Schuimende urine: oorzaken van schuim op de urine of plas

Schuimende urine kent veel mogelijke oorzaken, variërend van onschuldig tot ernstig. Schuimende urine kan je zorgen baren, terwijl schuimende urine vrij vaak voorkomt en vaak een onschuldig fenomeen is. Er zijn echter een aantal factoren die schuim kunnen veroorzaken in de urine, waarbij medische behandeling nodig is. Er kunnen eenvoudige factoren aan schuimende urine ten grondslag liggen, zoals krachtig of versneld urineren, wat luchtbelletjes geneert. Dit kan eruit zien als schuim op de urine. Schuim op de urine kan soms ook het gevolg zijn van de aanwezigheid van chemische schoonmaakmiddelen in het toilet, zoals toiletreiniger. Als je echter aanhoudend last hebt van schuimende urine, kan dit wijzen op de aanwezigheid van een hoog eiwitgehalte in de urine maar het kan ook duiden op een onderliggende nieraandoening. Als je steeds last hebt van schuim op de urine, is het verstandig de huisarts te raadplegen. De arts kan lichamelijk onderzoek en urineonderzoek doen.

• Wat is schuimende urine
• Oorzaken van schuim op de urine of plas
• Schuimende urine door snel plassen
• Geconcentreerde urine
• Schuim op de urine door toiletreiniger
• Sperma in urine door retrograde ejaculatie
• Proteïnurie: de aanwezigheid van te veel eiwit in de urine
• Proteïnurie of pre-eclampsie tijdens de zwangerschap
• Schuimende urine door een urineweginfectie
• Fistel tussen dikke darm en blaas (vesicocolische fistel)
• Schuim op de urine of plas door nieraandoeningen
• Schuimende door diabetes
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese: Het verhaal van je urine
• Lichamelijk onderzoek: Een algemene check-up
• Urineonderzoek: De inhoud van je urine analyseren
• Bloedonderzoek: Je nieren onder de loep
• Beeldvorming: De nieren in beeld brengen
• Nierbiopsie: In zeldzame gevallen
• Behandeling van schuimende urine
• Onschuldige oorzaken
• Eiwitten in de urine (proteinurie)
• Diabetes of hoge bloeddruk
• Infecties
• Ernstige nierziekten
• Vochtinname
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• De magische cocktail: Hydratatie
• Voedsel als je bondgenoot
• De zin van gezond leven
• De schildknaap van je nieren: Beweging
• Pas op voor de schurken: Suiker en zout
• Regelmatige controles: Het vizier scherp houden

Wat is schuimende urine

Schuimige of schuimende urine of plas kan een gevolg zijn van een aantal eenvoudige en onschuldige oorzaken. Krachtig plassen genereert bubbels in de urine, wat een schuimig uiterlijk geeft. Urine die er schuimig uitziet, kan ook komen doordat het eiwitgehalte in de urine is verhoogd (proteïnurie), of een ernstiger probleem waarbij de nieren betrokken zijn.

Oorzaken van schuim op de urine of plas

Schuimende urine door snel plassen

Door snel te plassen, vaak het gevolg van een (over)volle blaas, krijg je luchtbelletjes doordat de urinestraal hard in de toiletpot klettert. Dit komt vaak doordat mensen hun plas ophouden en naar het toilet gaan met een zeer volle blaas. Wanneer de blaas vol is en uitgerekt tot haar maximale capaciteit, zal de blaas krachtig samentrekken om de urine te lozen. De urinestraal raakt het toilet met veel kracht en dat genereert schuim. Dit type schuim verdwijnt meestal binnen een paar minuten.

Schuimende urine door snel te plassen is onschuldig. Het is echter niet verstandig om je plas op te houden en toiletbezoek uit te stellen. Af en toe je plas ophouden is niet erg, het wordt een probleem als je dit te lang en te vaak doet. Als je te vaak je plas ophoudt, kan de urineblaas uitrekken waardoor deze minder goed kan samentrekken tijdens het plassen. Dit heeft tot gevolg dat je minder goed kunt uitplassen, wat blaasontstekingen in de hand werkt. Door je plas te lang op te houden, kan ook de druk in je blaas te hoog worden wat de nieren kan beschadigen. De nieren produceren urine, maar door te hoge druk kunnen de nieren hun werk niet meer naar behoren uitvoeren.

Geconcentreerde urine

Lichte uitdroging, zoals tijdens de zwangerschap kan optreden of zware lichamelijke inspanning, zorgt ervoor dat de urine donkerder en geconcentreerd is dan normaal. Dit resulteert vaak in schuimende urine tijdens het plassen.

Door voldoende te drinken is het probleem zo weer opgelost. Zodra je ervoor zorgt dat de vochtbalans wordt hersteld, zal de urine weer lichtgeel van kleur zijn. Als schuim op de urine nog steeds voortduurt, zal er waarschijnlijk sprake zijn van een ander probleem. Voorkomen is beter dan genezen. Houd de vochtbalans op peil door voldoende te drinken. Volgens het Voedingscentrum heeft een volwassen man of vrouw gemiddeld 1,5 tot 2 liter per dag aan vocht nodig in de vorm van dranken (water, thee, etc.). De hoeveelheid vocht die je precies nodig hebt, is afhankelijk van diverse factoren zoals leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten en de gezondheidstoestand (bij koorts zweet je bijvoorbeeld meer).

Schuim op de urine door toiletreiniger

Een waaier aan chemische stoffen in wc-reinigers kunnen schuimende urine veroorzaken. Urine kan reageren op de stoffen in een toiletreiniger, waardoor belletjes ontstaan in de urine.

Urineren in een steriele container en als er geen schuim verschijnt, dan weet je dat de chemische stof in het toilet de boosdoener is.

Sperma in urine door retrograde ejaculatie

Kleine hoeveelheden sperma kunnen in de mannelijke urinebuis achterblijven na ejaculatie. Dit achtergebleven sperma veroorzaakt normaal gesproken geen schuimende urine; daarvoor is de hoeveelheid te klein. Als de blaassluitspier niet goed werkt en het sperma wordt naar achteren voortgestuwd in de blaas, dan komt er sperma in de urine terecht en dat kan leiden tot schuimende urine. Dit fenomeen wordt 'retrograde ejaculatie' genoemd. Hierbij stroomt het zaad terug de blaas in, in plaats van naar buiten door je geslachtsdeel. Bepaalde medicijnen kunnen ook leiden tot retrograde ejaculatie.

Als je regelmatig last hebt van retrograde ejaculatie, dan het het verstandig een afspraak te maken bij de huisarts. Deze kan bekijken of het komt door een zwakke blaashals als gevolg van medicijngebruik of andere oorzaken, zoals een blaas- of prostaatoperatie. Retrograde zaadlozing kan ook veroorzaakt worden door neurologische aandoeningen en diabetes.

Proteïnurie: de aanwezigheid van te veel eiwit in de urine

Deze aandoening leidt tot een overmaat van eiwit dat wordt uitgescheiden in de urine, hetgeen schuimende urine kan veroorzaken. Een kleine hoeveelheid eiwit is gewoonlijk aanwezig in urine, maar grote hoeveelheden eiwit in de urine is abnormaal en wordt 'proteïnurie' genoemd. Dit kan optreden na zeer intensieve training (sport, bijvoorbeeld duurlopen), overmatige inname of aanvulling van eiwitten en ziekten die de nieren beschadigen. Onbehandelde hoge bloeddruk en diabetes zijn de twee meest voorkomende medische aandoeningen die het filtervermogen van nieren beschadigen en proteïnurie veroorzaken. Deze aandoeningen vereisen deskundig onderzoek en adequate medische behandeling. Andere risicofactoren zijn:

• trauma;
  Houd je bloeddruk onder controle / Bron: Bacho/Shutterstock
• giftige stoffen;
• infecties;
• medicijnen; en
• ziekten zoals multiple myeloom (of ziekte van Kahler, een kwaadaardige woekering van plasmacellen in het beenmerg) en amyloïdose (waarbij abnormale neerslag van eiwitten in weefsels en organen optreedt).

Er zijn ook een aantal risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van proteïnurie. Dit zijn mensen met overgewicht, personen die ouder zijn dan 65 jaar, mensen bij wie proteïnurie in de familie voorkomt en vrouwen die zwanger zijn.

Behandeling van proteïnurie is gericht op het behandelen of wegnemen van de onderliggende oorzaak. Het goed onder controle krijgen en houden van diabetes en bloeddruk, gewichtsverlies en het staken van het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, kunnen effectieve maatregelen zijn bij de behandeling van proteïnurie. Daarnaast kunnen bepaalde medicijnen helpen.

Proteïnurie of pre-eclampsie tijdens de zwangerschap

Proteïnurie tijdens de zwangerschap kan de ontwikkeling van een ernstig probleem inluiden, genaamd pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging, een combinatie van te hoge bloeddruk en eiwitverlies via de urine. Pre-eclampsie is een aandoening die meestal begint na de 20e week van de zwangerschap en als de aandoening vordert, kun je last krijgen van gezwollen voeten, enkels en handen, vocht vasthouden en sterke gewichtstoename, hoofdpijn, stoornissen van het zicht (zoals vaag of wazig zien en lichtflitsen of sterretjes zien), pijn in de bovenbuik, misselijkheid en braken. Zonder medische behandeling kunnen complicaties bij zowel moeder als kind optreden.

Elke zwangere patiënt met ernstige hoofdpijn, wazig zien, buikpijn of een verhoogde bloeddruk, moet onmiddellijk een ​​arts inschakelen.

Schuimende urine door een urineweginfectie

Een infectie van de urinewegen of urineweginfectie behoort tot de meest voorkomende infecties in het menselijk lichaam. Je urinewegen bestaan uit de nieren, urineleiders, blaas en urinebuis. Als bacteriën in de blaas terechtkomen en zich daar vermenigvuldigen, kun je last krijgen van klachten als brandende pijn tijdens het plassen, meer aandrang, vaker moeten plassen, steeds kleine beetjes plassen en er kan schuimende urine optreden. Ook kan er bloed in de urine komen.

Raadpleeg een arts als deze symptomen zich ontwikkelen of aanhouden, wanneer je last hebt van misselijkheid of braken, of indien koorts optreedt. Ernstige buikpijn of rugpijn kan wijzen op een ernstige infectie en vereist onmiddellijke medische behandeling. De arts zal onderzoeken er er sprake is van een urineweginfectie en zal in dat geval een antibioticum voorschrijven. Andere medicijnen kunnen de pijn en de onaangename symptomen verlichten, terwijl het antibioticum de bacteriën doodt.

Fistel tussen dikke darm en blaas (vesicocolische fistel)

Een vesicocolische fistel doet zich voor wanneer er zich een abnormale verbinding vormt tussen de blaas en de dikke darm. Hierdoor kunnen lucht, gas en bacteriën zich verplaatsen naar de blaas. Het resultaat is schuimige urine of schuimende urine en frequente infecties. Je krijgt hierbij dezelfde soort klachten als bij een urineweginfectie. Een vesicocolische fistel kan optreden als gevolg van chirurgische complicaties, tumoren of ontstekingen zoals de ziekte van Crohn.

De behandeling bestaat uit het behandelen van eventuele infecties en het afsluiten van de fistel via chirurgische of radiologische behandelmethoden.

Schuim op de urine of plas door nieraandoeningen

Een nieraandoening kan leiden tot schuimende urine en proteïnurie. Veel voorkomende boosdoeners zijn onder meer diabetes, hoge bloeddruk, nierstenen, nierfilterontsteking (glomerulonefritis), trauma, bepaalde medicijnen en het gebruik van drugs. Symptomen van nierproblemen kunnen bestaan uit zwelling in de benen, vermoeidheid, misselijkheid, gebrek aan eetlust, rugpijn en algehele malaise. Schuimige urine, bloed in de urine of een structureel abnormale kleur of geur van de urine kunnen stuk voor stuk wijzen op een probleem.

De diagnose vereist een grondige evaluatie door een arts en kan onder meer bestaan uit een bloedonderzoek en urineonderzoek. Daarnaast kan beeldvormend onderzoek nodig zijn.

Schuimende door diabetes

Glomerulonefritis (ook bekend als nierfilterontsteking) is een mogelijke complicatie van diabetes. Hierbij raken de filtertjes van de nieren beschadigd. Wanneer diabetes de oorzaak is van nierfilterbeschadigingen, wordt gesproken van diabetische nefropathie. Het filtersysteem raakt beschadigd, waardoor stoffen zoals eiwitten in de urineblaas kunnen lekken en uiteindelijk in de urine terecht kunnen komen. De aanwezigheid van deze eiwitten in de urine veroorzaakt de vorming van luchtbellen en maakt dat de urine er schuimig uitziet. Aanwezigheid van eiwit in de urine staat bekend als proteïnurie.

Wat belangrijk is om te weten, is dat ziekten zoals diabetes de nieren niet in één keer beschadigen. Het ontwikkelt zich geleidelijk. Dus als schuimende urine en diabetes gerelateerd zijn, kan worden aangenomen dat de diabetes een ernstig stadium heeft bereikt; een fase waarin de nieren dreigen onherstelbaar beschadigd te raken.

De behandeling is gericht op het voorkomen of vertragen van de ontwikkeling tot nierfalen en andere complicaties.

Huisarts raadplegen

Af en toe schuimende urine plassen is normaal, want de snelheid waarmee je plast (de kracht van de urinestraal) en andere triviale factoren kunnen dit beïnvloeden. Maar je doet er verstandig aan je huisarts te raadplegen als je aanhoudend schuim op de urine opgemerkt of als het verergert. Dit kan een teken zijn van eiwit in de urine (proteïnurie), waarbij verder onderzoek nodig is om uit te zoeken wat er aan de hand is. Verhoogde hoeveelheden eiwit in de urine kan op een ernstig nierprobleem wijzen.

Als je urine meestentijds ongewoon schuimig lijkt, kan je arts adviseren om je urine te laten controleren op verhoogde eiwitniveaus (urineonderzoek). Als de test positief is, kan nader onderzoek nodig zijn om de oorzaak van het probleem vast te stellen.

Onderzoek en diagnose

Anamnese: Het verhaal van je urine

De arts begint met vragen over de frequentie en duur van het schuimen in de urine. Er wordt ook gevraagd naar andere symptomen, zoals zwelling, vermoeidheid, of veranderingen in je plassen, om mogelijke onderliggende aandoeningen in kaart te brengen.

Lichamelijk onderzoek: Een algemene check-up

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit om tekenen van nieraandoeningen of andere gezondheidsproblemen te detecteren. Dit kan onder andere het controleren van bloeddruk en het onderzoeken van je buik en ledematen op zwellingen omvatten.

Urineonderzoek: De inhoud van je urine analyseren

Een urinetest is cruciaal voor het beoordelen van schuimende urine. De arts onderzoekt de urine op de aanwezigheid van eiwitten, glucose, rode of witte bloedcellen en andere abnormaliteiten. Een hoog eiwitgehalte kan bijvoorbeeld wijzen op een nieraandoening zoals nefrotisch syndroom.

Bloedonderzoek: Je nieren onder de loep

Om de nierfunctie te beoordelen, kan bloedonderzoek worden gedaan. Tests zoals creatinine en ureum in het bloed geven inzicht in hoe goed je nieren werken. Afwijkende waarden kunnen wijzen op een verminderde nierfunctie.

Beeldvorming: De nieren in beeld brengen

Als de arts vermoedt dat er structurele problemen zijn met de nieren of blaas, kan een echo of CT-scan worden aangevraagd. Dit helpt om te zien of er afwijkingen zijn in de nieren, zoals cysten, tumoren, of andere obstructies.

Nierbiopsie: In zeldzame gevallen

Als urine- en bloedonderzoeken geen duidelijkheid bieden en er een vermoeden is van ernstige nierziekten, kan een nierbiopsie worden uitgevoerd. Hierbij wordt een klein stukje nierweefsel verwijderd en onder een microscoop onderzocht om de diagnose te bevestigen.

Behandeling van schuimende urine

De behandeling van schuimende urine hangt af van de onderliggende oorzaak. Hier zijn enkele mogelijke behandelingen:

Onschuldige oorzaken

Als schuimende urine wordt veroorzaakt door krachtig urineren of de aanwezigheid van chemische schoonmaakmiddelen in het toilet, is er geen behandeling nodig. De schuimvorming zal vanzelf verdwijnen.

Eiwitten in de urine (proteinurie)

Als de oorzaak een hoog eiwitgehalte in de urine is, kan dit wijzen op nieraandoeningen zoals nefrotisch syndroom of glomerulonefritis. Behandelingen richten zich op de onderliggende aandoening en kunnen bestaan uit:

• Medicatie: ACE-remmers of ARB's kunnen worden voorgeschreven om de bloeddruk te verlagen en de nierfunctie te beschermen.
• Dieetveranderingen: Beperking van zout en eiwitten in de voeding kan helpen om de belasting van de nieren te verminderen.
• Diuretica: Deze medicijnen helpen overtollig vocht en zout uit het lichaam te verwijderen, wat zwellingen kan verminderen.

Diabetes of hoge bloeddruk

Als diabetes of hoge bloeddruk de oorzaak is van de nierproblemen en de schuimende urine, is behandeling gericht op het beheersen van deze aandoeningen:

• Bloeddrukverlagende medicatie: Zoals ACE-remmers, ARB's, of diuretica.
• Bloedsuikercontrole: Insuline of andere diabetesmedicijnen helpen om de bloedsuikerspiegel op een gezond niveau te houden.
• Levensstijlaanpassingen: Gezonde voeding, regelmatig bewegen, en stoppen met roken zijn essentieel om zowel de bloeddruk als de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Infecties

Als een urineweginfectie de oorzaak is van het schuimen in de urine, wordt dit behandeld met antibiotica. Eenmaal de infectie is genezen, verdwijnt het schuimen doorgaans ook.

Ernstige nierziekten

Bij ernstige nierziekten, zoals nierfalen, kan behandeling bestaan uit:

• Dialyse: Dit wordt gebruikt als de nieren niet meer in staat zijn om het bloed voldoende te filteren.
• Niertransplantatie: In ernstige gevallen kan een niertransplantatie nodig zijn.

Vochtinname

Bij uitdroging kan het verhogen van de vochtinname helpen om de concentratie van de urine te verdunnen, waardoor het schuimen vermindert.

Prognose

De prognose van schuimende urine hangt af van de oorzaak. Als het komt door krachtig plassen of schoonmaakmiddelen, is de uitkomst goed. Het schuim verdwijnt snel.

Bij onderliggende aandoeningen zoals eiwitverlies door de nieren, diabetes of hoge bloeddruk, is de prognose afhankelijk van de behandeling. Goed management kan verdere schade voorkomen.

Infecties? Genezen vaak volledig met antibiotica.

Nierziekten? Hier is de prognose variabel. Vroege diagnose helpt complicaties te beperken. Ernstige gevallen kunnen dialyse of transplantatie vereisen, maar zelfs dan is verbetering mogelijk.

Positieve veranderingen in levensstijl en tijdige behandeling geven vaak hoop op herstel.

Complicaties

Complicaties van schuimende urine kunnen optreden als de onderliggende oorzaak niet wordt behandeld. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

• Nierfalen: Bij onbehandelde nieraandoeningen kan de nierfunctie achteruitgaan, wat uiteindelijk kan leiden tot nierfalen.
• Hart- en vaatziekten: Proteinurie door onbehandelde hoge bloeddruk of diabetes kan het risico op hart- en vaatziekten vergroten.
• Chronische nierziekte: Onbehandelde nierproblemen kunnen zich ontwikkelen tot een chronische aandoening, wat verdere dialyse of transplantatie kan vereisen.
• Urineweginfecties: Terugkerende infecties kunnen leiden tot ernstigere complicaties zoals nierbekkenontsteking (pyelonefritis).
• Vochtophoping (oedeem): Schuimende urine door eiwitverlies kan leiden tot vochtophoping in de benen, enkels of zelfs de longen (longoedeem).

Preventie

Preventie van schuimende urine begint met het verzorgen van je lichaam als een goed geoliede machine. Hier zijn enkele creatieve manieren om je gezondheid te behouden en problemen te voorkomen:

De magische cocktail: Hydratatie

Zie water als je geheime elixer. Drink voldoende water dagelijks, zodat je urine altijd mooi helder blijft en je nieren soepel kunnen werken. Laat uitdroging geen kans krijgen om je urine te concentreren en schuim te veroorzaken.

Voedsel als je bondgenoot

Eet je groenten en fruit alsof ze superkrachten bevatten. Voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten en vezels helpen je nieren beschermen en ontstekingen verminderen. Voeg kleuren toe aan je bord, van sappige bessen tot knapperige groenten, om je lichaam goed te voeden.

De zin van gezond leven

Verminder stress door dagelijkse momenten van rust en ontspanning in te plannen. Stress kan indirect je gezondheid beïnvloeden, en ontspanningsoefeningen of een rustgevende hobby kunnen helpen om je bloeddruk en bloedsuikerspiegel in balans te houden.

De schildknaap van je nieren: Beweging

Regelmatige beweging is je trouwe bondgenoot. Door je hartslag op te voeren met bijvoorbeeld wandelen, zwemmen of fietsen, houd je je bloeddruk onder controle en geef je je nieren de bescherming die ze nodig hebben.

Pas op voor de schurken: Suiker en zout

Beschouw suiker en zout als sluipende vijanden. Vermijd ze zoveel mogelijk om je nieren niet overbelast te laten raken. Vervang ze door kruiden en natuurlijke zoetstoffen om smaakvol, maar gezond te blijven.

Regelmatige controles: Het vizier scherp houden

Zie regelmatige gezondheidscontroles als je speurneus. Laat af en toe je bloed en urine testen om ervoor te zorgen dat er geen sluimerende problemen zijn. Vroege detectie is de sleutel om grote problemen te voorkomen.

Lees verder

• Troebele urine: oorzaken troebele plas met een sterke geur
• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw
• Urine kleur: blauwe of groene urine en oranje-rode plas
• Rode urine: oorzaken rood gekleurde urine bij man en vrouw
• Slijm in de urine: oorzaken slijm bij plassen man en vrouw