val moet altijd een arts worden geraadpleegd. Er kunnen andere verwondingen zijn die moeten worden geïdentificeerd en behandeld.

Mensen met een botziekte of hemofilie moeten ook naar hun huisarts gaan. Afhankelijk van het type verstuiking, vindt verdere behandeling plaats bij de huisarts of in een ziekenhuis. De verantwoordelijke arts kan een orthopedisch chirurg en andere specialisten bij de behandeling betrekken.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Een verstuiking wordt voornamelijk gekenmerkt door pijn. Het aangetaste gewricht doet pijn omdat de ligamenten overbelast zijn. Bovendien kan het gewrichtskapsel getroffen zijn. Verkleuring en blauwe plekken verschijnen vaak op het aangetaste gewricht. Als het gewricht ondanks pijn nog steeds kan worden belast, is er vermoedelijk sprake van een verstuiking.

De arts zal vragen stellen over je klachten en over hoe de klachten ontstaan zijn. Het lichamelijk onderzoek wordt uitgevoerd door het getroffen gebied aan te raken, waarbij er drukpijn optreedt optreedt in de directe omgeving van het gezwollen gewricht. De arts test de mobiliteit van het gewricht onder spanning. Een botbreuk moet vóór dit onderzoek worden uitgesloten.

Beeldvormend onderzoek

Aanvullende medische diagnostische methoden kunnen nodig zijn. Met een röntgenfoto krijgt de behandelend arts een exact beeld van de toestand van het gewricht. Met name breuken kunnen gemakkelijk worden onderscheiden van een verstuiking. Computertomografie (CT-scan) kan een ligamentscheur of gebroken botten uitsluiten. Andere klinische onderzoeksmethoden om gebroken botten en ligamentletsels uit te sluiten zijn magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) en echografie.

Een enkelverstuiking kan leiden tot een slechte houding of stress op het lichaam. Spierongemak, ontsteking of spierstijfheid kunnen optreden. Een malpositie dreigt en er kan pijn ontstaan.

Behandeling van een verstuiking

De behandeling van een verstuiking hangt af van de ernst ervan en je algehele gezondheid en lichamelijke conditie. In geval van een lichte verstuiking, zonder letsel aan het gewrichtsbot, wordt overwegend conservatieve behandeling ingezet. Dit moet vroeg beginnen om zwelling en pijn te beperken. Begin direct te koelen met een koud kompres. Door de verstuiking af te koelen, worden bloedvaten vernauwd en bloedlekkage en zwelling verminderd. Compressie middels een drukverband na het koelen geeft het gewricht stevigheid en tegendruk tegen de zwelling. Houd het aangedane gewricht zo veel mogelijk omhoog (vooral de eerste 48 uur) en laat hem zo weinig mogelijk naar beneden hangen. Hierdoor blijft de vochtophoping in het gewicht beperkt.

Preventie

Het voorkomen van verstuiking bestaat uit het voorkomen van vallen en ongevallen. Voor sporters wordt een goede warming-ip aanbevolen. Rek- en strekoefeningen zijn hier bijzonder geschikt voor. Geschikte sportuitrusting vermindert ook het risico op verstuikingen.Passende schoenen worden aanbevolen voor het beschermen van de enkels. Je moet ook aandacht besteden aan enkelbeschermend schoeisel buiten sport. Hoge hakken zorgen voor verhoogde kans op gewrichtsblessures. Vooral personen van wie de ligamenten zijn beschadigd door herhaalde verstuikingen, moeten goed passende, platte schoenen dragen. Steunkousen kunnen ook het risico op verstuikingen verminderen.

Vooruitzichten en prognose

De prognose van een verstuiking is gunstig. Een verstuiking geneest meestal volledig binnen twee tot drie weken zonder enige gevolgschade of blijvende beperkingen. Hoe eerder de behandeling wordt gestart, hoe beter het genezingsproces verloopt. Gerichte training om de spieren opnieuw op te bouwen is vaak niet nodig bij een verstuiking. De belasting moet langzaam worden opgebouwd, zodat er geen terugval of overbelasting plaatsvindt.

Zonder medische zorg kunnen verschillende complicaties worden verwacht. De klachten worden erger en groter. Bovendien neemt het risico op langdurige of late effecten toe, zoals gewrichtsinstabiliteit, slechte houding, verslechterde balans, looponzekerheid en een afname van fysieke prestaties. Gewrichtsbanden kunnen beschadigd raken en leiden tot een blijvende verstoring van de mobiliteit.

Lees verder

• Verstuikte teen: symptomen, oorzaken, behandeling & prognose
• Verstuikte pols: symptomen, behandeling en herstel
• Verstuikte duim: symptomen en behandeling duimverstuiking
• Verstuikte enkel: oorzaken, behandeling, tapen en herstel
• Verstuikte knie: symptomen en oorzaken van knieverstuiking