Koriander: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde
Koriander (Coriandrum sativum) is een van de oudste kruiden die in de keuken worden gebruikt. Maar koriander is niet alleen geschikt als ingrediënt in de keuken. Met name korianderolie heeft zich bewezen als een erkend middel voor de opmerkelijk positieve effecten op de menselijke gezondheid. Zo kan het een brede waaier aan schadelijke bacteriën uitschakelen, zelfs antibioticaresistente. Het is vooral door het succes in de strijd tegen bacteriën en schimmels, die koriander tot een echte medicinale plant maken. Koriander verlaagt slechte cholesterol (LDL) en verhoogt het niveau van goede cholesterol (HDL). Koriander is goed voor je spijsverteringsstelsel, koriander bevordert de leverfuncties en de stoelgang. Koriander heeft ook gezondheidsvoordelen voor diabetespatiënten. Het kan de insulinesecretie stimuleren en de bloedsuikerspiegel verlagen. Koriander bevat ook ontstekingsremmende eigenschappen. Daarom is het goed tegen ontstekingsziekten zoals reuma en artritis.
Koriander /
Bron: Vaivirga/Shutterstock.comWat is koriander?
Koriander is een plant uit de schermbloemenfamilie en het is gerelateerd aan
anijs,
venkel,
peterselie,
komijn en wortelen. Het groene kruid werd al duizenden vóór Christus gebruikt als specerij en medicinale plant. In de 17e eeuw verspreidde het eenjarige kruid zich geleidelijk in Noord-Europa. Aanvankelijk werd het gebruikt voor parfumeriedoeleinden, omdat het zaad geurverbeterende kwaliteiten heeft.Tegenwoordig wordt koriander voornamelijk verwerkt tot korianderpoeder. Gemalen koriander staat ook wel bekend als ketoembar, Indonesisch voor korianderzaad. Daarnaast vormen de zaden een bestanddeel in Indiase curry's. Verse koriander wordt ook veel gebruikt in de Indiase keuken, maar met wat korianderblad kun je ook verse salade wat meer smaak te geven. Koriander kent veel toepassingen en wordt gebruikt in soepen, sauzen, salades, marinades, stoofgerechten en als garnering. Koriander is een van de oudste keukenkruiden ter wereld.
Voorkomen en teelt
Koriander bloeit van juni tot juli en kan een hoogte van 30 tot 90 centimeter bereiken. Na de bloei kun je de rijpe zaden oogsten en als je deze droog roostert en in de vijzel fijnmaalt, dan heb je ketoembar Oorspronkelijk komt het kruid uit het Midden-Oosten en het Middellandse Zeegebied. Tegenwoordig is het wereldwijd verspreid. Teeltgebieden strekken zich uit over Midden-, Zuid- en Noord-Amerika. Onder andere Nederland, Duitsland, Frankrijk en Hongarije zijn de belangrijkste landen in Europa waar het geteeld wordt. In Azië komt koriander vooral voor in China, Iran, India en Thailand. Koriander heeft witte bloemen en wordt direct in het veld gezaaid. Bovendien is de teelt in kassen wijdverbreid, vooral hier te lande.
Het kruid gedijt het best bij temperaturen van 5-25 graden Celsius. Vooral jonge planten hebben voldoende water nodig om zich te ontwikkelen. Koriander wordt geoogst van juli tot begin augustus. Het is een eenjarige plant. Het kruid wordt vermeerderd via zaden. Koriander heeft een zoet aroma en wordt zeer gewaardeerd als specerij en als medicinale plant. Koriander staat ook bekend als 'Chinese peterselie'. Andere benamingen zijn 'coander' of 'wantsenkruid'.
Smaak van koriander
De etherische olie van korianderbladeren en zaden bevat gemengde polyfenolen en terpenen, waaronder linalool als het belangrijkste bestanddeel dat verantwoordelijk is voor het aroma en de smaak van koriander. Sommige mensen vinden koriander een echte smaakmaker, maar volgens anderen smaakt het kruid naar zeep. Bij grofweg 4 tot 14 procent van de wereldbevolking heeft koriander een zeepachtige nasmaak. Uit onderzoek blijkt dat zij allemaal hetzelfde gen hebben, OR6A2. Dat gen zorgt ervoor dat ze aldehyde chemicaliën kunnen ruiken, die voorkomen in zowel zeep als koriander.
Koriander in de keuken
De bladeren bederven snel wanneer ze van de plant worden verwijderd en verliezen hun aroma als ze worden gedroogd of ingevroren. De verse bladeren zijn een essentieel ingrediënt in veel Zuid-Aziatische gerechten (vooral chutneys) en Mexicaanse salsa's en guacamole, een romige Mexicaanse dip gemaakt van
avocado, tomaat, koriander en een uitje. Gehakte korianderbladeren worden ook gebruikt als garnering op gekookte gerechten zoals dahl (een Indiaas gerecht gemaakt van
linzen) en vele curry's. Omdat warmte de smaak van korianderblaadjes snel vermindert, worden ze vaak rauw gebruikt of vlak voor het opdienen aan het gerecht toegevoegd. In sommige Indiase en Centraal-Aziatische recepten worden korianderbladeren in grote hoeveelheden gebruikt en gekookt tot de smaak afneemt. Korianderbladeren waren in vroegere tijden ook gebruikelijk in de Europese keuken, maar verdwenen vlak vóór de moderne periode. Tegenwoordig eten West-Europeanen gewoonlijk korianderblaadjes alleen in gerechten die afkomstig zijn uit buitenlandse keukens, behalve in Portugal, waar het nog steeds een essentieel ingrediënt is in veel traditionele gerechten.
Voedingswaarde van koriander
Koriander bevat de volgende vitaminen en mineralen per 100 gram:
Koriander, bladeren (gedroogd), vruchten en ketoembar /
Bron: Cc-by-sa, Wikimedia Commons (CC BY-SA-1.0)Toepassing en effect
De meest werkzame stoffen in koriander zijn te vinden in de vruchten (doorgaans foutief als 'zaden' aangeduid) van dit kruid. Hiervan wordt waardevolle korianderolie geproduceerd. Dit bestaat uit 60-75 procent linalool. Deze stof is kiemdodend en er is aangetoond dat deze de groei van micro-organismen zoals bacteriën en schimmels beperkt. De essentiële oliën van de koriander stimuleren de eetlust en hebben een positief effect op de spijsvertering en ze hebben een krampstillend effect. Daarom is koriander opgenomen in sommige medicijnen voor
gastro-intestinale problemen
Korianderkruid wordt in de natuurgeneeskunde gebruikt voor de afvoer van zware metalen uit het menselijk lichaam en wordt gebruikt voor ontgiftingskuren. Bepaalde ingrediënten van het kruid zorgen voor het transport van geaccumuleerde giftige stoffen, zoals kwik. De vruchten van de plant bestaat uit etherische oliën en bevat daarnaast ijzer, flavonoïden, tannines en vitamine C. De vruchten of zaden kunnen worden fijngemalen of worden gebruikt als thee in de volksgeneeskunde tegen huid- en mondzweren en ziekten van het maag-darmkanaal. In de volksgeneeskunde wordt de olie van het kruid gebruikt om niet of slecht genezende wonden mee te behandelen. Het heeft een antibacterieel en antiseptisch effect. Bovendien kan het, omdat het een ontstekingsremmend effect heeft, ook verlichting bieden voor ziekten zoals neuralgie (
zenuwpijn) en reuma. Het intense aroma van de olie kan ook onaangename geuren, zoals sigarettenrook, camoufleren en zorgen voor een aangenamere geur.
De antibacteriële werking van koriander gaat ontstekingen zoals aften in de mond tegen /
Bron: Pfiffner Pascal, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Indicaties voor koriander
Koriander wordt toegepast bij de volgende kwalen:
Gezondheidsvoordelen van koriander
Korianderolie doodt bacteriën (en salmonella)
De werkingsmechanismen van koriander zijn opmerkelijk, vooral het ziektekiemdodende effect van korianderolie. De olie van de plant het ondersteunt je lichaam in de strijd tegen bacteriën en schimmels. Het doodt de bacteriën en voorkomt dat de micro-organismen zich verder verspreiden. In een vergelijkende studie met antibiotica voor de behandeling van salmonella bleek korianderolie twee keer zo effectief.[1] Het is denkbaar dat korianderolie in de geneeskunde als een natuurlijk antibioticum kan worden gebruikt. Het is vooral positief dat de olie ook effectief is bij antibioticaresistente ziekenhuisbacteriën.
Maag-darmklachten verhelpen
Koriander wordt tevens gebruikt om ziekten van het maag-darmkanaal te verlichten. Het heeft een krampstillend effect en kan helpen bij
winderigheid,
diarree, een
opgeblazen gevoel en het
prikkelbare darmsyndroom. De fenolen in koriander stimuleren de productie van enzymen en spijsverteringssappen.
Tegen infecties en preventie van kanker en hart- en vaatziekten
Het koriandergroen bestaat uit antioxidanten en chlorofyl. Deze stoffen versterken het immuunsysteem van het menselijk organisme en kunnen zo beschermen tegen infecties. Antioxidanten werken in het lichaam tegen vrije radicalen. Ze vangen ongewenste stoffen op en maken ze onschadelijk. Het is dus mogelijk dat koriander positieve effecten heeft met betrekking tot de preventie van kanker en
hart- en vaatziekten.
Vermindert reuma en artritis
Koriander bevat veel verbindingen, waaronder cineol en linolzuur, die beide eigenschappen hebben die
gewrichtsontstekingen tegengaan en helpen de zwelling te verminderen die wordt veroorzaakt door
reumatoïde artritis en
artritis. Koriander is licht diuretisch, wat ervoor zorgt dat vochtopeenhopingen sneller verdwijnen. Gifstoffen die voor reumatische ontstekingen zorgen worden in dat geval ook sneller afgevoerd uit het lichaam. Ook versterkt koriander de werking van de
nieren.
Verlicht huidaandoeningen
De desinfecterende, ontgiftende, antiseptische, schimmelwerende en antioxiderende eigenschappen van koriander zijn goed bij
huidaandoeningen zoals
eczeem,
droge huid en
schimmelinfectie van de huid. Korianderolie staat ook bekend om zijn ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen.
Verlaagt het cholesterolgehalte
De zuren die aanwezig zijn in koriander, zoals linolzuur, oliezuur, palmitinezuur, stearinezuur en ascorbinezuur (vitamine C), zijn zeer effectief bij het verlagen van het
cholesterolgehalte in het bloed. Deze stoffen verminderen ook het niveau van slechte LDL-cholesterolafzetting langs de binnenwanden van de slagaders en aders, wat kan leiden tot ernstige hart- en vaatziekten zoals
hartaanvallen,
atherosclerose en
beroertes. Dit kruid helpt tevens om het niveau van 'goede' of HDL-cholesterol te verhogen, wat werkt als een preventieve verdedigingslinie tegen een aantal gevaarlijke aandoeningen.
Koriander tegen diarree
De componenten van etherische oliën in koriander bevatten componenten, zoals borneol en linalool, die helpen bij de spijsvertering, de goede werking van de
lever en de darmen. Het is ook nuttig bij het verlichten van diarree veroorzaakt door microbiële en schimmelacties, omdat componenten zoals cineol, borneol, limoneen, alfa-pineen en beta-fellandrene allemaal antibacteriële effecten hebben.
Regelt de bloeddruk
Koriander kan een bijdrage leveren bij het verlagen van de
bloeddruk bij mensen die lijden aan hypertensie (
hoge bloeddruk). Door de interactie van calciumionen en acetylcholine, een neurotransmitter in het perifere en centrale zenuwstelsel, te verbeteren, ontspant het de bloedvaten, waardoor de kans op een aantal cardiovasculaire aandoeningen, waaronder hartaanvallen en beroertes, wordt verkleind.
Koriander tegen aften in de mond
Citronellol, een bestanddeel van etherische oliën in koriander, is een uitstekend antisepticum, een bacteriedodend middel. Bovendien hebben andere componenten antimicrobiële en genezende effecten die ervoor zorgen dat aften en
zweren in de mond niet verergeren. Ze helpen het genezingsproces van zweren te versnellen en voorkomen ook een
slechte adem. Vóór de uitvinding van tandpasta, kauwden mensen op korianderzaden om een slechte adem te verminderen.
Anti-allergische eigenschappen
Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat koriander sterke anti-histamine-eigenschappen heeft die de ongemakkelijke effecten van seizoensgebonden allergieën en
hooikoorts kunnen verminderen. De olie kan ook worden gebruikt om allergische reacties te verminderen die worden veroorzaakt door contact met planten, insecten, voedsel en andere stoffen.
Verbetert de botgezondheid
Als een rijke bron van calcium is koriander van grote waarde voor mensen die hun botten willen beschermen. Calcium en andere essentiële mineralen in koriander kunnen helpen bij de vorming van sterke botten en je beschermen tegen
osteoporose (botontkalking). Door zelfs een kleine hoeveelheid koriander aan je dagelijkse dieet toe te voegen, kun je je botten jarenlang gezond en sterk houden.
Koriander voorkomt menstruatiestoornissen
Cilantro is een natuurlijk stimulerend middel en het kan helpen bij het reguleren van de juiste secretie van de endocriene klieren, en deze hormonale invloed kan helpen bij het reguleren van de juiste menstruatiecycli en wordt verondersteld menstruatiepijn te verminderen.
Koriander goed voor de ogen
Koriander zit boordevol antioxidanten en mineralen, die allemaal kunnen helpen bij het voorkomen van oogproblemen, maculadegeneratie en het verminderen van overbelasting en stress op de ogen. Er is ook bètacaroteen aanwezig in de bladeren, wat een aantal andere ziekten voorkomt die het oog aantasten en zelfs de effecten van achteruitgang van het gezichtsvermogen bij oudere patiënten kan omkeren.
Koriander is een zeer goed ontsmettingsmiddel met en heeft antimicrobiële eigenschappen die beschermend kunnen zijn tegen besmettelijke ziekten zoals
conjunctivitis. Korianderolie wordt veelvuldig gebruikt bij het bereiden van een aantal oogverzorgingsproducten.
Diabetes
Vanwege het stimulerende effect van koriander op de endocriene klieren, wordt de secretie van insuline vanuit de
alvleesklier verhoogd, wat vervolgens het insulineniveau in het bloed verhoogt. Insuline verlaagt de
bloedsuikerspiegel (bloedglucose). Deze eigenschap is uiterst gunstig voor patiënten die lijden aan
diabetes.
Andere voordelen van koriander
Koriander helpt zweren, ontstekingen en
spierspasmen te verlichten; terwijl het ook als slijmoplossend werkt en de lever beschermt. Het is anticarcinogeen, anticonvulsief en antihistaminisch van aard. Koriander wordt beschouwd als een natuurlijk afrodisiacum en traditioneel werd het veel gebruikt in combinatie met andere kruiden om het libido van een persoon te verbeteren.
Bijwerkingen
Er zijn zeer weinig gevaren verbonden aan koriander. Een ongewone bijwerking is dat sommige mensen klagen dat overmatige inname van koriander hen gevoeliger maakt voor zonlicht en gevoeliger voor
zonnebrand. Zonnebrand kan op de lange termijn verhogen het risico op
huidkanker verhogen.
Recept
Hier is een eenvoudig recept om thuis te maken:
Ingrediënten
- 1 kopje verse korianderblaadjes
- 1 eetlepel citroensap
- 1 teentje knoflook
- 1 kleine Spaanse peper (optioneel)
- 1 theelepel komijnzaad (optioneel)
- Zout, naar smaak
Bereidingswijze
- Was en droog de korianderblaadjes.
- Combineer in een keukenmachine of blender de korianderblaadjes, citroensap, knoflook, chilipeper (indien gebruikt) en komijnzaad (indien gebruikt).
- Mix tot een gladde massa, voeg indien nodig een beetje water toe om het mengsel te laten mengen.
- Zout naar smaak toevoegen.
- Serveer onmiddellijk of doe het in een luchtdichte verpakking en bewaar het een paar dagen in de koelkast.
Je kunt deze korianderpasta gebruiken als smaakmaker voor verschillende gerechten, zoals taco's, burrito's, gegrild vlees of groenten. Je kunt het ook toevoegen aan sauzen, dipsauzen of dressings voor extra smaak. Geniet ervan!
Noten:
- Kubo I, Fujita K, Kubo A, Nihei K, Ogura T. Antibacterial activity of coriander volatile compounds against Salmonella choleraesuis. J Agric Food Chem. 2004 Jun 2;52(11):3329-32.