Vocht in de knie: oorzaken van dikke knie of gezwollen knie

Vocht in de knie duidt op een ophoping van overtollig vocht in en rond de kniegewrichten. Vocht in de knie kan optreden als gevolg van allerlei vormen van artritis, infecties en verwondingen. Een gezwollen of dikke knie is vaak een symptoom van één de volgende aandoeningen: artrose, reumatoïde artritis (in de volksmond vaak kortweg aangeduid als 'reuma'), jicht, ziekte van Bechterew, psoriasis artritis, infectieuze artritis, vocht in de knie door kniebandletsel, of wanneer er vocht ophoopt in de slijmbeurs door een slijmbeursontsteking aan de knie. Wat te doen aan vocht in de knie? De behandeling van vocht in de knie hangt af van de onderliggende oorzaak. Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je last krijgt van vocht in de knie. Het is belangrijk om een gezond gewicht te hebben, aangezien overgewicht belastend is voor je knieën. Draag kniebeschermers bij contactsporten zodat je de kans op knieblessures en vochtophoping in de knie verkleint.

• Vocht in de knie
• Symptomen: pijn, zwelling en stijfheid in knie
• Is vocht in de knie gevaarlijk?
• Oorzaken van een dikke knie door vocht
• Waaier aan mogelijke oorzaken
• Artrose
• Reumatoïde artritis (RA)
• Gezwollen knie door jicht
• Pseudojicht
• Ziekte van Bechterew
• Artritis psoriasis
• Infectieuze artritis
• Ziekte van Lyme
• Letsel aan gewrichten
• Kniekuilcyste
• Synovitis
• Tumor
• Risicogroepen van een dikke of gezwollen knie
• Leeftijd
• Sport
• Werk
• Gewicht
• Aandoeningen en ziekten
• Vocht in de knie en fietsen
• Klacht bij fietsers
• Wat te doen?
• Vocht in de knie, maar geen pijn
• Onderzoek en diagnose
• Huisarts raadplegen
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van vocht in de knie
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Natuurgeneeskunde vochtophoping in de knie
• Schüssler-zout
• Duivelsklauw en brandnetel
• Huismiddeltjes
• Koolomslag
• Selderij
• Wilgenbastthee
• Complicaties
• Spierverlies
• Kniekuilcyste
• Prognose
• Preventie van knieklachten

Vocht in de knie

Iedereen heeft een kleine hoeveelheid vocht in zijn gewrichten. Gewrichtsvloeistof of gewrichtssmeer is vloeistof dat zich in het gewrichtskapsel bevindt. Deze vormt het smeermiddel voor het kraakbeen. Knie-effusie treedt op wanneer overtollig vocht zich ophoopt in en rond de kniegewrichten. Wanneer het in de knie plaatsvindt, wordt het gewoonlijk aangeduid als gezwollen knie of vocht in de knie. Dit kan het gevolg zijn van een verwonding, infectie of een medische aandoening.

Symptomen: pijn, zwelling en stijfheid in knie

Meestal heeft vocht in de knie slechts invloed op één knie. Je kunt een zwaar gevoel in het gewricht opmerken, en het zal er in vergelijking met de andere knie meer gezwollen uitziet. Andere tekenen en symptomen zijn:

• Zwelling en roodheid van de huid rond je knieschijf;
• Gewrichtsstijfheid en moeite met strekken of buigen van je been;
• Pijn en gevoeligheid, vooral als je je knie belast;
• De knie voelt warmer aan dan de andere knie;
• Moeite met lopen, traplopen of om andere dagelijkse activiteiten te ondernemen.

Is vocht in de knie gevaarlijk?

Een effusie van het kniegewricht kan meestal goed worden behandeld. Je kan er zelf ook het een en ander aan doen om de zwelling zonder complicaties te verminderen. Zorg allereerst dat je je knie niet meer belast maar de nodige rust geeft en koel de knie. Ontstekingsremmende zalven kunnen ook helpen bij het verminderen van zwelling of ontsteking. Als deze eerstehulpmaatregelen onvoldoende soelaas bieden, is het verstandig om een een arts te raadplegen om te bespreken hoe je verder moet gaan. Een effusie van het kniegewricht wordt alleen gevaarlijk als ernstige symptomen en tekenen van ontsteking worden genegeerd. Raadpleeg daarom tijdig je huisarts.

Oorzaken van een dikke knie door vocht

Waaier aan mogelijke oorzaken

Er zijn nogal wat mogelijke oorzaken waarom je een opeenhoping van vocht in de knie zou kunnen hebben. Sommige ervan zijn:

• Overmatig gebruik van het gewricht (overbelasting), bijvoorbeeld door intensief sporten of hardlopen;
• Gescheurd ligament (knieband) of kraakbeenletsel aan de knie;
• Gebroken knie;
• Bacteriële infectie;
• Bursitis praepatellaris (een aandoening waarbij de slijmbeurs van de knieschijf ontstoken is);
• Reumatoïde artritis;
• Artrose;
• Jicht;
• Pseudojicht;
• Cysten of tumoren.

De vloeistof bestaat meestal uit water, witte bloedcellen, rode bloedcellen en natuurlijke smeermiddelen. Als je een knieblessure hebt, is de natuurlijke reactie van het lichaam om vloeistoffen te produceren om het te beschermen. Soms is er gewoon te veel vloeistof.

Artrose

Bij artrose van de knie gaat het kraakbeen in het kniegewricht in kwaliteit achteruit. De kraakbeenlaag neemt allengs af en het gewricht komt daardoor meer op elkaar te zitten. De klachten zijn pijn en stijfheid in de knie, en functieverlies. Artrose kan zwelling en stijfheid van de gewrichten veroorzaken in de gewrichten die gewicht te dragen, zoals knieën, heupen, voeten en rug. Door zwelling en stijfheid van het gewricht, wordt buigen en strekken van de knie moeilijker. Vrij vocht in de knie wordt 'hydrops' genoemd. Soms ontstaat er hierdoor een cyste (kniekuilcyste of Bakerse cyste).

Reumatoïde artritis (RA)

Reumatoïde artritis, vaak kortweg reuma genoemd, is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door ontstekingen in de gewrichten. Vooral de gewrichten in handen, voeten, knieën, polsen en enkels worden getroffen. RA veroorzaakt pijnlijke, stijve en gezwollen gewrichten. De klachten van RA kunnen interfereren met je dagelijkse activiteiten.

Gezwollen knie door jicht

Jicht steekt meestal plotseling de kop op, met ernstige pijn in de gewrichten, zwelling, warmte en roodheid, vaak in de grote teen (in ongeveer 50% van de gevallen). Jicht ontstaat door een verstoorde stofwisseling, als gevolg waarvan urinezuurkristallen in de gewrichten neerslaan.

Pseudojicht

Pseudojicht is een op jicht lijkende gewrichtsontsteking die wordt veroorzaakt door neerslag van kalkkristallen. Bij pseudojicht ontstaat er plotseling een ontsteking in een gewricht, bijvoorbeeld in een knie, elleboog, enkel, schouder of pols. Pseudojicht manifesteert zich vaak op latere leeftijd. Op jongere leeftijd kan het zich presenteren bij erfelijke aanleg of een stofwisselingsstoornis.

Ziekte van Bechterew

Het belangrijkste kenmerk van de ziekte van Bechterew, is stijfheid en pijn laag in de rug, evenals rond de heupen en de bilstreek, en soms in de nek. De klachten kunnen zich uitbreiden naar andere gewrichten, zoals het kniegewricht, en naar de pezen.

Artritis psoriasis

Artritis psoriasis is een vorm van reuma die ontstaat bij de huidziekte psoriasis. Klachten hierbij zijn pijnlijke en stijve gewrichten. Ongeveer 30% van de mensen met psoriasis, heeft ook artritis psoriasis. Het is een vorm van ontstekingsreuma. Deze aandoening komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Vaak manifesteert de ziekte zich tussen het 20e en 30e levensjaar, maar artritis psoriasis kan ook op een andere leeftijd ontstaan (bij jongere of oudere mensen).

Infectieuze artritis

Infectieuze artritis, ook wel 'septische artritis' genoemd, is een infectie in het weefsel en het vocht van een gewricht. Voorkeursplekken zijn de gewrichten van knie, schouder, pols, heup, elleboog en die van de vingers. Vaak is de boosdoener een bacterie, maar een virus of een schimmel kan ook de schuldige zijn. De bacterie reist naar het gewricht via het bloed, uit een ander deel van het lichaam, zoals iemands huid, neus, keel of oren. Het gewricht kan echter ook direct worden geïnfecteerd, bijvoorbeeld bij een verwonding, een operatie, of een injectie waarbij besmetting optreedt. Veel voorkomende bacteriële oorzaken van infectieuze artritis zijn Neisseria gonorrhoeae en Staphylococcus aureus. Sommige gewrichtsinfecties kunnen worden veroorzaakt door meer dan één organisme.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie die wordt overgedragen door de teek. De ziekte van Lyme gaat gepaard met vermoeidheid, rillingen, koorts, hoofdpijn, gezwollen lymfeklieren, spierpijn en gewrichtspijn. Vocht in één of beide knieën kan een vroeg symptoom zijn van de ziekte van Lyme, net als de kenmerkende rode ring op de huid, 'erythema migrans' genoemd.

Letsel aan gewrichten

Gewrichtsschade kan leiden tot pijnlijke, gezwollen gewrichten en stijfheid. Soms kan gewrichtspijn worden veroorzaakt door verwonde of gescheurde spieren, pezen en ligamenten rond het gewricht, bursitis, tendonitis, dislocaties, verrekkingen, verstuikingen en breuken. Een bekend voorbeeld is vocht in de knie door kniebandletsel, of een ophoping van vocht in de slijmbeurs door een slijmbeursontsteking aan de knie.

Kniekuilcyste

Een kniekuilcyste, ook wel Bakerse cyste of popliteale cyste genoemd, duidt op een kleine, vaak pijnloze zwelling in de knieholte, wat aanvoelt als een zachte zwelling gevuld met water. De zwelling komt door te veel gewrichtsslijm als gevolg van een probleem in de knie, zoals een kneuzing, artrose of reuma.

Synovitis

Synovitis is een aandoening waarbij het weefsel dat de binnenkant van gewrichten bedekt (het synoviale membraan of synovium) ontstoken raakt, wat leidt tot een ongewoon grote hoeveelheid gewrichtsvloeistof. Deze vloeistof dient normaal gesproken om gewrichten te smeren en te beschermen. Synovitis komt voornamelijk voor in een knie of heup.

De symptomen van kniesynovitis kunnen bestaan uit:

• Zwelling van het gewricht.
• Stijfheid en verminderde bewegingsvrijheid van het gewricht.
• Warmtegevoel in het aangetaste gebied.
• Roodheid rond het gewricht.
• Geluiden zoals kraken of knarsen tijdens beweging.
• Ongemak of pijn, vooral bij beweging van het gewricht.

Tumor

Osteosarcoom is een kwaadaardige bottumor en wordt meestal gezien bij kinderen en adolescenten. Dit type botkanker ontwikkelt zich meestal rond de heup, schouder of knie. Deze tumor groeit snel en heeft de neiging zich naar andere delen van het lichaam te verspreiden.

Risicogroepen van een dikke of gezwollen knie

Iedereen kan last krijgen van overbelasting van de knie of getroffen worden door een knieblessure, bijvoorbeeld tijdens het sporten. Er zijn echter enkele factoren die het risico kunnen vergroten, zoals:

Leeftijd

De kans op knieklachten neemt over het algemeen toe met het voortschrijden der jaren.

Sport

Bepaalde sporten, zoals worstelen, basketbal en voetbal, kunnen de knieën belasten of verdraaien. De meeste knieblessures en daaruit voortkomende knieklachten ontstaan tijdens het sporten.

Werk

Parketteurs en vloerleggers, tuinders, stratenmakers, dakdekkers en andere beroepen waarbij je veel tijd op je knieën doobrengt, lopen een groter risico op vochtophoping in de bursa (bursitis praepatellaris).

Gewicht

Overgewicht of obesitas belast de kniegewrichten en kan leiden tot degeneratie.

Aandoeningen en ziekten

Artrose en reumatoïde artritis kunnen knieproblemen veroorzaken, een risico dat wordt vergroot als je ook nog eens overgewicht hebt.

Vocht in de knie en fietsen

Klacht bij fietsers

Veel fietsers hebben wel eens last van kniepijn of vocht in de knie. Deze klachten kunnen veel verschillende oorzaken hebben (zie boven). Als je de oorzaak weet, zijn er vaak simpele oplossingen die pijnvrij fietsen mogelijk maken. Vocht in de knie en kniepijn komen vaak door acute verwondingen en degeneratieve ziekten van het kraakbeen. Schade aan het kraakbeen zelf veroorzaakt echter vaak pijn, maar kan leiden tot chronische schade. Slijtage van de beschermlaag van kraakbeen in de gewrichten, maar ook mechanische kracht kan schade aan het kraakbeen veroorzaken. Deze blijven meestal lange tijd onopgemerkt omdat de kraakbeenlaag die je gewrichten bekleedt, ongevoelig is voor pijn. Pijn wordt veroorzaakt door de ontstekingsprocessen en de gevolgen van kraakbeenschade. Het omringende weefsel kan ontstoken raken, waardoor je last krijgt van een warme knie, zwelling en roodheid van de knie. Bovendien kan kniepijn tijdens het fietsen het gevolg zijn van onjuiste en overmatige belasting. Door een te grote kracht op de knie kan er een irritatie ontstaan, vooral bij een te lage stand van het zadel en fietsen in een zwaar verzet. Dit kan onder meer leiden tot irritatie of ontsteking van de pezen of ontsteking van de slijmbeurs in de knie.

Wat te doen?

Het getroffen gebied koelen en beschermen, is het eerste wat je moet doen. Bij kraakbeenveranderingen is het handig om eerst de spieren op te warmen en rekoefeningen te doen voor aanvang van de fietstocht. Check ook of je zadel goed staat. Een goede zithouding is belangrijk om pijn en schade aan de knieën te voorkomen. Het is tevens van belang om een fiets met de voor jou passende framemaat aan te schaffen ter voorkoming van onder meer knieklachten. De hoogte van het stuur is afhankelijk van de hoogte van het zadel. Stel derhalve eerst het zadel goed af en dan pas het stuur.

Voor de keuze van de fietsroute: onervaren fietsers moeten het rustig aan doen en kunnen het beste beginnen met het fietsen van kleine afstanden en dit langzaamaan uitbouwen. Bij knieproblemen hoef je niet per se te stoppen met fietsen. Fietsen is ideaal, vooral voor de kniegewrichten, omdat het grootste deel van het lichaamsgewicht wordt ondersteund door het zadel. De gelijkmatige trapbeweging voorziet de knieën van voedingsstoffen en bevordert de vorming van gewrichtssmering. Met het juiste fietsmodel, optimale instellingen en de juiste uitrusting worden spieren rond het kniegewricht getraind en krachtiger gemaakt zonder de knie te zwaar te belasten.

Vocht in de knie, maar geen pijn

Vocht in de knie zonder pijn kan verschillende oorzaken hebben:

• Overbelasting
• Trauma
• Ontsteking
• Onderliggende medische aandoeningen, zoals:
• Artrose
• Kniekuilcyste
• Synovitis
• Bursitis

Onderzoek en diagnose

Huisarts raadplegen

Iedereen kan een paar dagen een pijnlijke knie hebben. In veel gevallen verbeteren de klachten met wat zelfzorgmaatregelen en rust. Bij de volgende klachten is het verstandig een afspraak te maken met de huisarts:

• Bij een ernstige blessure aan je knie;
• Wanneer je je knie niet kunt buigen of strekken;
• Je niet langer dan een paar minuten comfortabel kunt staan ​​of lopen;
• Je knie is warm bij aanraking, rood of groter dan de andere;
• Gevoeligheid en pijn verbeteren niet.

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en hij of zij zal vragen stellen over de klachten die je hebt. De arts zal ook informeren over je er vaker last van hebt gehad en of je bepaalde fysieke activiteiten doet, zoals sport of lichamelijke arbeid, die de knieën kunnen belasten Daarna zal de arts een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren, waaronder het controleren van je bewegingsbereik.

Vervolgonderzoek

Bij een gewrichtspunctie wordt er een naald in de knie gebracht om vocht uit het gewricht te halen voor onderzoek. Dit onderzoek wordt uitgevoerd bij mensen die mogelijk jicht of artritis hebben. Beeldvormend onderzoek zoals röntgenfoto's, MRI-scan, CT-scan en echografie kunnen de oorzaak van het probleem helpen bepalen.

Behandeling van vocht in de knie

Medische behandeling

De behandeling van vocht in de knie hangt af van de precieze oorzaak. Behandeling kan onder meer bestaan uit:

• Ontstekingsremmers en pijnmedicatie;
• Antibiotica in geval van een bacteriële infectie;
• Orale corticosteroïden of corticosteroïden die direct in het kniegewricht worden geïnjecteerd;
• Gewrichtstraining om de druk tijdelijk te verlichten, soms gevolgd door een injectie met corticosteroïden;
• Artroscopie, een procedure die het inwendige van een gewricht inspecteert of opereert, door middel van een artroscoop, een soort endoscoop die in het gewricht wordt gebracht via een kleine insnijding;
• Fysiotherapie om de flexibiliteit en de kracht van de knie te verbeteren;
• Operatieve ingrepen.

Zelfzorg

Zelfzorgmaatregelen kunnen bestaan uit:

• Laat je knie rusten als je pijn en zwelling hebt en vermijd zware activiteiten. Als dit een langdurig probleem is, overweeg dan om te stoppen met bepaalde sporten of werkzaamheden waarbij de knieën flink worden belast.
• Gebruik naar behoefte vrij verkrijgbare pijnstillers of ontstekingsremmers.
• Een ice pack is uitermate geschikt voor het behandelen van een acute blessure of het verlichten van pijn.
• Zorg voor een gezond gewicht om onnodige belasting van je knieën te voorkomen.
• Train je benen om de ondersteunende spieren rond je knieën sterker te maken. Probeer low-impact oefeningen die de knieën niet belasten, zoals zwemmen.

Natuurgeneeskunde vochtophoping in de knie

De natuurgeneeskunde heeft veel remedies beschikbaar die kunnen helpen bij kniestoornissen die verband houden met vocht in de knie.

Schüssler-zout

Schüssler-zout nr. 3, Ferrum Phosphoricum, helpt bij ontstekingen, en nr. 4 kaliumchloratum heeft een positief effect op het slijmvlies en nr. 8 natriumchloratum zorgt voor een evenwichtige vochtbalans en gaat vochtophoping tegen. Celzouten kunnen uiteraard niet beschouwd worden als vervanging van medische behandeling.

Duivelsklauw en brandnetel

De duivelsklauw (Harpagophytum procumbens) helpt vooral bij artrose. Als preventieve maatregel zorgt het ervoor dat er helemaal geen effusie ontstaat. De brandnetel is ook een aanbevolen plant als er vocht in de knie zit. Beide planten zijn verkrijgbaar als thee of in tabletvorm.

Huismiddeltjes

Wat te doen aan vocht in de knie? Er zijn ook een aantal huismiddeltjes die kunnen helpen bij vochtophoping in de knie.

Koolomslag

Een koolomslag (savooiekool of witte kool) werkt vaak goed:

• Haal de grote nerf uit het blad.
• Kneus het gewassen en afgedroogde blad van de kool met een deegroller tot het sap eruit komt.
• Leg het blad vervolgens op de pijnlijke knie en afdekken met een katoenen lapje.
• Laat de omslag 1 tot 2 uur liggen alvorens het te verversen.

Selderij

Selderij kan thee worden gemaakt die een ontstekingsremmende werking heeft. Om dit te doen, wordt de selderij in kleine stukjes gesneden, in een pot met koud water geplaatst en gekookt. Het gezeefde water is de afgewerkte thee, waarvan, gezoet met een beetje honing, dagelijks twee kopjes kan worden gedronken.

Wilgenbastthee

Wilgenbasthee is ontstekingsremmend en pijnstillend. Een theelepel gesneden wilgenbast wordt gemengd met 250 ml koud water, ongeveer vijf minuten gekookt en vervolgens gezeefd. Drie kopjes per dag wordt aanbevolen.

Complicaties

Complicaties van vocht in de knie kunnen bestaan uit:

Spierverlies

Vocht in de knie kan de werking van je spieren schaden en de dijspieren verzwakken en leiden tot spieratrofie, dat is het dunner en minder krachtig worden van de spieren.

Kniekuilcyste

De opeenhoping van vocht in je knie kan leiden tot de vorming van een kniekuilcyste achter in je knie. Dit kan pijnlijk zijn, maar verbetert meestal met toepassen van koude en compressie. Als de zwelling ernstig is, kan de arts vloeistof verwijderen met een naald (aspiratie).

Prognose

De prognose hangt af ​​van de oorzaak, welke behandelingen beschikbaar zijn en hoe goed je kniegewricht reageert op de behandeling. Vocht in de knie kan tijdelijk zijn vanwege een lichte verwonding of infectie. Met de juiste behandeling is het mogelijk dat je binnen enkele weken weer op de been bent. Na een ernstige verwonding of gewrichtsschade, kan de knie herstellen door behandeling en revalidatie. Herstel na een gewrichtsoperatie kan weken tot maanden duren.

Preventie van knieklachten

Hoewel vocht in de knie niet altijd kan worden voorkomen, zijn er een paar maatregelen die je kunt treffen om de risico's te verminderen, waaronder:

• Zorg voor een gezond gewicht.
• Houd de spieren rond je kniegewrichten sterk. Doe low-impact-oefeningen.
• Draag kniebeschermers bij contactsporten of als je (veel) op je knieën werkt.

Lees verder

• Pijn aan de knie: stekende, brandende of zeurende kniepijn
• Pijn in knieholte: oorzaken van pijn aan achterkant van knie
• Pijn in gewrichten, pijn en stijfheid heup en knie: artrose
• Peesontsteking: tendinitis in schouder, pols, knie of dij
• Krakende knie: oorzaken van krakende en knikkende knieën