Ziekte van Dupuytren: oorzaak, symptomen en behandeling

Bij de ziekte van Dupuytren, ook wel contractuur van Dupuytren genoemd, is er sprake van schrompeling van bindweefsel in de palm van de hand. Dit kan ertoe leiden dat vingers niet meer volledig gestrekt kunnen worden. Sterk verwant aan de ziekte van Dupuytren zijn de ziekte van Peyronie en de ziekte van Ledderhose. Wat is de oorzaak van de ziekte van Dupuytren, wat zijn de symptomen en wat is er mogelijk qua behandeling? Is de ziekte van Dupuytren te genezen? Wat houdt Dupuytren-carrousel in?

Inhoud artikel

• Verklaring van de naam van de ziekte: Dupuytren
• Verschillende namen voor de ziekte van Dupuytren
• Ziekte van Dupuytren
• Oorzaak ziekte van Dupuytren
• Symptomen ziekte van Dupuytren
• Diagnose ziekte van Dupuytren
• Behandeling ziekte van Dupuytren
• Niet-operatieve behandeling: naaldaponeurotomie
• De Dupuytren-carrousel van Noordwest Ziekenhuisgroep (Alkmaar)
• Operatieve ingreep ziekte van Dupuytren

Verklaring van de naam van de ziekte: Dupuytren

De naam van de ziekte komt van een Frans chirurg die leefde van 1777 tot 1835. In 1831 werd de aandoening, die vaak voorkomt, voor de eerste keer beschreven en middels een operatie behandeld door baron Guillaume Dupuytren. De oorsprong van de ziekte zou mogelijk gevonden kunnen worden bij de Kelten (Keltische klauw).

Verschillende namen voor de ziekte van Dupuytren

• Ziekte van Dupuytren
• Contractuur van Dupuytren
• Morbus Dupuytren
• Koetsiershand
• Keltische klauw
• Fibrosis palmaris

Ziekte van Dupuytren

Het is een aandoening van het bindweefsel. In de hand ligt het bindweefsel tussen de huid van de handpalm en de bloedvaten die er onder liggen en de pezen. Bij de ziekte van Dupuytren is er sprake van een vermeerdering (goedaardig) en verdikking van het bindweefsel in de palm van de hand. Dit is voelbaar als knobbels en strengen. Het te veel aan bindweefsel verschrompelt uiteindelijk en dit leidt ertoe dat de vingers niet meer goed gestrekt kunnen worden. Een term die hiervoor gebruikt wordt: klauwhanden. De ziekte van Dupuytren treft vaker mannen dan vrouwen (de kans is acht keer zo groot). De aandoening wordt meestal op een leeftijd tussen de veertig en de zestig jaar vastgesteld. De helft van de mensen met de ziekte van Dupuytren heeft het aan beide handen. De ziekte van Dupuytren komt vaak voor samen met het carpaal tunnel syndroom (zenuw in de pols zit beklemd), trigger fingers (haperende vingers veroorzaakt door een ontstekingsreactie van de buigpees van een van de vingers) en artrose van de basis van de duim.

Oorzaak ziekte van Dupuytren

Het is tot nu toe onduidelijk waarom er een vermeerdering en verdikking van bindweefsel optreedt. De ziekte van Dupuytren komt in bepaalde families vaker voor, maar het is niet bewezen dat het een erfelijke ziekte is. Bepaalde factoren kunnen invloed hebben: roken, overmatig gebruik van alcohol, epilepsie, diabetes mellitus, chronische aandoeningen van de longen, een eerder trauma aan de hand.

Symptomen ziekte van Dupuytren

• In het begin zal iemand niet zoveel klachten hebben. Eerste tekenen kunnen een knobbeltje zijn, de huid kan iets verhard aanvoelen, de huid kan ook iets intrekken in de palm van de hand. Er is dan meestal geen sprake van pijn.
• In een later stadium ontstaan er meer knobbeltjes en deze vormen strengen onder de huid die niet meer elastisch zijn. Hoe snel de strengen ontstaan kan wisselen, het kan gebeuren binnen een paar maanden maar het kan ook jaren duren voordat ze zich ontwikkelen. Als je een vinger strekt dan zul je de onderhuidse streng voelen trekken. Je merkt het vaak het eerste aan de pink en de ringvinger. Later trekken de strengen de vingers de hele tijd krom en dan kun je de hand niet langer goed gebruiken. Het oppakken van kleine voorwerpen zal problemen opleveren en je kunt de hand niet meer plat op tafel leggen.
• Pijn: in rust hoeft je in principe geen pijn te hebben, maar als de hand gebruikt wordt dan kan dit wel pijn geven ter plaatse van de knobbeltjes en strengen.

Diagnose ziekte van Dupuytren

De (huis)arts zal de hand onderzoeken: strekken van de hand, hoe bewegen de vingers, hoe is de grijpfunctie. Het stadium waarin de ziekte van Dupuytren zich verkeert kan vastgesteld worden door de kromstand van de vingers op te meten. Voor een operatieve ingreep zal een röntgenfoto worden gemaakt van de hand. Soms volgt er neurologisch onderzoek.

Behandeling ziekte van Dupuytren

• Genezing is niet mogelijk, behandeling is gericht op het herstel van het functioneren van de hand.
• Heb je geen verlies van functie van de hand dan is behandeling niet noodzakelijk, wel is het belangrijk om de hand of handen regelmatig te laten controleren door een arts. Geen functieverlies, maar wel veel pijn, overleg met de arts wat er aan gedaan kan worden.
• Als de hand niet meer vlak op tafel kan worden gelegd dan wordt behandeling overwogen. Opties zijn een prikbehandeling, ook wel naaldaponeurotomie genoemd, of een operatieve ingreep. Het is belangrijk om te weten dat de ziekte van Dupuytren terug kan komen, dan is opnieuw behandelen nodig.

Niet-operatieve behandeling: naaldaponeurotomie

Naaldaponeurotomie is een niet-operatieve behandeling van de ziekte van Dupuytren. Het is een zogenoemde prikbehandeling die maar in weinig ziekenhuizen in Nederland wordt aangeboden. Onder andere in het Medisch Centrum Alkmaar (MCA). Bij de behandeling zijn verschillende specialisten betrokken: gespecialiseerd plastisch chirug, reumatoloog, revalidatiearts, gespecialiseerde ergo- en fysiotherapeuten. Bij een prikbehandeling prikt een plastisch chirurg of een reumatoloog verschillende keren met een naald in het verkleefde en verkorte bindweefsel in de hand. Als dit bindweefsel poreus genoeg is geworden, kan de vinger worden rechtgetrokken. In het algemeen geldt dat behandeling zinvol is als je de hand niet meer goed plat op tafel kunt leggen. Je kunt altijd contact opnemen met het ziekenhuis (polikliniek reumatologie) om te vragen of je in aanmerking komt voor de behandeling.

De Dupuytren-carrousel van Noordwest Ziekenhuisgroep (Alkmaar)

In Noordwest Ziekenhuisgroep heeft men iets unieks opgezet: de Dupuytren-carrousel. Dat betekent dat onderzoek (een echo), voorlichting en de behandeling op één dag worden gecombineerd. Wat er precies op zo'n dag gebeurt wordt uitgebreid beschreven op de website van het ziekenhuis in Alkmaar.

Operatieve ingreep ziekte van Dupuytren

De bindweefselstrengen die zorgen voor de dwangstand (contractuur) van de vingers, worden middels een operatie verwijderd. Dit gebeurt via een aantal sneden aan de binnenkant van hand of vinger. De operatie duurt ongeveer een tot anderhalf uur. Heb je klachten aan beide handen, dan zullen de handen na elkaar geopereerd worden (de eerste hand moet eerst hersteld zijn). Mogelijk krijg je na de operatie een doorverwijzing naar een ergotherapeut in verband met een spalk en instructies om te oefenen.

Lees verder

• Ziekte van Peyronie: kromstand van de penis
• Ziekte van Ledderhose: woekering van bindweefsel onder voet