Jeukende handen: Oorzaken van jeuk aan handpalm en handrug

De handen zijn essentieel voor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Jeuk aan de handen is een zeer vervelend symptoom dat vaak leidt tot krabben, wat slechts tijdelijke verlichting biedt. Om jeuk aan de handen effectief te behandelen, is het cruciaal de oorzaak te achterhalen. Milde tot ernstige, tijdelijke of chronische problemen kunnen jeuk aan de handen veroorzaken. De jeuk kan zich aan één hand of beide handen voordoen en kan constant aanwezig zijn of met tussenpozen optreden. Andere symptomen die mogelijk gepaard gaan met jeukende handen zijn huiduitslag, een branderig gevoel, rode bultjes, een droge en schilferende huid en verdikking van de huid.

• Allergische reactie en jeuk aan de handen
• Dermatitis en jeukende handen
• Diabetes mellitus (suikerziekte) en handenjeuk
• Droge huid en jeukende handen
• Eczeem en jeukende handen
• Erythromelalgie
• Medicijnen en jeukende handen
• Neurologische oorzaken van jeuk aan de handen
• Psoriasis
• Schurft
• Stress en jeukklachten aan de handen
• Andere oorzaken van jeukende handen
• Wanneer naar de dokter?
• Diagnose en onderzoeken
• Anamnese
• Lichamelijk onderzoek
• Allergietesten
• Huidbiopsie
• Laboratoriumonderzoek
• Patch-testen
• Klinische observatie en dagboek bijhouden
• Preventieve maatregelen tegen jeuk aan de handen

Allergische reactie en jeuk aan de handen

Een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen, insectensteken of medicijnen kan jeukende rode plekken op de handen veroorzaken. Symptomen van een allergische reactie kunnen ook op andere lichaamsdelen verschijnen, zoals het gezicht, de tong, de keel of de oren. Deze jeukende plekken staan bekend als netelroos. Bij de meeste patiënten verdwijnt de jeuk vanzelf binnen 24 uur. Een onderhuidse zwelling die jeukt en rood is, kan een symptoom zijn van angio-oedeem, wat vergelijkbaar is met netelroos. Antihistaminica kunnen de effecten van een allergische reactie verminderen.

Dermatitis en jeukende handen

Dermatitis (huidontsteking) is een veel voorkomende huidaandoening die jeuk op de handpalmen en/of handruggen veroorzaakt. Ook handpijn kan hierbij optreden. De chronische jeuk gaat gepaard met zwelling, blaarvorming, een droge huid en schilfering. Het aanbrengen van een verzachtende, vochtinbrengende crème kan de klachten verlichten.

Diabetes mellitus (suikerziekte) en handenjeuk

Een van de eerste tekenen van diabetes mellitus kan een huidprobleem zijn, met name eruptieve xanthomatose. Deze huidaandoening veroorzaakt rode jeukende bobbels op de handrug, de armen, de benen, de billen en de voeten. Suikerziekte kan ook andere jeukende huidaandoeningen veroorzaken. Het is belangrijk om een arts te raadplegen om de diabetes onder controle te krijgen en de jeuk te verlichten.

Droge huid en jeukende handen

Een droge huid kan leiden tot jeuk en schilferende plekken op de handen (en andere huidgebieden). Koud weer kan de luchtvochtigheid verlagen, wat de huid uitdroogt. Ook harde zepen, warme douches en het schrobben van de huid kunnen vocht uit de huid verwijderen en jeuk veroorzaken. Om jeukende handen te voorkomen, is het noodzakelijk om de handen voldoende vochtig te houden. Behandelingen kunnen onder andere kokosolie, vochtinbrengende crèmes en havermout omvatten.

Eczeem en jeukende handen

Sommige patiënten hebben last van dyshidrotisch eczeem. Dit type eczeem tast alleen de handen en voeten aan en veroorzaakt blaasjes, blaren en jeuk aan de handpalmen en voetzolen (jeukende voeten).

Erythromelalgie

Erythromelalgie is een zeldzame aandoening die begint met een intens jeukend gevoel aan de handen of voeten. Later kan brandende handenpijn, voetpijn en brandende voeten optreden. Meestal zijn beide handen tegelijkertijd getroffen. De kwaliteit van leven kan ernstig aangetast worden door de pijn en jeuk. De uitbarstingen kunnen variëren van enkele minuten tot enkele dagen. De aandoening is moeilijk te behandelen, maar capsaïcine-crème kan voor veel patiënten verlichting bieden.

Medicijnen en jeukende handen

Bepaalde medicijnen kunnen jeukende handen en jeukende voeten veroorzaken. Jeuk kan een bijwerking zijn van een medicijn of een allergische reactie erop. Huiduitslag kan ook optreden. De arts zal het medicijn dat problemen veroorzaakt identificeren en mogelijk een ander medicijn voorschrijven.

Neurologische oorzaken van jeuk aan de handen

Neurologische aandoeningen zoals perifere neuropathie kunnen ook jeuk aan de handen veroorzaken. Deze aandoeningen zijn vaak het gevolg van diabetes, bepaalde kankers, immuunstoornissen en vitaminegebreken. Behandeling van de onderliggende aandoening kan helpen de jeuk te verminderen.

Psoriasis

Rode, dikke, schilferige huidplekken op de handen kunnen een teken zijn van de chronische huidziekte psoriasis. De jeuk is branderig en bijtend en kan gepaard gaan met veel pijn doordat de huid openbarst. Schade aan de huid kan sneller leiden tot secundaire bacteriële infecties, wat de roodheid, jeuk en ontsteking kan verergeren. Het vochtig houden van de huid, bijvoorbeeld met kokosolie of olijfolie, is noodzakelijk.

Schurft

Schurft is een besmettelijke, intens jeukende huidaandoening veroorzaakt door een kleine mijt. Naast de handen kunnen ook andere lichaamsdelen getroffen zijn. De jeukende huid gaat vaak gepaard met een vlekkerige rode huiduitslag die lijkt op kleine rode bultjes. Krabben is bijna onvermijdelijk door de intense jeuk, maar kan leiden tot bacteriële infecties. De mijten banen zich een weg onder de huid, zichtbaar als donkere of zilveren lijnen op de handpalmen of handruggen. De jeuk verergert 's nachts. Het aanbrengen van neemolie of tea tree-olie op de jeukende uitslag is een effectieve manier om van de mijten af te komen en ontstekingen te verminderen.

Stress en jeukklachten aan de handen

Stress kan een jeukende huid veroorzaken en onderliggende huidaandoeningen zoals dermatitis en psoriasis verergeren. Stress maakt de huid gevoeliger en verhoogt de productie van cortisol, wat de huid vetter maakt. Regelmatig bewegen, voldoende slapen (zeven tot acht uur per nacht) en kamillethee drinken (of kamillecapsules nemen) zijn enkele activiteiten die stress kunnen verlichten.

Andere oorzaken van jeukende handen

• Schimmel- en bacteriële infecties: Schimmelinfecties (zoals voetschimmel) en bacteriële infecties kunnen jeukende huid veroorzaken.
• Parasitaire infecties: Schurft is een voorbeeld van een parasitaire infectie die intense jeuk veroorzaakt.
• Psoriasis: Een chronische huidziekte die gekenmerkt wordt door rode, schilferige plekken.
• Psoriasis vulgaris: Komt vaak voor op de ellebogen, knieën en hoofdhuid, maar kan ook de handen treffen.
• Pustuleuze psoriasis: Veroorzaakt pusbultjes op de handen en voeten.
• Erythrodermische psoriasis: Een ernstige vorm van psoriasis die gepaard gaat met uitgebreide rode huid en intense jeuk.
• Droge huid: Vooral in de winter kan een droge huid leiden tot jeuk.
• Irritatie door zeep, schoonmaakmiddelen of andere chemicaliën: Regelmatig contact met irriterende stoffen kan de huid beschadigen en jeuk veroorzaken.
• Stress: Stress kan de huid gevoeliger maken en bestaande huidproblemen verergeren.
• Zwangerschap: Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot jeukende huid.

Wanneer naar de dokter?

Als je jeuk aan de handen hebt die niet vanzelf overgaat of verergert, is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts kan de oorzaak van de jeuk vaststellen en een passende behandeling voorschrijven.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose en onderzoeken bij jeukende handen zijn cruciaal om de onderliggende oorzaak te bepalen en een effectieve behandeling te starten. Verschillende medische professionals kunnen bij dit proces betrokken zijn, waaronder huisartsen, dermatologen en allergologen.

Anamnese

De arts zal beginnen met een gedetailleerde anamnese, waarin vragen worden gesteld over:

• De aard, duur en ernst van de jeuk.
• Specifieke momenten waarop de jeuk optreedt (bijvoorbeeld 's nachts of na contact met bepaalde stoffen).
• Andere symptomen zoals uitslag, zwelling, of pijn.
• Persoonlijke en familiegeschiedenis van huidaandoeningen of allergieën.
• Gebruik van medicijnen, voedingssupplementen en blootstelling aan chemische stoffen.

Lichamelijk onderzoek

De arts zal de handen en eventueel andere aangetaste lichaamsdelen zorgvuldig onderzoeken om de aard en het patroon van de jeuk en eventuele bijkomende huidveranderingen te beoordelen. Hierbij wordt gelet op:

• Roodheid, zwelling, blaren, of uitslag.
• Droogheid en schilfering van de huid.
• Krabsporen of tekenen van infectie.

Allergietesten

Om allergieën uit te sluiten of te bevestigen, kunnen de volgende testen worden uitgevoerd:

• Huidpriktest: Kleine hoeveelheden allergenen worden op de huid aangebracht om te zien of er een allergische reactie optreedt.
• Bloedonderzoek: Testen zoals de radioallergosorbenttest (RAST) om specifieke IgE-antilichamen te detecteren.

Huidbiopsie

Bij onduidelijke of hardnekkige gevallen kan een huidbiopsie worden uitgevoerd. Een klein stukje huid wordt onder lokale verdoving verwijderd en onder de microscoop onderzocht om inflammatoire, neoplastische of andere afwijkingen op te sporen.

Laboratoriumonderzoek

Bloedonderzoek kan helpen bij het identificeren van onderliggende systemische oorzaken zoals:

• Diabetes mellitus: Bloedsuikerniveaus worden gemeten om diabetes te diagnosticeren.
• Lever- en nierfunctie: Testen om lever- en nierproblemen te detecteren die jeuk kunnen veroorzaken.
• Schildklierfunctietesten: Om hypo- of hyperthyreoïdie uit te sluiten.

Patch-testen

Deze worden uitgevoerd om contactallergieën te identificeren. Potentiële allergenen worden op de huid aangebracht met pleisters die 48 uur blijven zitten. De huidreacties worden daarna beoordeeld.

Klinische observatie en dagboek bijhouden

De patiënt kan worden gevraagd om een dagboek bij te houden waarin de frequentie, ernst en mogelijke triggers van de jeuk worden genoteerd. Dit kan helpen bij het identificeren van patronen en uitlokkende factoren.

Preventieve maatregelen tegen jeuk aan de handen

Preventie is belangrijk bij het bestrijden van jeukende handen. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Het vermijden van bekende allergenen.
• Het regelmatig hydrateren van de handen met vochtinbrengende crèmes.
• Het dragen van handschoenen bij het werken met irriterende stoffen.
• Het handhaven van een gezonde levensstijl om onderliggende aandoeningen onder controle te houden.

Lees verder

• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand