Urine: Dit vertelt de kleur over je gezondheid

Gemiddeld plassen mensen tussen de zes en acht keer op een dag. Vaak doen we dit zonder erbij na te denken of te kijken naar de urine in de toiletpot na afloop. Toch is er aan onder andere de kleur van de urine veel af te lezen. De kleur kan variëren van wit tot zwart en van grijs tot paars. Ook kunnen er grote verschillen zijn in de helderheid en in sommige gevallen kan de urine schuimen. Wat zeggen de verschillende kleuren urine over je gezondheid? En in welke gevallen is het raadzaam om een huisarts te raadplegen?

• De samenstelling van urine
• Schuimende urine
• Troebele urine
• Witte urine
• Grijze urine
• Roodbruine urine
• Bruine urine
• Rode urine
• Paarse urine
• Zwarte urine

De samenstelling van urine

Middels urine worden er overtollige stoffen en afvalstoffen uit het lichaam verwijderd. De afvalstoffen worden door de nieren uit ons bloed gefilterd en vervolgens in de urineblaas opgeslagen. Wanneer je naar het toilet gaat om te plassen, dan verlaten deze stoffen via de urinebuis het lichaam. Ook bevat urine veel water, anorganische zouten en ureum. De gebruikelijke kleur van urine is geel. Wanneer iemand veel gedronken heeft, kan de urine wat lichter van kleur zijn en in de ochtend is de urine doorgaans wat donkerder gekleurd, omdat men gedurende de nacht niet drinkt, maar wel vocht verliest door te zweten. Wanneer urine een afwijkende kleur of vorm heeft, kan dit duiden op een aandoening of ziekte.

Schuimende urine

Schuimende urine kan duiden op een probleem met het functioneren van de nieren. Wanneer de nierfilters niet naar behoren werken, dan kunnen er eiwitmoleculen en bloedcellen in de urine terechtkomen, terwijl deze in het bloed zouden moeten blijven zitten. Deze moleculen en cellen zorgen ervoor dat de urine schuimt. Dit zou kunnen duiden op glomerulonefritis, een aandoening waarbij de nierfiltereenheden ontstoken zijn. Bij deze aandoening kunnen ook klachten als gezwollen voeten en benen, kortademigheid, een opgezwollen gezicht en een gebrek aan eetlust horen. Wanneer je last hebt van schuimende urine, is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts.

Troebele urine

Het hebben van troebele urine hoeft niet altijd op een gezondheidsprobleem te duiden. Een grotere hoeveelheid zoutkristallen in de urine, kan de troebelheid veroorzaken. Dit kan komen doordat je te weinig vocht tot je hebt genomen of bepaalde voedingsmiddelen hebt gegeten. Ook kan troebele urine een teken zijn dat je bijvoorbeeld een blaasontsteking hebt. In dit geval zijn pus en witte bloedcellen in de urine de reden van de troebelheid. Bij een blaasontsteking kun je eveneens klachten als pijn tijdens het plassen, branderigheid, vaak moeten plassen en kleine hoeveelheden plassen ervaren. Neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts en laat je urine onderzoeken.

Witte urine

Door veel te drinken, kan je plas lichtgeel tot doorzichtig van kleur zijn. Er zijn dan veel zouten in je urine aanwezig. Dit kan geen kwaad. Ook kan er sprake zijn van een lekkage tussen de urinewegen en het lymfestelsel. Dit kan een branderig of jeukend gevoel geven tijdens het plassen en er kunnen nierstenen ontstaan. Ook in dit geval kun je het best voor de zekerheid een arts raadplegen.

Grijze urine

Wanneer je plas een grijsachtige tint heeft, dan kan dit duiden op beginnende nierstenen. Als de urine een teveel aan zouten bevat, dan kunnen deze zouten aan elkaar gaan klonteren en op deze manier kristallen vormen. In sommige gevallen komt het steentje vast te zitten in de urinewegen, wat hevige pijnaanvallen in de zij en buik kan veroorzaken. Nierstenen zijn vaak onschuldig en worden doorgaans na enige tijd weer uitgeplast. Wanneer je koorts krijgt gedurende een niersteenaanval, wanneer het plassen pijn doet of als pijnstillers de pijn in de zij en buik niet verlichten, neem dan contact op met een arts.

Roodbruine urine

Roodbruine urine kan veroorzaakt worden door urobiline, een bruine galkleurstof die je darmen afgeven aan de lever. Als de lever ontstoken is, kan deze de urobiline niet langer goed verwerken. Omdat deze stof niet verwerkt kan worden, scheiden de nieren deze uit met als gevolg dat het in de urine terecht komt. Ook in dit geval is het niet onverstandig om een arts te benaderen.

Bruine urine

Een afsluiting van de galwegen kan, alsmede als hepatitis, bruine urine veroorzaken. Ook wanneer er een probleem is met de anusfistel, de verbinding tussen de endeldarm en de plasbuis, kan dit een reden zijn van bruine urine. Er wordt dan namelijk wat ontlasting vermengd met de urine. Neem ook in dit geval contact op met een specialist.

Rode urine

Rode urine kan meerdere oorzaken hebben, waarvan er een aantal onschuldig is. Bij vrouwen kan er soms een beetje menstruatiebloed met de urine vermengen, waardoor de urine rood van kleur is. Ook kan het eten van rode kool en bieten je plas rood laten kleuren. In deze gevallen is er niets aan de hand. Wanneer je echter last hebt van rode urine en de bovenstaande redenen zijn uitgesloten, dan zou er iets ernstigers aan de hand kunnen zijn. Rode urine komt onder meer voor bij mensen met een blaasontsteking, sikkelcelziekte, een tumor of problemen met de nieren. Laat je in dit geval wél onderzoeken.

Paarse urine

Om hemoglobine aan te kunnen maken (de stof die ervoor zorgt dat ons bloed rood van kleur is), maakt het lichaam porfyrinen aan. Wanneer het lichaam er niet in slaagt om hemoglobine te maken, dan worden de porfyrinen opgehoopt in het lichaam en afgescheiden. Dit proces gaat mis bij de ziekte porfyrie. Mensen die aan deze aandoening lijden, kunnen paarse urine hebben. Het plassen van paarse urine is dan ook een goede reden voor nader onderzoek door een specialist.

Zwarte urine

Deze urinekleur komt alleen voor bij mensen met bepaalde ziekten, zoals bij huidkankerpatiënten en mensen met ochronose. Mensen die huidkanker hebben, kunnen melanine uitscheiden, waardoor de urine een zwarte kleur krijgt. Ochronosepatiënten kunnen alkapton uitscheiden. Dit kan er eveneens voor zorgen dat het kraakbeen en de huid zwart van kleur worden.

Wanneer je vermoedt dat je urine er niet uitziet zoals deze eruit hoort te zien, neem dan altijd contact op met een arts. Je kunt immers beter een keer voor niets je urine laten onderzoeken, dan dat je te lang doorloopt met een aandoening.