Roze urine: symptomen, oorzaak en behandeling rode plas

Bemerk je roze urine? Een rode of roze urinekleur wordt vaak geassocieerd met bloed in de urine (hematurie), maar de meeste gevallen kunnen worden toegeschreven aan andere factoren zoals kleurstoffen in voedingsmiddelen en dranken die de urine doen verkleuren. Normaal gesproken is urine helder en lichtgeel tot felgeel van kleur. Hematurie zal in de meeste gevallen de urine niet doen verkleuren, in die mate dat het zichtbaar rood of roze zal zijn. De kleur is afhankelijk van de hoeveelheid bloed en of het bloed 'oud' of 'vers' is. In ernstige gevallen waarbij er aanzienlijk bloedverlies in de onderste urinewegen is, kan de urine een rode tot roze tint hebben. Dit heet macroscopisch; bloed bij de urine is met het blote oog zichtbaar. Ook pijn is niet een betrouwbare indicatie of rode urine of roze urine te wijten is aan hematurie, aangezien er veel oorzaken zijn van hematurie waarbij je verder geen klachten hebt en die te wijten is aan ernstige ziekten zoals blaaskanker.

• Oorzaken van roze urine
• Leefstijlfactoren
• Forse inspanning
• Uitdroging
• Roze urine door voedsel en dranken
• Geneesmiddelen en toxines
• Bloed in de urine
• Menstruatiebloed
• Oorzaken van bloed in de urine
• Bijkomende symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling roze tot roodgekleurde urine of plas
• Medische behandeling
• Zelfzorgmaatregelen

Oorzaken van roze urine

Er zijn tal van oorzaken van rode tot roze gekleurde urine. Bloed in de urine is niet de enige oorzaak. Daarom moet de mogelijke oorzaak van de verkleuring in samenhang met andere symptomen worden bekeken. Urineonderzoek is een veelgebruikt onderzoek, zowel oriënterend als aanvullend, om naar de oorzaak van klachten te zoeken, waaronder rode of roze urine.

Leefstijlfactoren

Forse inspanning

Na forse lichamelijke inspanning kunnen diverse afwijkingen gevonden worden in de urine, waaronder hematurie. Flinke lichamelijke inspanning kan bloed veroorzaken in de urine die kan leiden tot rode of roze urine. Dergelijke afwijkingen treft men vooral aan bij sporters (vooral langeafstandsloper) en militairen, maar ook bij percussionisten. Dit fenomeen staat ook wel bekend als 'hardlopershematurie'. Dit kan voorkomen worden door tijdens en na de inspanning het vochtvolume voldoende op peil te houden. De afwijking behoort te verdwijnen na 24-72 uur rust. Inspanningsgerelateerde hematurie is van voorbijgaande aard. Er zijn geen nadelige effecten voor de nierfunctie op lange termijn bekend.

Uitdroging

Uitdroging kan ook de urine verkleuren, maar meestal leidt dit tot donkere urine of donkergele urine. Voldoende drinken kan dit voorkomen. Als je ziek bent en veel vocht verliest door bijvoorbeeld diarree, dan is het verstandig om ORS te nemen. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker dat je moet oplossen in water.

Roze urine door voedsel en dranken

Roze urine kan ook veroorzaakt worden door bepaalde voedingsmiddelen, zoals:

• Rabarber
• Rode bieten (rode bietensap);
• Bramen; en
• Rode of roze kleurstoffen in voedingsmiddelen en dranken.

De verkleuring zijn in deze gevallen van tijdelijke aard. Zodra je het betreffende voedingsmiddel niet meer inneemt, zal je urine weer de gewone kleur aannemen.

Geneesmiddelen en toxines

Sommige geneesmiddelen of toxines (gifstoffen), kunnen een roze urinekleur geven, bijvoorbeeld:

• Laxeermiddelen, vooral die senna bevatten;
• Antibiotica zoals rifampicine (onder meer gebruikt bij tuberculose, hersenvliesontsteking en lepra), en metronidazool (gebruikt bij infecties van huid, geslachtsorganen, mond, keel, maag en darmen);
• Antipsychotica zoals chloorpromazine en thioridazine, beide klassieke antipsychotica;
• Anesthetica zoals propofol (een anestheticum is een stof die ervoor zorgt dat pijnprikkels niet meer gevoeld worden);.
• Anticoagulanten of antistollingsmiddelen zoals warfarine;
• Metalen zoals lood en kwik.

Sommige van deze medicijnen en toxinen kunnen hematurie (bloed in de urine) veroorzaken, waardoor de urine rood of roze wordt. In andere gevallen zijn het de afbraakproducten van deze medicijnen die de urine wat rood kunnen doen verkleuren.

Bloed in de urine

Rode of roze urine kan het gevolg zijn van de aanwezigheid van rode bloedcellen, vrije hemoglobine, porfyrine of myoglobine in de urine. Hematurie (bloed in de urine) is niet altijd te wijten aan een onderliggende aandoening.

Menstruatiebloed

Bloed in de urine hoeft niet per se afkomstig te zijn uit de urinewegen. Bloed in de urine kan worden veroorzaakt door overmatige inspanning, kleine wondjes na seksuele gemeenschap of door menstruatiebloed. Een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die huidletsels veroorzaakt, zoals zweren, kan er ook voor zorgen dat bloed in de urine druppelt.

Oorzaken van bloed in de urine

Als er bloed in de urine aanwezig is, is de urine bruin, roze of rood of niet gekleurd. De kleur wordt bepaald door de hoeveelheid bloed in de urine en of het bloed 'oud' of juist 'vers' is. Een diagnose van hematurie moet worden bevestigd met behulp van teststrips of laboratoriumanalyse van een urinemonster. Aandoeningen die hematurie veroorzaken, zijn infectie van de urinewegen, kwaadaardige gezwellen (kanker) in de nieren en de urinewegen, nieraandoeningen en systemische aandoeningen:

• Urineweginfecties;
• Plasbuisontsteking of urethritis;
• Blaasontsteking (cystitis);
  Urineonderzoek met behulp van teststrips kan door de huisarts of doktersassistente worden verricht / Bron: Alexander Raths/Shutterstock
• Prostaatontsteking of prostatitis (mannen);
• Urineleiderontsteking (ureteritis);
• Nierontsteking;
• Nierstenen of urinestenen;
• Polycystische nieren;
• Nierfilterontsteking (glomerulonefritis);
• Diabetische nefropathie of nierschade door diabetes (een complicatie die voorkomt bij sommige mensen met diabetes);
• Nierkanker;
• Blaaskanker;
• Prostaatkanker;
• Bloedafwijkingen;
• Koorts;
• Vreemd lichaam in de urethra of blaas;
• Hypercalciurie (verhoogd calcium in urine).

Bijkomende symptomen

Rode tot roze verkleuring van de urine is geen ziekte op zichzelf. Het is een symptoom van een onderliggende aandoening. Zelfs hematurie (bloed in de urine) is een symptoom. Andere symptomen mogelijke die verband houden met de aanwezigheid van roze urine moeten ook worden genoteerd, zoals:

• Buikpijn, perineum pijn (pijn tussen anus en geslachtsorgaan) en flankpijn of pijn in de zij;
• Pijn en brandend gevoel tijdens het urineren;
• Stinkende urine;
• Troebele urine
• Schuimende urine;
• Frequent urineren
• Overmatige hoeveelheid urine, minimale of geen urine.

Er kunnen ook andere symptomen aanwezig zijn die verband houden met een onderliggende ziekte. Deze bestaan uit onder meer koorts, zwelling van armen of benen, verkleuring van de huid, moeite met ademhalen, verwardheid, moeheid, verlies van eetlust, etc.

Onderzoek en diagnose

Meestal is een diagnose eenvoudig te stellen op basis van de anamnese (vraaggesprek met de arts), je medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek en bloed- en urineonderzoek en is nadere diagnostiek niet nodig. Eventueel vervolgonderzoek kan bestaan uit cystoscopie (een inwendig onderzoek van je plasbuis en je blaas), echoscopie, CT-scan, MRI-scan, etc.

Behandeling roze tot roodgekleurde urine of plas

Medische behandeling

Er is geen specifieke behandeling voor rode tot roze verkleuring van de urine. De behandeling moet gericht zijn op de onderliggende oorzaak die eerst moet worden gediagnosticeerd. Adequate behandeling zal de symptomen geleidelijk doen laten verdwijnen, inclusief de roze urine.

Zelfzorgmaatregelen

Er zijn een aantal algemene maatregelen die nuttig kunnen zijn, zoals:

• Dagelijks voldoende vocht drinken;
• Tijdens en na forse inspanning het vochtvolume voldoende op peil te houden;
• Gezonde leefstijl met gezonde en gevarieerde voeding;
• Voldoende rust nemen bij koorts en moeheid.

Lees verder

• Rode urine: oorzaken rood gekleurde urine bij man en vrouw
• Urine kleur: blauwe of groene urine en oranje-rode plas
• Troebele urine: oorzaken troebele plas met een sterke geur
• Urine of plas: afwijkingen in kleur of hoeveelheid urine
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw